Warto przypomnieć, że Tarcza PFR 2.0. dla mikro, małych i średnich firm działa od 15 stycznia 2021 r. W ramach programu przedsiębiorcy mogli liczyć na pomoc w formie subwencji finansowych dla mikroprzedsiębiorstw oraz dofinansowania kosztów stałych nie pokrytych przychodami w formie subwencji finansowych dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Jak wynika z informacji opublikowanych przez PFR, beneficjenci otrzymali wsparcie finansowe na łączną kwotę w wysokości 7,1 mld zł.
Aktualnie PFR rozpoczyna proces rozliczania i zwolnienia z obowiązku zwrotu otrzymanych przez przedsiębiorców subwencji finansowych. Proces ten dotyczy ok. 40,6 tys. mikro-firm oraz 7,1 tys. małych i średnich firm, działających pod jednym z 54 kodów PKD objętych programem wsparcia finansowego przedsiębiorców, poszkodowanych w skutek pandemii COVID-19.
Wyjaśnijmy zatem, którzy przedsiębiorcy będą mogli liczyć na całkowite umorzenie subwencji finansowej oraz na jakich zasadach PFR przeprowadzi proces rozliczania otrzymanego dofinansowania.
Gdzie przedsiębiorcy mogą dokonać rozliczenia subwencji?
Jak wynika z opublikowanych na stronie internetowej PFR informacji rozliczenie otrzymanej w ramach Tarczy PFR 2.0 subwencji finansowej będzie odbywać się za pośrednictwem bankowości elektronicznej w tym samym banku, w którym przedsiębiorca złożył wniosek o udzielenie wsparcia finansowego. Sposób w jaki przedsiębiorcy mogą dokonać rozliczenia należy zatem ocenić pozytywnie. Przedsiębiorca dokona obliczeń za pośrednictwem tego samego banku, w którym złożył wniosek o udzielenie finansowania. Umożliwi to uniknięcie przez firmy dodatkowych formalności, jak również przyspieszy sam proces rozliczania.
W przeciwieństwie do rozliczeń dokonywanych w ramach programu tarcza finansowa PFR 1.0, beneficjenci w formularzu zawierającym oświadczenie o rozliczeniu otrzymanej subwencji finansowej, nie otrzymają wstępnej propozycji rozliczenia. Oznacza to, że przedsiębiorca będzie zobowiązany samodzielnie dokonać rozliczenia, co ułatwić ma mu zamieszczony w formularzu dedykowany kalkulator. Ciężar obliczeń spoczywa zatem na rozliczającym się przedsiębiorcy.
Etapy rozliczenia Tarczy PFR 2.0
Proces rozliczeń subwencji finansowych podzielono na trzy etapy.
1. Pierwszy etap dotyczy rozliczenia subwencji finansowych otrzymanych przez małe i średnie firmy. Przedsiębiorcy zakwalifikowani do tej grupy będą zobowiązani rozliczyć się z otrzymanego finansowania w terminie od 18 listopada 2021 r. do 15 stycznia 2022 r. poprzez uzupełnienie udostępnionego przez PFR w bankowości elektronicznej formularza zawierającego oświadczenie o rozliczeniu otrzymanej subwencji finansowej. Przedsiębiorca powinien zatem pamiętać, aby zdążyć z rozliczeniem przed upływem wyżej wymienionego terminu. Sam formularz będzie dostępny w bankowości elektronicznej wyłącznie we wskazanym okresie, a po jego upływie, rozliczenie subwencji przez beneficjenta będzie, co do zasady, niemożliwe.
2. Zgodnie z zaproponowanym przez PFR harmonogramem, drugim etapem będzie rozliczenie subwencji finansowych przez mikrofirmy. Najmniejsi przedsiębiorcy będą mogli złożyć oświadczenia o rozliczeniu subwencji w terminie od 19 stycznia 2022 r. do 28 lutego 2022 r. Podobnie jak w przypadku małych i średnich firm, po upływie tego okresu, rozliczenie będzie, co do zasady, niemożliwe.
