Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU nr 120, poz. 1252 ze zm.) przysługuje ono osobie, która spełnia szczególne warunki wymagane do jego przyznania. Chodzi o to, aby:

- przez co najmniej sześć miesięcy pobierała zasiłek dla bezrobotnych,

- nadal była zarejestrowana jako bezrobotna,

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm., dalej ustawa o promocji zatrudnienia), albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

- złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego sześciomiesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,

- złożyła wniosek w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia, w tym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo innej pracy zarobkowej, jeżeli w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową lub zatrudnienie w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, a wykonywanie jednej z tych prac ustało po sześciomiesięcznym okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Od 1 lutego 2011 r. termin ten w szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS może przywrócić na wniosek osoby zainteresowanej.

Co trzeba zrobić

Wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego zainteresowany składa w nieprzekraczającym 30 dni terminie od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu potwierdzającego pobieranie zasiłku dla bezrobotnych. W przeciwnym razie ZUS odmówi wypłaty tego świadczenia.

Do wniosku należy dołączyć dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym:

- decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie sześciu miesięcy pobierania tego świadczenia,

- dokumenty wymagane do ustalenia prawa do emerytury i do jej wysokości,

- dokumenty potwierdzające sposób i przyczynę rozwiązania stosunku pracy.

Brak któregokolwiek z tych dokumentów lub nieprzedłożenie go w terminie wyznaczonym przez ZUS skutkuje tym, że organ rentowy odmówi przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W większości wypadków rozwiązanie angażu z przyczyn dotyczących zakładu następuje za wypowiedzeniem pracodawcy lub za porozumieniem stron.

Uwaga!

Osobie, która sama złożyła wymówienie, nie przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Firma powinna zadbać o prawidłowe sporządzenie dla osoby, która będzie ubiegała się o świadczenie przedemerytalne:

- świadectwa pracy,

- dokumentów potwierdzających sposób i przyczynę rozwiązania stosunku pracy oraz

- dokumentów wymaganych do ustalenia prawa do emerytury i do jej wysokości.

Do wniosku o świadczenie przedemerytalne należy dołączyć dokumenty wymagane do ustalenia wysokości emerytury, a więc: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7), legitymację ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy, kserokopie kart wynagrodzeń czy inne dokumenty potwierdzone przez archiwum.

Jeżeli wnioskodawca ma ustalony kapitał początkowy lub miał ustalone prawo do renty z racji niezdolności do pracy, w ZUS znajdują się dokumenty potwierdzające wysokość zarobków uzyskanych w okresie wybranym do ustalenia podstawy wymiaru renty lub kapitału.

Gdy ubiegający się o świadczenie podlegał ubezpieczeniom po ustaleniu kapitału początkowego lub przyznaniu renty, wystarczy, że przedstawi dokumentację uzupełniającą. Brak tych dokumentów nie stanowi przeszkody w przyznaniu świadczenia przedemerytalnego.

Ważny wiek

Ponadto na pracodawcy i zleceniodawcy lub innym płatniku składek, a u osoby pełniącej służbę – na właściwej jednostce organizacyjnej, spoczywa wymóg powiadomienia ZUS o osiąganiu przez zatrudnioną osobę, pobierającą świadczenie przedemerytalne, przychodu oraz o wysokości tego przychodu. Natomiast po zakończeniu roku rozliczeniowego, do 31 maja następnego roku, muszą przekazać dane o wysokości przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w kolejnych miesiącach tego roku.

Postępowanie o przyznanie emerytury ZUS powinien wszcząć w ciągu dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym uprawniony osiągnie wiek emerytalny. ZUS wyśle do zainteresowanego formularz wniosku o emeryturę ZUS Rp-1 z informacją o wstrzymaniu wypłaty świadczenia przedemerytalnego od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. W piśmie tym wyznaczy termin złożenia wniosku.

Przykład

Była pracownica pobiera świadczenie przedemerytalne. Z dniem osiągnięcia przez nią 60 lat i miesiąca, czyli 12 lutego 2013 r., utraci prawo pobierania tego świadczenia, ponieważ będzie spełniała warunki do nabycia prawa do emerytury powszechnej.

To pracownica powinna złożyć wniosek do ZUS o przyznanie prawa do emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego.

Przesunięcie w czasie

1 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2012 r., poz. 637, dalej ustawa nowelizująca).

Przede wszystkim przewiduje ona stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn do 67 lat. Zmiany wprowadzone nowelizacją dotyczą kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. Modyfikacje obejmują też świadczenia przedemerytalne. Zasady ich przyznawania nie zmieniają się, natomiast wydłuża się okres pobierania tego świadczenia.

Do 31 grudnia 2012 r. włącznie prawo do niego ustawało, a tym samym ZUS przestawał je wypłacać z dniem osiągnięcia 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę.

Od 1 stycznia 2013 r. prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje z dniem osiągnięcia wydłużonego wieku emerytalnego, określonego w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm. dalej ustawa emerytalna). Chyba że prawo do świadczenia ustanie lub wygaśnie przed tym dniem.

Przykład

Pracownica pobiera świadczenie przedemerytalne i 12 lutego br. kończy 60 lat. Czy będzie jej przysługiwało prawo do emerytury powszechnej? Pracownica będzie mogła przejść na emeryturę powszechną od 13 marca br., ponieważ od 1 stycznia 2013 r. wiek emerytalny dla kobiet urodzonych od 1 stycznia 1953 r. do 31 marca 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i miesiąc.

Zatem osoby, które 1 stycznia 2013 r. miały ustalone decyzją ZUS prawo do m.in.: świadczenia przedemerytalnego na podstawie ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, zachowują te uprawnienia do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej, chyba że prawo do świadczenia ustanie lub wygaśnie przed tym dniem (art. 11 i 17 ustawy nowelizującej).

Dla kogo korzystniej

W wyniku zmiany wydłużającej powszechny wiek emerytalny, a tym samym wydłużającej czas poobierania świadczenia przedemerytalnego, osoby przebywające na nim, które w trakcie pracy zawodowej nie zgromadziły na swoim koncie w ZUS zbyt wysokiego kapitału początkowego i składek społecznych, będą w korzystniejszej sytuacji od innych ubezpieczonych, których objęła reforma.

Wynika to stąd, że kwota świadczenia przedemerytalnego jest wyższa od najniższej emerytury. Obecnie najniższa emerytura wynosi 799,18 zł, natomiast świadczenie przedemerytalne 938,25 zł.

Gdy więc przeciętna emerytura powszechna będzie kształtowała się na dotychczasowym poziomie lub zostanie podniesiona do kwoty najniższej emerytury, osoby te będą mogły dłużej pobierać wyższe świadczenie przedemerytalne. -