Wojewoda Pomorski zajął się uchwałą Rady Miejskiej w Bytowie, która nadała statuty piętnastu sołectwom. W rozstrzygnięciu zakwestionowano zapis stwierdzający, że „sołtys bierze udział w sesjach Rady Miejskiej”, a także, że „radny z sołectwa obligatoryjnie uczestniczy w posiedzeniu rady sołeckiej”.

Wojewoda uznał, że przepis nakładający na sołtysa obowiązek uczestnictwa w sesjach rady miejskiej narusza w sposób istotny art. 37a zdanie pierwsze ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g.), zgodnie z którym przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu. Jak podkreślono, sołtys posiada uprawnienie a nie obowiązek uczestnictwa w sesjach rady gminy. Na potwierdzenie przywołano wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 stycznia 2023 r. (sygn. akt: III OSK 6653/21), zgodnie z którym: „wykładnia przepisu art. 37a u.s.g. prowadzi zaś do konkluzji, że przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej gminy może, ale nie musi uczestniczyć w pracach rady gminy. Ma on zatem w tym zakresie uprawnienie, a nie obowiązek, uczestniczenia w pracach rady gminy i to od woli przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej zależy, czy weźmie on udział w posiedzeniu rady gminy, czy też nie.”.

W rozstrzygnięciu zwrócono uwagę, że podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 8 sierpnia 2019 r. (sygn. akt II SA/Go 160/19), gdzie stwierdził, że to „od uznania przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej zależeć będzie zatem, czy weźmie on udział w posiedzeniu rady gminy, czy też nie. Rada Gminy nie może w statucie sołectwa, czy też w innym miejscowym akcie prawnym takiego obowiązku na przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej nałożyć”.

Odnosząc się z kolei do zapisu, iż radny z sołectwa obligatoryjnie uczestniczy w posiedzeniu rady sołeckiej, wojewoda wskazał, że art. 35 ust. 3 u.s.g. nie zawiera zamkniętego katalogu obligatoryjnych elementów statutu jednostki pomocniczej, jednakże w zestawieniu z art. 35 ust. 1 u.s.g. uznano, że elementy te mają odnosić się wyłącznie do organizacji i zakresu działania sołectwa, a co za tym idzie – nie mogą jednocześnie wpływać na tryb pracy radnego rady miejskiej poprzez nałożenie na niego dodatkowych obowiązków w statucie jednostki pomocniczej. W związku z tym stwierdzono, że „nałożenie na radnego obowiązku udziału w posiedzeniach rady sołeckiej, poprzez wprowadzenie takiego przepisu do statutów sołectw przez Radę Miejską w Bytowie, nie znajduje umocowania w przepisach powszechnie obowiązującego prawa”.

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Pomorskiego z 9 sierpnia 2024 r. nr PN-II.4131.48. 2024.JB