Powództwa przedstawicielskie coraz bliżej

W niniejszym artykule omawiam najistotniejsze zmiany dokonane w projekcie ustawy wprowadzającej do polskiego porządku prawnego powództwa przedstawicielskie. Kolejne zmiany w projekcie zasługują na uwagę, gdyż powództwa przedstawicielskie mogą bardzo istotnie zmienić krajobraz sporów sądowych nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej.

Mechanizm powództw przedstawicielskich będzie miał szerokie zastosowanie. W Polsce postępowania grupowe w sprawach konsumenckich kojarzą się głównie z rynkiem produktów i usług finansowych. W innych krajach były one stosowane np. wobec przedsiębiorców z rynku motoryzacyjnego oraz rynku IT. Warto jednak zwrócić uwagę, że transpozycja przepisów dotyczących powództw przedstawicielskich w poszczególnych krajach zbiega się w czasie z dyskusją o roszczeniach konsumentów z obszaru ESG. Organizacje konsumenckie coraz częściej zgłaszają przypadki nierzetelnego informowania o przyjazności produktów lub usług dla klimatu i środowiska (greenwashing). Zapadają pierwsze wyroki sądów krajowych sankcjonujące tego typu praktyki (np. wyrok sądu w Amsterdamie dotyczący reklam jednej z linii lotniczych). Na początku 2024 r. ustawodawca europejski uchwalił natomiast dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2024/825, która m.in. rozszerza czarną listę nieuczciwych praktyk rynkowych, zamieszczając na niej określone przypadki greenwashingu. Należy więc liczyć się z tym, że mechanizm przedstawicielski może być wykorzystywany także w tego typu sprawach.