- 15 grudnia 2012 r. pracownicy zakończył się dwuletni urlop wychowawczy. Od razu po urlopie dostarczyła zwolnienie lekarskie na okres od 16 do 31 grudnia. Nie przepracowała w grudniu ani jednego dnia. Jakie świadczenie jej przysługuje – wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek i jak ustalić dla niej podstawę wymiaru chorobowego, jeśli to będzie wynagrodzenie płatne przez pracodawcę? Pracownica uzyskuje wynagrodzenie zarówno stałe zasadnicze – 2400 zł, jak i zmienną prowizję od sprzedaży.

Prowizja jest wliczana do świadczeń chorobowych, bo można ją uzyskać tylko wykonując pracę; nie przysługuje za okresy nieobecności – pyta czytelniczka. Pracownicy przysługuje za grudzień wynagrodzenie chorobowe płatne przez pracodawcę. Podstawę tego świadczenia należy ustalić wedle zasad, jakie obowiązują dla składników w stałej miesięcznej stawce oraz składników zmiennych.

Ponieważ pracownica nie pracowała przez ostatnie 12 miesięcy ani w grudniu, do podstawy chorobowego trzeba wliczyć – obok wynagrodzenia zasadniczego – średnią miesięczną prowizję wypłaconą za grudzień pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku co ta pracownica.

W każdym roku kalendarzowym pracownikowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby przysługuje wynagrodzenie chorobowe finansowane ze środków zakładu pracy. Z zasady należy się ono za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w roku, chyba że chodzi o pracownika, który ukończył 50. lat – wtedy wynagrodzenie chorobowe należy się za pierwsze 14 dni absencji zdrowotnej w danym roku. Dopiero począwszy od odpowiednio 34. lub 15. dnia choroby pracownik nabywa prawo do zasiłku z ubezpieczenia społecznego.

Pracownica, o której mowa w pytaniu, do 15 grudnia 2012 r. przebywała na urlopie wychowawczym trwającym od dwóch lat. Wobec tego nie naruszyła jeszcze rocznego limitu dni choroby, za które należy się jej wynagrodzenie chorobowe w 2012 r. Zatem od pierwszego dnia niedyspozycji zdrowotnej ma prawo do tego świadczenia.

Co prawda prawo do świadczenia chorobowego nabywa się po upływie 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, a w okresie urlopu wychowawczego pracownica nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. Jeśli jednak przerwa w ubezpieczeniu była spowodowana urlopem wychowawczym (urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego), to do okresu wyczekiwania na prawo do świadczenia można wliczyć czas opłacania składki chorobowej przed tym wolnym. Nie ma znaczenia, jak długo trwał urlop wychowawczy.

Zasadą jest, że podstawę wymiaru świadczeń chorobowych ustala się jako średnie miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia choroby. Wynagrodzenie to przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. składek społecznych potrącanych z pensji pracownika.

W przypadku pracownicy nie było jednak żadnych wypłat przez cały okres 12 miesięcy sprzed zachorowania. W związku z tym nie można ustalić należnego jej świadczenia przy uwzględnieniu jej własnych poborów.

Jeżeli bezpośrednio przed powstaniem niezdolności do pracy pracownik przez cały okres, z którego ustala się podstawę wymiaru zasiłku (bądź wynagrodzenia chorobowego) korzystał z urlopu wychowawczego lub z urlopu bezpłatnego albo odbywał czynną służbę wojskową, podstawę wymiaru świadczenia stanowi wynagrodzenie za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy:

1) w stałej miesięcznej wysokości określonej w umowie o pracę lub

2) przeciętne miesięczne wypłacone pracownikom zatrudnionym u tego samego pracodawcy na takim samym lub podobnym stanowisku pracy, za miesiąc, w którym zaczęła się niezdolność do pracy – jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie o charakterze zmiennym.

Pracownica ma ustalone wynagrodzenie mieszane, czyli zarówno w stałej stawce jako zasadnicze oraz zmienne w postaci prowizji od sprzedaży. W tej sytuacji podstawa wynagrodzenia chorobowego będzie się składała z miesięcznej płacy zasadniczej (tj. 2400 zł, a po pomniejszeniu o część składkową – 2070,96 zł) oraz ze średniej miesięcznej prowizji wypłaconej za grudzień współpracownikom zajmującym to samo lub zbliżone stanowisko pracy.

Przykład

Pani Krystyna po zakończeniu urlopu wychowawczego nie wróciła do pracy, tylko przyniosła zwolnienie lekarskie (na 16 dni grudnia). Jej stałe pobory – zgodnie z umową o pracę – to 2400 zł (po odliczeniu składek społecznych 2070,96 zł), a dodatkowo otrzymuje zmienną prowizję od sprzedaży, uwzględnianą w podstawie wymiaru świadczeń za czas niezdolności do pracy.

W dziale sprzedaży, w którym jest zatrudniona pani Krystyna, oprócz niej pracuje jeszcze sześcioro pracowników. Za grudzień osoby te łącznie otrzymały prowizję w wysokości 7285,60 zł, a po odliczeniu 13,71 proc. – 6286,74 zł. Przeciętna prowizja na pracownika to 1047,79 zł (6286,74 zł : 6).

Zatem podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownicy jest kwota 3118,75 zł (2070,96 zł 1047,79 zł). Wynagrodzenia chorobowe za jeden dzień zwolnienia lekarskiego wynosi zatem 83,17 zł, zgodnie z wyliczeniem:

3118,75 zł x 80 proc. = 2495 zł

2495 zł : 30 = 83,17 zł.

Wynagrodzenie chorobowe wyniosło 1330,72 zł.

Wynagrodzenie chorobowe jest przychodem ze stosunku pracy. Pracodawca ma obowiązek pobrać od niego składkę zdrowotną (ale nie społeczne) oraz zaliczkę na podatek.

Zakładając, że pracownica ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (111,25 zł) oraz złożyła wcześniej oświadczenie PIT-2 w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek, przysługujące jej wynagrodzenie chorobowe należy następująco rozliczyć:

- składka zdrowotna należna ZUS: 1330,72 zł x 9 proc. = 119,76 zł

- składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki podatkowej: 1330,72 zł x 7,75 proc. = 103,13 zł

- podstawa opodatkowania: 1330,72 zł – 111,25 zł = 1219,47 zł; po zaokrągleniu 1219 zł

- zaliczka do zapłaty do urzędu skarbowego: (1219 zł x 18 proc.) – 46,33 zł – 103,13 zł = 69,96 zł; po zaokrągleniu do pełnych złotych 70 zł

- do wypłaty: 1140,96 zł (1330,72 zł – 119,76 zł – 70 zł).