Kategorycznie wyrażone w komentowanym wyroku stanowisko NSA, że przepisów GAAR nie można stosować do CIT za 2016 r., ma fundamentalne znaczenie w klauzulowych sporach z szefem KAS.
W przeciwieństwie do stanowiska szefa KAS, ale i poglądu prezentowanego przez WSA w Warszawie, zdaniem NSA rozliczanie podatków dochodowych w okresach rocznych i skonkretyzowanie się zobowiązania podatkowego 31 grudnia 2016 r. nie oznacza, że na odstawie reguły intertemporalnej - art. 7 ustawy wprowadzającej wiążący stosowanie GAAR z momentem powstania korzyści podatkowej - można stosować klauzulę do podatków dochodowych za 2016 r. Oznaczałoby to zastosowanie klauzuli de facto do całego 2016 r., a więc także przed jej wejściem w życie. Stanowiłoby to niedozwoloną retroakcję i byłoby wbrew zakazowi zmiany zasad opodatkowania podatkami dochodowymi w trakcie roku podatkowego. Stanowisko NSA dotyczące intertemporalnego aspektu stosowania GAAR należy ocenić pozytywnie. Sąd podzielił licznie prezentowane w literaturze oraz w sporach z fiskusem poglądy, a wątpliwości w tym zakresie sygnalizowane dość nieśmiało w niektórych opiniach Rady ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania znalazły wreszcie wyraz w prawomocnych wyrokach.
Czytaj więcej:
Co przy tym niezwykle istotne, analogicznie NSA uznał w wyroku z 9 listopada 2023 r. (II FSK 1637/23). Z kolei o tym, że przepisów GAAR nie można stosować do PIT za 2016 r., NSA rozstrzygnął w innym orzeczeniu wydanym tego samego dnia (II FSK 1227/23). Koincydencja dat tych orzeczeń zdaje się przy tym nieprzypadkowa. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że NSA w innych sprawach podzieli stanowisko co do braku możliwości stosowania klauzuli do PIT i CIT za 2016 r. Jest to więc świetna wiadomość dla adresatów decyzji klauzulowych za 2016 r. w CIT i PIT, którzy czekają na rozprawę przed NSA.
Wnioski płynące z wcześniejszych wyroków z sierpnia 2023 r. (III FSK 354/23, III FSK 489-495/23) nie były aż tak optymistyczne. Co prawda NSA sprzeciwił się w nich możliwości stosowania klauzuli do podatku od nieruchomości za cały 2016 r. z uwagi na to, że zobowiązanie podatkowe, a tym samym korzyść w tym podatku powstaje z początkiem roku, czyli przed 15 lipca 2016 r. Niemniej wprost dopuścił możliwość stosowania klauzuli, jeśli korzyść powstała po tej dacie. A to w świetle poglądów szefa KAS i WSA w Warszawie dawało asumpt do przypuszczeń, że GAAR miałby zastosowanie do rozliczeń za 2016 r. w PIT i CIT. Komentowany wyrok i analogiczne orzeczenie NSA dotyczące PIT kładą im kres. I miejmy nadzieję, że ostatecznie przesądzają, iż nie można stosować klauzuli do podatków dochodowych za 2016 r.
Autor jest doradcą podatkowym, adwokatem w kancelarii DZP Domański Zakrzewski Palinka
– oprac. olat