3. W kwietniu 2022 r. rozpocznie się trzeci etap, polegający na umorzeniu przez PFR otrzymanych subwencji finansowych. Na tym etapie PFR będzie mógł wydać przedsiębiorcy jedną z trzech decyzji tj.;
· decyzję określającą kwotę subwencji podlegającą zwolnieniu z obowiązku zwrotu (w tym o całkowitym umorzeniu),
· decyzję wzywającą przedsiębiorcę do zwrotu całej subwencji albo,
· informacje o zidentyfikowaniu przez PFR okoliczności, które uniemożliwiają ustalenie wysokości subwencji podlegającej umorzeniu. Wówczas PFR zwróci się do beneficjenta o dalsze wyjaśnienia.
Z powyższego wynika, że przedsiębiorca powinien w pierwszej kolejności uzupełnić dedykowany formularz w bankowości elektronicznej w przewidzianym przez PFR terminie (w zależności od tego czy jest mikroprzedsiębiorcą czy też należy do kategorii małych i średnich firm). Po uzupełnieniu formularza zawierającego oświadczenie o rozliczeniu otrzymanej subwencji finansowej oraz zweryfikowaniu go przez PFR, beneficjent otrzyma albo decyzję o konieczności zwrotu otrzymanej subwencji finansowej albo decyzję o umorzeniu, co będzie oznaczało zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku zwrotu finansowania w całości lub w części. W sytuacji gdy na podstawie informacji przekazanych przez przedsiębiorcę w dedykowanym formularzu, PFR nie będzie w stanie ustalić wysokości subwencji podlegającej umorzeniu, przedsiębiorca zostanie zobowiązany do dokonania dalszych wyjaśnień.
Podkreślić należy, że różnicą w stosunku do rozliczeń dokonywanych w ramach tarczy finansowej PFR 1.0 jest fakt, że termin złożenia oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej otrzymanej w ramach tarczy finansowej PFR 2.0, nie następuje po roku od uzyskania subwencji oraz termin wydania wskazanych wyżej decyzji przez PFR nie zależy od czasu złożenia oświadczenia. W praktyce oznacza to, że aktualnie przedsiębiorcy dokonają rozliczenia subwencji przed upływem roku od jej uzyskania, a PFR wyda decyzję niezależnie od chwili złożenia przez beneficjenta formularza z oświadczeniem o rozliczeniu.
Tarcza PFR 2.0 - komu przysługuje umorzenie subwencji?
Mali i średni przedsiębiorcy, którzy chcieliby skorzystać z całkowitego umorzenia otrzymanych subwencji finansowych muszą spełnić łącznie dwa warunki. Po pierwsze muszą utrzymywać działalność gospodarczą na dzień 31 grudnia 2021 roku rozumianą jako nieprzerwane prowadzenie działalności gospodarczej w okresie od dnia złożenia wniosku do dnia 31 grudnia 2021 roku (przy czym w okresie od dnia złożenia wniosku do dnia 31 grudnia 2021 r. wobec beneficjenta nie może rozpocząć się proces likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji) oraz rozliczyć nadwyżkę otrzymanej subwencji finansowej. Tym samym warunkiem całkowitego umorzenia subwencji jest łączne spełnienie przez beneficjenta powyżej wskazanych przesłanek. W sytuacji gdy przedsiębiorca utrzyma działalność gospodarczą do końca roku, ale nie rozliczy nadwyżki otrzymanej subwencji, nie będzie mógł liczyć na zwolnienie z obowiązku zwrotu finansowania. Jednocześnie w sytuacji, gdy przedsiębiorca dokona przedmiotowego rozliczenia a nie utrzyma działalności gospodarczej do wymaganego terminu, to również nie będzie mógł liczyć na wydanie przez PFR w kwietniu 2022 roku decyzji o umorzeniu subwencji.
