20 tys. zł. Wg RIO było to skutkiem stosowania 6 - letniego terminu przedawnienia zamiast 3 – letniego. Czy jest ryzyko, że burmistrz poniesie odpowiedzialność w trybie dyscyplinarnym? Niektórzy z dłużników podpisali porozumienia i spłacają dług – pyta radna.

Analizę pytania warto poprzedzić odniesieniem się do przepisów ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami jako, że należności powstały w związku z wykorzystywaniem mienia nieruchomego jednostki samorządu terytorialnego. Tamże, w art. 13 ust. 1 postanowiono, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. Mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Czytaj więcej

Koronawirus: co oznacza odstąpienie od dochodzenia należności przez gminę

J.s.t. uzyskują dochody z tytułu czynszów najmu czy dzierżawy. Należności budżetowe podlegają rygorom przedawnienia. Na uwagę zasługuje art. 118 Kodeksu cywilnego, z którego wynika, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Z punktu widzenia omawianej problematyki kluczowe jest ustalenie, czy czynsze dzierżawne czy najmu mieszczą się w katalogu ww. świadczeń okresowych a w konsekwencji czy stosuje się 3-letni termin przedawnienia. Pomocne może być stanowisko w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 9 października 2019 r.. Z treści tego orzeczenia wynika, że świadczenia okresowe to świadczenia uiszczane systematycznie, w periodycznych odstępach czasu w ramach jednego i tego samego stosunku prawnego o charakterze ciągłym. Do roszczeń o świadczenia okresowe należą roszczenia o zapłatę alimentów, świadczeń rentowych, z tytułu umowy najmu, dzierżawy, leasingu, o odsetki.

Zatem, skoro ww. czynsze należą do świadczeń okresowych, to tym samym, stosuje się do nich 3 -letni okres przedawnienia, a nie 6 - letni.

Podane kwestie były przedmiotem kontroli RIO w Bydgoszczy, która stwierdziła dopuszczenie do przedawnienia należności gminy z tytułu czynszu najmu. Zaznaczono, że do tych należności stosuje się 3-letni termin przedawnienia. Podkreślono, że naruszono przepisy art. 42 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, gdzie postanowiono, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania. Nadto, zwrócono uwagę na przepisy art. 23 ust. 1 pkt 5 i 8 w zw. z art. 25 ust. 1-2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami. Z przywołanych przepisów wynika, że

zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem ust. 1e, art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a w szczególności - wykonują czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności oraz podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Natomiast skutkiem doprowadzenia do przedawnienia ww. należności może być odpowiedzialność burmistrza w trybie przepisów ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W jej art. 5 ust. 1 pkt 3 postanowiono, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności.

Odpowiedzialność burmistrza wynika z jego statusu w aspekcie zasad gospodarki finansowej. Należy przypomnieć o art. 53 ust. 1 ww. ustawy o finansach publicznych, z którego wynika, że kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 5.

Nawet dobrowolne spłaty realizowane przez dłużników w warunkach porozumień, nie uchylą odpowiedzialności burmistrza. Nadal jest aktualne stanowisko RIO w Lublinie z 13 listopada 2008 r., w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych., w którym stwierdzono, że bez znaczenia prawnego pozostaje fakt uregulowania zaległości po upływie 3 - letniego terminu przedawnienia. Przepisy penalizują fakt dopuszczenia do przedawnienia należności.

Wniosek

W podanym stanie faktycznym nie ma przesłanek, aby kwestionować wystąpienie pokontrolne RIO, bowiem miasto stosowało wadliwe (6-letnie) terminy przedawnienia należności czynszowych. Skoro doszło do przedawnienia, to należy liczyć się z odpo- wiedzialnością burmistrza, o ile RIO skieruje stosowne zawiadomienie do rzecznika dyscypliny finansów publicznych.