Absolutorium kojarzone przede wszystkim ze skwitowaniem działalności członków organów spółek kapitałowych odnosi się także do spółki komandytowo-akcyjnej.

Jeżeli w SKA została powołana rada nadzorcza, to znajdują do niej zastosowanie, na mocy art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h. przepisy kodeksu spółek handlowych o radzie nadzorczej w spółce akcyjnej, w tym art. 395 § 2 pkt 3 wskazujący, że corocznie walne zgromadzenie podejmuje decyzję w przedmiocie absolutorium dla członków organów spółki. Decyzja ta należy jedynie do walnego zgromadzenia akcjonariuszy, a komplementariusze się w tym przedmiocie nie wypowiadają (art. 146 § 1 pkt 3 k.s.h.

Uchwały są głosowane oddzielnie

Walne zgromadzenie SKA podejmuje także uchwałę w przedmiocie absolutorium dla komplementariuszy tej spółki. W związku z tym, że prowadzą oni sprawy spółki komandytowo-akcyjnej i ją reprezentują, są oni oceniani przez akcjonariuszy z perspektywy prawidłowego zarządzania spółką i ocena ta znajduje wyraz z podejmowanej corocznie uchwale.

Uchwała w przedmiocie udzielenia absolutorium powinna być, podobnie jak w przypadku członków zarządu spółki akcyjnej, głosowana oddzielnie dla każdego z komplementariuszy, i to bez względu na przyjęty w umowie spółki model prowadzenia jej spraw. Skwitowanie działalności zarządcy wymaga indywidualizacji i realizuje się ona przez odrębne głosowanie uchwał odnoszących się do poszczególnych komplementariuszy.

Artykuł 146 § 1 pkt 2 k.s.h. konkretyzuje zasady podejmowania decyzji w przedmiocie absolutorium dla komplementariuszy, wskazując, że walne zgromadzenie SKA posiada tu samodzielną kompetencję, a podjęcie uchwały w tym zakresie nie wymaga (odmiennie niż w przypadku spraw wymienionych w § 2 i 3 tego przepisu) zgody komplementariuszy. Jeżeli jednak komplementariusz posiada choćby jedną akcję w kapitale zakładowym SKA i uczestniczy z niej w walnym zgromadzeniu jako akcjonariusz, to jest, zgodnie z art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h. w zw. z art. 413 k.s.h., wyłączony od udziału w głosowaniu nad uchwałą dotyczącą udzielenia mu absolutorium.

Skutki braku absolutorium dla komplementariuszy

Znaczenie prawne absolutorium w SKA należy ustalać na podstawie odesłania do przepisów o spółce akcyjnej (art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h.).

Mimo różnic interpretacyjnych dotyczących doniosłości prawnej absolutorium dość powszechnie przyjmuje się, że oznacza ono pozytywną weryfikację działalności komplementariusza SKA w poprzednim roku obrotowym i kierunkową decyzję spółki o niedochodzeniu przez nią roszczeń w związku z zarządzaniem spółką, na podstawie faktów ujawnionych w dniu podejmowania uchwały.

Brak udzielenia absolutorium z jednej strony oznacza więc brak takiej aprobaty, z drugiej zaś otwiera SKA drogę do ewentualnego dochodzenia roszczeń odszkodowawczych za nieprawidłowe decyzje zarządców.

Specyfika sytuacji w SKA polega jednak na tym, że mandat komplementariusza do zarządzania spółką nie wynika z powołania, lecz jest immanentnie związany z jego statusem wspólniczym. Nie jest więc zastosowaniem sankcji polegającej na odebraniu kompetencji zarządzania spółką przez odwołanie lub zawieszenie w sprawowaniu funkcji.

W sferze organizacyjnej możliwe jest jednak uruchomienie postępowania sądowego zmierzającego do pozbawienia wspólnika prawa do reprezentacji lub prawa prowadzenia spraw spółki (art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. w zw. z art. 30 § 2 k.s.h., art. 47 k.s.h.).

W sferze odszkodowawczej zaś rada nadzorcza spółki może wytoczyć przeciwko komplementariuszowi powództwo o odszkodowanie na podstawie art. 143 § 3 k.s.h. Jeśli natomiast nie została powołana lub nie podjęła działań w tym zakresie, to może to uczynić każdy akcjonariusz, korzystając ze swojego uprawnienia do dochodzenia odszkodowania na rzecz spółki za szkody wyrządzone nieprawidłowym zarządzaniem spółką (art. 126 § 1 pkt 2 w zw. z art. 486 i nast. k.s.h., actio pro socio).

Autorka jest profesorem uczelni na Wydziale Prawa i Administracji UW, partnerem w kancelarii BLSK