Potrącenia z tytułów wymienionych w art. 87 kodeksu pracy nazywamy obowiązkowymi, ponieważ dokonujemy ich bez uzyskiwania zgody podwładnego.

Świadczenia alimentacyjne to – zgodnie z art. 1081 kodeksu postępowania cywilnego – alimenty i renty mające taki charakter, np.

- z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy w wyniku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia albo zwiększenia się potrzeb czy widoków poszkodowanego na przyszłość (art. 444 § 2 kodeksu cywilnego),

- zmiany dożywocia (art. 913 k.c.),

- umowne w pieniądzu bądź w  rzeczach oznaczonych co do gatunku (art. 903 k.c.).

Zaległe alimenty ściągamy z pensji zatrudnionego w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej albo bezegzekucyjnie, a więc po przedstawieniu tytułu wykonawczego przez wierzyciela bezpośrednio nam.

Chodzi np. o kredyty bankowe, pożyczki, nieuregulowane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, grzywny czy podatki. Należności tego typu mamy obowiązek ściągać z pensji podwładnego tylko w trybie egzekucyjnym, czyli na żądanie komornika lub organu egzekucyjnego.

Niezwrócone zaliczki to pobrane przez podwładnego do   rozliczenia sumy na pokrycie obciążających pracodawcę wydatków związanych z wykonaniem przez niego zadań, np. na benzynę, materiały biurowe, podróż służbową. Zaliczki możemy udzielić w formie przelewu bankowego lub przez umożliwienie korzystania z karty kredytowej (wyrok SN z 20 sierpnia 2008 r., I PK 39/08).

Jest ona mieniem powierzonym pracownikowi do wyliczenia (art. 124 § 1 pkt 1 k.p.), ale pojęcia tego nie należy tłumaczyć rozszerzająco (wyrok SN z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80). Dla przykładu: zaliczką nie jest część wynagrodzenia wypłaconego na poczet przyszłego miesiąca.

Nierozliczone zaliczki kwalifikujemy do obowiązkowych potrąceń, a więc na ich odebranie nie potrzebujemy zgody zatrudnionego (cytowany wyrok SN z 20 sierpnia 2008 r.). Odbieramy je sobie z płacy podwładnego bez postępowania egzekucyjnego czy uzyskania tytułu wykonawczego, wystarcza sam upływ daty rozliczenia zaliczki.

Z wynagrodzenia zatrudnionego wolno również potrącać – bez jego zgody i bez zdobywania tytułu wykonawczego – wymierzone mu kary pieniężne określone w art. 108 k.p.

Nakładamy je za nieprzestrzeganie przepisów bhp i przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Pracodawca dokonuje obowiązkowych potrąceń, nie pytając podwładnego o zgodę, ale wyłącznie w kodeksowej kolejności. Najpierw więc wynagrodzenie zmniejszamy z tytułu alimentów, a potem innych świadczeń, zaliczek i na końcu kar pieniężnych.

Wiążą nas przy tym dwa limity: maksymalne dopuszczalne kwoty potrącenia >czytaj Przy każdym uszczupleniu wynagrodzenia pamiętajmy o górnej granicy i kwoty wolne od potrąceń >patrz Podwładnemu musimy zostawić co najmniej minimum.

 

Rodzaje potrąceń obowiązkowych

Jakie potrącenie

W jakim trybie ściągamy

Maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia

Kwota wolna od potrąceń

alimenty

- egzekucja sądowa lub administracyjna po przedstawieniu pracodawcy zajęcia egzekucyjny
- tryb bezegzekucyjny po przedstawieniu szefowi tytułu wykonawczego przez wierzyciela

3/5 wynagrodzenia netto pracownika, z jednym wyjątkiem*

Brak

inne świadczenia

- wyłącznie tryb egzekucji sądowej lub administracyjnej (zajęcie wynagrodzenia za pracę)

1/2 wynagrodzenia netto pracownika

100 proc. Płacy minimalnej netto

pieniężne zaliczki

- tryb bezegzekucyjny i bez konieczności uzyskiwania tytułu wykonawczego

1/2 wynagrodzenia netto pracownika ukaranego

75 proc. Płacy minimalnej netto

kary pieniężne

- tryb bezegzekucyjny i bez koniecznośc uzyskiwania tytułu wykonawczego

- za jedno przekroczenie – dzienna pensja ukaranego
- miesięcznie – 1/10 wynagrodzenia netto po dokonaniu innych obowiązkowych

90 proc. Płacy minimalnej netto

*Maksymalne dopuszczalne kwoty potrącenia nie obowiązują przy potrącaniu zaległych alimentów z: nagród z zakładowego funduszu nagród, trzynastej pensji, należności przysługujących pracownikowi z tytułu udziału w zysku bądź nadwyżce bilansowej. Świadczenia te na poczet alimentów zajmujemy w całości

 

Zobacz

Przykład oświadczenia o dokonaniu dobrowolnego potrącenia

 

Czytaj także:

 

Nie ma potrącenia z ekwiwalentu,nagrody i odprawy

Podwładnemu musimy zostawić co najmniej minimum

 

Zobacz nasz poradnik:

Potrącenia z wynagrodzeń 2011 r.