W przypadku mikroprzedsiębiorstw warunkiem całkowitego umorzenia jest, podobnie jak w przypadku małych i średnich przedsiębiorców, nieprzerwane utrzymanie działalności gospodarczej do 31 grudnia 2021 roku. Dodatkowo, mikrofirma zainteresowana całkowitym umorzeniem subwencji jest zobowiązana do utrzymania średniego poziomu zatrudnienia w 2021 roku w porównaniu do liczby pracowników, na których przedsiębiorca otrzymał subwencję. Tym samym w przypadku najmniejszych przedsiębiorców warunkiem umorzenia oprócz utrzymania działalności jest utrzymanie średniego poziomu zatrudnienia. W przypadku, gdy średnioroczne zatrudnienie mikrofirmy w roku 2021 będzie niższe niż średnioroczne zatrudnienie w roku 2020, mikrofirma będzie zobowiązana do proporcjonalnego zwrotu udzielonej subwencji finansowej na rzecz PFR.
Ułatwieniem przewidzianym dla mikroprzedsiębiorców będzie okoliczność, iż PFR sprawdzi spełnienie wyżej wskazanych wymogów automatycznie na podstawie danych z ZUS. Oznacza to, że mikroprzedsiębiorca nie ma obowiązku dołączania do formularza dodatkowych dokumentów czy oświadczeń. W udostępnionym dla mikroprzedsiębiorców formularzu zawierającym oświadczenie o rozliczeniu subwencji, wskazany będzie dodatkowo numer rachunku, na który przedsiębiorca może wpłacić pieniądze z subwencji, jeśli chce je zwrócić przed wydaniem decyzji przez PFR. Spłaty dokonane przez mikrofirmę przed dniem wydania decyzji przez PFR pomniejszają saldo subwencji do umorzenia. Tym samym mikroprzedsiębiorca nie musi czekać do wydania decyzji przez PFR i może dokonać zwrotu finansowania wraz z wypełnieniem formularza rozliczeniowego na wskazany numer rachunku.
Zasady rozliczania subwencji małych i średnich firm
Jak zostało wspomniane wcześniej beneficjenci w formularzu zawierającym oświadczenie o rozliczeniu otrzymanej subwencji finansowej, nie otrzymają wstępnej propozycji rozliczenia. W celu dokonania rozliczenia przedsiębiorcy będą zobowiązani w pierwszej kolejności do wskazania rzeczywistych kosztów stałych oraz wysokości przychodów w okresie od 1 listopada 2020 roku do 31 marca 2021 roku.
Kolejnym krokiem będzie zweryfikowanie przez przedsiębiorcę czy nastąpiła nadwyżka między wartością faktycznie otrzymanej subwencji finansowej wyliczonej w oparciu o przewidywaną wartość kosztów stałych oraz wysokości spadku przychodów, obliczoną przez przedsiębiorcę na potrzeby złożenia wniosku o udzielenie finansowania, a subwencją, którą beneficjent otrzymałby w oparciu o kwotę rzeczywistych kosztów stałych oraz rzeczywistą wysokość spadku przychodów obliczoną w kroku pierwszym. Po dokonaniu przedmiotowych obliczeń, jeżeli przedsiębiorca odnotuję nadwyżkę pomiędzy faktycznie otrzymaną subwencją finansową, a subwencją finansową jaką otrzymałby na podstawie aktualnie wyliczonych danych, będzie zobowiązany do jej zwrotu do dnia 31 stycznia 2022 roku na indywidualny rachunek wskazany w formularzu. W przypadku gdy przedsiębiorca nie dokona w przewidzianym terminie zwrotu nadwyżki, nie będzie mógł liczyć na umorzenie otrzymanej subwencji.
Czytaj więcej:
W celu dokonania prawidłowego rozliczenia subwencji istotnym jest, aby przedsiębiorca dołączył do formularza pliki JPK w postaci XML wygenerowane z programu księgowego firmy. Zgodnie z przekazanymi na stronie internetowej PFR informacjami, załączone do formularza pliki w innym formacie niż XML nie będą przyjmowane. Istotnym zatem jest, aby przedsiębiorca do oświadczenia załączył plik JPK w wymaganym formacie. W zależności od prowadzonej przez przedsiębiorcę rachunkowości będą to pliki JPK_PKPIR lub JPK_KR. Beneficjent powinien przy tym przygotować osobne pliki za okres listopad-grudzień 2020 roku oraz za okres styczeń-marzec 2021 roku.
