od 6 września 2019 r., czyli wraz z wejściem w życie ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r., poz. 1579), każdy mieszkaniec gminy ma obowiązek segregowania odpadów komunalnych. Konsekwencją niedochowania tego obowiązku jest konieczność uiszczania opłaty podwyższonej za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: „ustawa UCiPG”), za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3 ustawy UCiPG.

Na potrzeby egzekwowania od właścicieli nieruchomości obowiązku selektywnego segregowania odpadów komunalnych nieruchomości, na których powstają odpady komunalne, należy podzielić na:

1) nieruchomości zamieszkałe oraz

2) nieruchomości niezamieszkałe (w żargonie przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów zwane często, zbiorczo, „komercją”).

Kolejno, w ramach wskazanego podziału, trzeba dokonać rozróżnienia na:

1) nieruchomości niezamieszkałe objęte gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi oraz

2) nieruchomości niezamieszkałe pozostające poza gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi.

Zgodnie z art. 6ka ust. 1 ustawy UCiPG w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. W art. 6ka ust. 2 ustawy UCiPG wskazano, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Z kolei z art. 6ka ust. 3 UCiPG wynika, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.

Gdzie wątpliwości brak…

W świetle przytoczonego powyżej art. 6ka ustawy UCiPG pojawia się pytanie o zakres zastosowania zawartej w tym przepisie regulacji. Należałoby bowiem rozważyć, w stosunku do właścicieli których nieruchomości można egzekwować brak selektywnego zbierania odpadów komunalnych poprzez zastosowanie mechanizmu opłaty podwyższonej przewidzianej w art. 6ka ustawy UCiPG?

W stosunku do właścicieli nieruchomości zamieszkałych, na których powstają odpady komunalne, odpowiedź na wskazane pytanie jest oczywista, bowiem w tym przypadku weryfikacja przestrzegania przez nich obowiązku selektywnego segregowania odpadów komunalnych następuje wprost przy zastosowaniu mechanizmu uregulowanego w art. 6ka ustawy UCiPG, tj. poprzez analizę deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz współdziałanie podmiotu odbierającego odpady komunalne z organem właściwym w sprawie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ponadto właściciele nieruchomości zamieszkałych zawsze są objęci gminnym systemem gospodarowania odpadami, zatem uiszczają stosowną opłatę z tego tytułu na rzecz gminy.

Z kolei, co się tyczy właścicieli nieruchomości niezamieszkałych – przestrzeganie zasad selektywnego zbierania wytworzonych przez nich odpadów komunalnych odbywa się w trybie przewidzianym w art. 6 ust. 5a ustawy UCiPG – czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta kontroluje, czy właściciele nieruchomości niezamieszkałych posiadają umowy na odbiór odpadów komunalnych oraz zgodność tych umów z wymaganiami określonymi w regulaminie utrzymania czystości i porządku i zasadami określonymi w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw klimatu, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy UCiPG.

Stosowanie opłaty podwyższonej w stosunku do właścicieli nieruchomości niezamieszkałych objętych gminnym systemem gospodarowania odpadami również nie budzi wątpliwości. Skoro nieruchomości te są objęte systemem gminnym, ich właściciele również uiszczają na rzecz gminy stosowną opłatę za odbiór i zagospodarowanie wytwarzanych odpadów.

…a gdzie wątpliwości powstają

Przepisy ustawy UCiPG nie określają natomiast jednoznacznie, czy mechanizm naliczania opłaty podwyższonej (w przypadku niewywiązania się z obowiązku selektywnego segregowania odpadów komunalnych) ma miejsce również w odniesieniu do właścicieli nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Wątpliwości wynikają m.in. z tego, że właściciele tych nieruchomości negocjują wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi indywidualnie z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanym do rejestru działalności regulowanej (art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy UCiPG), a wysokość tej opłaty nie może być wyższa niż stawka wynikająca z art. 6 ust. 2 ustawy UCiPG. W konsekwencji właściciele nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych gminnym systemem gospodarowania odpadami nie uiszczają na rzecz gminy opłaty.

Wydaje się jednak, że intencją ustawodawcy było objęcie obowiązkiem segregowania odpadów komunalnych wszystkich właścicieli nieruchomości. Powyższe wywieść można z literalnego brzmienia art. 6ka ust. 1 ustawy z UCiPG, w którym w sposób ogólny wskazano na egzekwowanie obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. W przytoczonym przepisie jest zatem mowa ogólnie o właścicielach nieruchomości bez rozróżnienia na właściciela nieruchomości zamieszkałej czy też właściciela nieruchomości niezamieszkałej, a tym bardziej na właściciela nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi.

Jakie stanowisko przyjąć

Bazując na literalnym brzmieniu art. 6ka ust. 1 ustawy UCiPG, należy wywieść konkluzję, że (pomimo iż przepisy ustawy UCiPG nie określają wprost mechanizmu naliczania opłaty podwyższonej w odniesieniu do nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych systemem gminnym) art. 6ka ust. 1 i 2 ustawy UCiPG znajduje zastosowanie do egzekwowania braku selektywnego segregowania odpadów komunalnych przez właścicieli nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych systemem gminnym. W przypadku niewywiązania się przez właściciela nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi z obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych wójt, burmistrz lub prezydent miasta może zatem wszcząć postępowanie na podstawie zawiadomienia przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne, o czym mowa w art. 6ka ust. 1 ustawy UCiPG, i wydać decyzję określającą wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W przepisie art. 6ka ust. 1 ustawy UCiPG nie dookreślono również, że informację o naruszeniu obowiązku segregowania odpadów składa przedsiębiorca, z którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawarł umowę. Problem dotyczący braku możliwości zastosowania do właścicieli nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych gminnym systemem gospodarowania odpadami uchwały, o której mowa w art. 6k ust. 3 ustawy UCiPG, można rozwiązać, konstruując odpowiednie postanowienia w umowie pomiędzy właścicielem nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej gminnym systemem a przedsiębiorcą odbierającym odpady.

Zatem umowa, którą właściciel nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi zawiera z przedsiębiorcą wpisanym do rejestru działalności regulowanej, powinna zawierać zobowiązanie właściciela nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej systemem gminnym do segregowaniu odpadów komunalnych i przewidywać jedną stawkę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W umowie powinno znaleźć się również postanowienie, zgodnie z którym w przypadku, gdy właściciel nieruchomości niezamieszkałej nieobjętej systemem gminnym nie będzie selektywnie segregował odpadów komunalnych, to przedsiębiorca odbierze je jako odpady niesegregowane (zmieszane) i zawiadomi o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a wójt, burmistrz bądź prezydent miasta w drodze decyzji zobowiąże właściciela nieruchomości do uiszczania opłaty podwyższonej za nieselektywną zbiórkę odpadów za miesiąc lub miesiące, w których nastąpiło naruszenie obowiązku ustawowego, zgodnie z art. 6ka ust. 3 ustawy UCiPG. Jednakże w tym przypadku opłata podwyższona nie będzie wpływać na konto gminy tylko na konto przedsiębiorcy odbierającego odpady, z którym właściciel nieruchomości niezamieszkałej zawarł umowę na odbiór odpadów komunalnych. W umowie pomiędzy przedsiębiorcą odbierającym odpady a właścicielem nieruchomości rozważyć można również zastrzeżenie kary umownej na wypadek niedopełnienia przez właściciela nieruchomości nieobjętej gminnym systemem obowiązku selektywnej zbiórki odpadów.

Artykuł powstał we współpracy z siecią Kancelarie RP