Czas pobierania zasiłku chorobowego z tytułu orzeczonej niezdolności do pracy jest limitowany. Podstawowy okres zasiłkowy to dziś 182 dni. Wydłużony, wynoszący 270 dni przysługuje jedynie ubezpieczonemu cierpiącemu na gruźlicę lub chorej ciężarnej przyszłej mamie.

Za ten czas niedyspozycji zdrowotnej przysługuje wynagrodzenie chorobowe i później zasiłek chorobowy (tak będzie w przypadku etatowców) albo od razu zasiłek (ten otrzymają pozostali ubezpieczeni, jeśli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu). Powyższe wynika z art. 8 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłkowej (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej ustawa zasiłkowa).

Do tych 182 dni (odpowiednio 270 dni), obejmujących zarówno robocze dniówki, jak i niedziele oraz święta i dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Ciągła absencja

To oznacza, że zsumowaniu podlegają okresy niedyspozycji spowodowane tą samą lub różnymi chorobami, jeżeli nie występują między nimi przerwy. Gdy między okresami niezdolności do pracy, spowodowanymi różnymi chorobami, wystąpi choćby jednodniowa pauza, w której pracownik był zdolny do pracy (niekoniecznie musiał ją świadczyć), to okres zasiłkowy liczy się od nowa.

Przy rachunkach trzeba pamiętać także i o tym, że do tego samego okresu trzeba doliczyć poprzednią absencję spowodowaną tą samą chorobą, jeżeli przerwa między ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej nie przekroczyła 60 dni. Takie zasady określa art. 9 ustawy zasiłkowej. W takim przypadku na zwolnieniu lekarskim lekarz umieszcza kod literowy „A”.

Przykład

Pan Adam chorował od 9 stycznia 2012 r. do 8 lipca 2012 r. (182 dni). Na początku otrzymywał wynagrodzenie chorobowe – do 10 lutego, później zaś zasiłek chorobowy (od 11 lutego do 8 lipca).

Ponownie zaniemógł z powodu tej samej choroby, oznaczonej przez lekarza na zwolnieniu kodem literowym „A”, od 3 do 30 września br. Ponieważ chorobowa przerwa nie przekroczyła 60 dni (wynosiła 56 dni), okresy pobierania zasiłku podlegają zsumowaniu.

To oznacza, że za wrześniową niedyspozycję pan Adam nie otrzyma żadnych chorobowych pieniędzy, ponieważ wyczerpał pełen okres zasiłkowy. Z tytułu niezdolności do pracy może ubiegać się w ZUS o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, które otrzyma, jeśli rokuje pełny powrót do zdrowia.

Jeśli Pan Adam dostałby zwolnienie bez kodu „A”, to płatnik miałby sygnał, że choroba po przerwie została spowodowana innym schorzeniem, a niedomagający otrzymałby zasiłek chorobowy za ten czas.

Kody w ZUS ZLA

W celu ułatwienia płatnikom składek prawidłowego ustalania długości okresów zasiłkowych lub wysokości zasiłków chorobowych, ustawa zasiłkowa określa kody literowe, które lekarze powinni wpisywać w zaświadczeniach lekarskich. Oznaczenia te mają ułatwić poprawne ustalanie okoliczności, które mają wpływ na prawo do zasiłku lub jego wysokość

Każdy symbol ma znaczenie

Kod A

oznacza niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni, która została spowodowana tą samą chorobą będącą przyczyną niezdolności do pracy również przed przerwą. Oznaczenie to zobowiązuje płatnika do zliczenia poszczególnych okresów niezdolności (sprzed i po pauzie) do jednego okresu zasiłkowego. Jeśli po przerwie nieprzekraczającej 60 dni płatnik otrzymuje zaświadczenie lekarskie niezawierające kodu „A”, to powinien przyjąć, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy z powodu innej choroby, gdyż na taką okoliczność nie został przewidziany żaden kod w art. 57 ust. 1 ustawy zasiłkowej. W takich przypadkach okresy niezdolności do pracy nie powinny zostać sumowane w jednym okresie zasiłkowym, a okres niezdolności do pracy następujący po przerwie oznacza tak naprawdę powstanie prawa do nowego okresu zasiłkowego.

Kod B

oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży. Dla płatnika to informacja, że ubezpieczona przedstawiająca zaświadczenie ma prawo do 100 proc. zasiłku chorobowego (również za okres pobytu ciężarnej w szpitalu) i dłuższego okresu zasiłkowego wynoszącego 270 dni.

Kod C

stosowany jest przy niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu, co zgodnie z art. 16 ustawy zasiłkowej pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku za pierwsze 5 dni niedyspozycji.

Kod D

to oznaczenie stosowane przy gruźlicy. Zwolnienie z tym kodem uprawnia do wyższego 270-dniowego okresu zasiłkowego.

Kod E to natomiast symbol niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub inną chorobą, której objawy ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby. Ten kod na zwolnieniu informuje, że ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego.

Brak znaku tylko na żądanie

Kody A, C i E lekarz bezwzględnie musi wpisać w zwolnieniu. Od pacjenta zależy natomiast, czy na blankiecie pojawi się kod B lub D. Jeśli ubezpieczony nie chce, by wiadomość o ciąży czy gruźlicy była ujawniona, może złożyć pisemny wniosek w tej sprawie w poradni, w której się leczy lub bezpośrednio lekarzowi. Trzeba jednak pamiętać, że brak tych oznaczeń zamknie drogę do 100 proc. świadczenia chorobowego i skróci okres zasiłkowy z 270 dni do 182. -

Literowymi kodami (A, B, C, D, E) oznaczono jedynie pięć typowych sytuacji. Nie wyczerpuje to wszystkich możliwych przypadków, gdy są wystawiane zaświadczenia lekarskie.

To oznacza, że część z nich nie zawiera żadnego kodu literowego, a mimo to takie działanie lekarza będzie prawidłowe, np. niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem przy pracy.

Oryginał i dwie kopie

Zaświadczenie lekarskie wystawia się z dwiema kopiami. Jego oryginał lekarz przesyła w ciągu siedmiu dni od wystawienia, bezpośrednio do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS. Co do kopii:

- pierwszą otrzymuje ubezpieczony,

- drugą lekarz przechowuje przez trzy lata.