Co istotne, w przypadku niezłożenia przez przedsiębiorcę oświadczenia w przedmiocie rozliczenia subwencji finansowej w terminie do dnia 31 stycznia 2022 r., PFR uprawniony jest do wypowiedzenia umowy subwencji finansowej ze skutkiem natychmiastowym, bez zachowania okresu wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia umowy subwencji finansowej, o którym mowa w zdaniu poprzednim, beneficjent będzie zobowiązany do niezwłocznego zwrotu całej kwoty subwencji finansowej.
Częściowa spłata otrzymanej subwencji
Przedsiębiorca dokonujący rozliczenia otrzymanej subwencji finansowej, który dokonał częściowej spłaty otrzymanego finansowania, przed dokonaniem rozliczenia powinien pomniejszyć kwotę wskazaną w oświadczeniu o rozliczeniu o wartość wszystkich dokonanych zwrotów. Obowiązek ten spoczywa zatem na beneficjencie. To jego zadaniem, a nie PFR, jest samodzielne dokonanie przedmiotowego pomniejszenia wartości subwencji, o kwotę zwróconą do PFR.
Inne dokumenty
Udostępniony beneficjentowi formularz rozliczeniowy będzie również zawierał dodatkowe pola na tzw. „oświadczenia retrospektywne”. W praktyce oznacza to, że w przypadku gdy w trakcie złożenia wniosku o otrzymanie subwencji finansowej, przedsiębiorca nie dołączył poprawnych dokumentów potwierdzających np. jego umocowanie, to w chwili dokonywania rozliczenia, w odpowiednim polu formularza, będzie miał za zadanie wykazać, że był umocowany do złożenia wniosku o udzielenie finansowania. Dodatkowo beneficjent będzie musiał dostarczyć do banku dokumenty potwierdzające jego umocowanie w ciągu 14 dni od dnia wysyłki formularza. Podobnie gdy przy składaniu wniosku firma nie wykazała, że dokonała wpisu do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, obowiązek ten aktualizuje się przy wypełnianiu formularza o czym powinien pamiętać przedsiębiorca.
Podsumowanie
Zaprezentowane przez PFR zasady rozliczenia subwencji finansowych otrzymanych w ramach tarczy PFR 2.0 mogą sprawiać pewne trudności po stronie beneficjentów. Pozytywnie należy ocenić możliwość rozliczenia za pośrednictwem bankowości elektronicznej w tym samym banku, w którym przedsiębiorca złożył wniosek o udzielenie wsparcia finansowego. Trudnością dla firm może okazać się brak wstępnej propozycji rozliczenia jak miało to miejsce przy tarczy finansowej PFR 1.0 i przełożenie ciężaru na przedsiębiorcę, który musi samodzielnie dokonać obliczeń. Istotnym z punktu widzenia rozliczających się jest uzupełnienie formularza w wyznaczonym do tego terminie. Uchybienie powyższemu, będzie skutkowało co do zasady brakiem możliwości rozliczenia się z otrzymanej subwencji. Przedsiębiorcy zainteresowani całkowitym umorzeniem subwencji muszą pamiętać o łącznym spełnieniu przesłanek w zależności od tego czy są mikro czy małymi i średnimi przedsiębiorcami. Z punktu widzenia tych najmniejszych istotnym jest utrzymanie średniego poziomu zatrudnienia w 2021 roku w porównaniu do liczby pracowników, na których przedsiębiorca otrzymał subwencję. Natomiast w przypadku małych i średnich firm kluczowe jest rozliczenie nadwyżki otrzymanej subwencji finansowej zgodnie z zasadami przedstawionymi przez PFR. Przy czym warunkiem całkowitego umorzenia jest również nieprzerwane utrzymanie przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej do 31 grudnia 2021 r.
Autorem jest Jakub Murawski, prawnik z Kancelarii Krzysztof Rożko i Wspólnicy. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita”.