Z badania „European Business in China Business Confidence Survey 2021” przeprowadzonego przez Izbę Handlową Unii Europejskiej w Chinach (European Union Chamber of Commerce in China) i Roland Berger wynika, że w ubiegłym roku tylko 9 proc. ankietowanych firm rozważało przeniesienie swojego biznesu lub planowanej inwestycji w Chinach do innego kraju. Firmy biorące udział w badaniu w większości deklarowały wzmocnienie swojej obecności biznesowej poprzez wzmocnienie swych inwestycji, zwiększenie udziałów w istniejących spółkach joint-venture oraz wzmocnienie swoich łańcuchów dostaw.
Podobne badanie przeprowadziła Niemiecka Izba Handlowa w Chinach (German Chambers of Commerce Worldwide Network AHK), którego wyniki opublikowała w marcu 2022 r. Tylko 10 proc. niemieckich przedsiębiorstw w Państwie Środka rozważało zmianę miejsca prowadzenia biznesu. Z kolei jedna czwarta firm zwiększyła w Chinach działania w zakresie onshoringu oraz łańcucha dostaw.
Co ważne obostrzenia oraz zamknięcia chińskich miast, regionów lub nawet prowincji wynikające z polityki zero Covid nie zniechęcają przedsiębiorstw do tego rynku. To dobry sygnał, ale rosnące koszty (np. wynagrodzenia pracowników, procedury antyCovid w zakładach pracy) stają się już widocznym i – dla niektórych – odczuwalnym problemem dla zachowania konkurencyjności.
Polskie podejście do chińskiego rynku
Obecność polskich firm w Chinach nie uległa zmianie. W czasie pandemii i największych ograniczeń w związku z nią wprowadzonych spadło zainteresowanie Państwem Środka. Obecnie widoczny jest powrót do myśli o ekspansji, ale zamknięcie Chin na zewnętrzne, osobiste kontakty stanowi utrudnienie.
Chiński rynek wyszedł naprzeciw ograniczeniom wdrażając targi online oraz hybrydowy model obecności na targach. Taka forma organizacji oraz prezentacji jest obecnie codziennością. W takiej formule odbyły się w ubiegłym roku targi: China International Import Export w Szanghaju, Canton Fair w Kantonie, World Food Expo w Hongkongu. Ten model będzie również obowiązywał w br. Mieszaną formułę zaplanowano dla targów żywności SIAL China, które odbędą się grudniu br. w Szanghaju.
Czytaj więcej:
Jest to jednak wyzwanie, które wymaga zupełnie innego przygotowania. Są jednak polscy przedsiębiorcy, także z sektora MŚP, którzy potrafią wykorzystać taki sposób do nawiązywania relacji i następnie ich rozwijania w przyszłości. Umiejętności internetowe są tu w cenie.
Chiny obrały kierunek na samowystarczalność
Epidemia SARS Cov-2 zweryfikowała potencjał i odporność chińskiej gospodarki. Ujawniły się mocne i słabe strony. Poza tym chiński rząd zdefiniował dla niektórych branż i rynków cele, a kluczowym jest dążenie do samowystarczalności. I na tym polu Państwo Środka odniosło sukcesy. Przykładowo rynek mięsa wieprzowego w Chinach, który jeszcze w 2021 roku był bardzo atrakcyjny dla eksporterów, obecnie jest całkowicie samowystarczalny, a spadający import jest dowodem na jego schyłek. W ogóle chiński sektor produktów rolnych (poza zbożami) oraz rolno-spożywczych ma docelowo do 2035 roku całkowicie zaspakajać potrzeby krajowe.
Idea samowystarczalności nie odnosi się tylko do produkcji rolnej oraz przetwórstwa rolnego. Przykładowo sztandarowy program „Made in China 2025” dotyczy technologii i produkcji przemysłowej z zastosowaniem nowoczesnej technologii. Głównym celem tego programu jest to, aby chiński przemysł nie importował technologii i maszyn, ale by je w dużej mierze wytwarzał w kraju.
Innymi słowy ograniczenia w globalnym handlu pokazały światu, na jakim etapie zależności gospodarczej są Chiny, a tym samym stało się jasne, gdzie są możliwości współpracy handlowej i gospodarczej. Dostępnych jest wiele raportów i analiz, które bardzo dobrze opisują stan poszczególnych rynków w Państwie Środka.
Ważne zmiany
Przytoczone powyżej badania wskazują, że obecnie istotą biznesu w Chinach jest łańcuch dostaw, nie tylko na poziomie eksportu i importu, ale także krajowym rynku chińskim. O to zabiegają i dbają firmy, bardziej niż to było przed epidemią. Ważniejszy jest więc kanał dostaw (dystrybucji) niż sam produkt lub usługa. W praktyce obecnie najważniejsze jest uzgodnienie takiego sposobu dostarczenia przedmiotu umowy, w którym czas dostarczenia uda się maksymalnie sprecyzować i wykonać dostawę w akceptowalnej cenie. Oczywiście wygrywają te firmy, które już są na chińskim rynku lub mają utrwalone kontakty handlowe. I to też potwierdziły powyższe badania.
Czytaj więcej:
Epidemia SARS Cov-2 nie zmieniała zasadniczo zasad wejścia na chiński rynek, poza jednym wyjątkiem – eksportem do Chin żywności oraz produktów rolnych. Chiński rząd, a dokładniej General Administration of Customs of the People's Republic of China (GACC) w kwietniu 2021 r. wprowadziła nowe zasady wejścia na chiński rynek dla wszystkich eksporterów, które określono w dwóch aktach prawnych: Zarządzaniu nr 248 w sprawie rejestracji i kontroli zagranicznych przedsiębiorstw produkujących żywność importowaną do Chińskiej Republiki Ludowej (Zarządzenie 248) oraz Zarządzeniu nr 249 w sprawie środków bezpieczeństwa w imporcie i eksporcie żywności (Zarządzenie 249). W nich szczegółowo opisano procedury rejestracji i wejścia z produktem na chiński rynek.
Najlepsze źródła informacji
W przypadku polskich firm, w tym MŚP, ekspansję do Chin wciąż trzeba zaczynać od nowa. Nie jest to powód do wstydu. Ważną zmianą jest to, że istotnie poprawiła się jakość informacji o chińskim rynku pochodząca od rządowych agencji wspierających eksport. Przykładowo Polska Agencja Inwestycji i Handlu (PAIH) od jesieni 2021 r. organizuje cykl szkoleń w formie webinarium z zakresu ochrony własności intelektualnej w Chinach, prowadzenia biznesu w tym kraju oraz eksportu do niego. Również Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) przeprowadził online eksperckie warsztaty dla producentów żywności.
Kompendium wiedzy oferuje unijna agencja wspierania małych i średnich przedsiębiorstw na chińskim rynku – EU SME Center. Na stronie internetowej dostępne są aktualne analizy dotyczące poszczególnych rynków oraz szkolenia dotyczące rynków, kwestii ekonomicznych, finansowych czy prawnych. Poza tym istnieje możliwość skonsultowania problemu z ekspertem.
Czytaj więcej:
Źródłem cennej wiedzy jest także Izba Handlowa Unii Europejskiej w Chinach (European Union Chamber of Commerce in China). Również na jej witrynie znajdują się aktualne informacje o rynku, zmianach w prawie. Możliwe są też konsultacje eksperckie czy zapoznanie się z doświadczeniami branżowymi.