Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Rezygnacja ze zmiennego składnika wynagrodzenia płacy za okresy nie dłuższe niż miesiąc powoduje, że w podstawie wymiaru pensji urlopowej nie można go uwzględniać. Ustala się ją od nowa, z wyłączeniem uchylonego elementu wynagrodzenia pod warunkiem, że jego wypłaty zaprzestano podczas miesięcy przyjmowanych do podstawy wymiaru pensji za urlop lub najpóźniej w trakcie korzystania z urlopu wypoczynkowego.

Wynika to z zasady, że za ten czas pracownikowi przysługują takie pieniądze, jakie dostałby, jeśliby wówczas pracował (a gdyby pracował podczas urlopu wypoczynkowego, nie uzyskałby przecież składnika, którego wypłaty zaprzestano wcześniej).

Przykład 1

Miesiące z podstawy wymiaru

Pan Tomasz, zatrudniony na 1/2 etatu, poszedł na 10 dni urlopu wypoczynkowego w lipcu 2013 r. Do końca kwietnia 2013 r. na jego wynagrodzenie składały się: pensja zasadnicza 1000 zł brutto miesięcznie, dodatek stażowy 10 proc. płacy podstawowej i zmienne premie miesięczne wynoszące od 10 zł do 1500 zł miesięcznie.

Od 1 maja 2013 r. pracodawca z powodów ekonomicznych zlikwidował premie miesięczne. Skutkuje to ich wyłączeniem z podstawy pensji za urlop w lipcu 2013 r. W efekcie w ogóle nie trzeba ustalać tej podstawy, ponieważ w lipcu 2013 r. pracownik nie dostaje już składników zmiennych za okresy nie dłuższe niż miesiąc. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy mieści się w kwocie częściowej płacy zasadniczej należnej za lipiec.

Jeśli do zaprzestania wypłaty ruchomego składnika wynagrodzenia przysługującego za okresy nie dłuższe niż miesiąc doszło w czasie, gdy pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym, należy oddzielnie obliczyć podstawę wymiaru pensji za urlop przypadający przed datą wejścia zmiany w życie i od dnia wejścia w życie tej modyfikacji (wyłączając zlikwidowany składnik).

Przykład 2

W trakcie urlopu wypoczynkowego

Pani Katarzyna, zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, wzięła 4 dni urlopu wypoczynkowego, od 11 do 16 lipca 2013 r. Do 14 lipca 2013 r. otrzymywała pensję zasadniczą 1900 zł, dodatek motywacyjny wynoszący od 10 do 500 zł miesięcznie i zmienne premie miesięczne wahające się od 5 do 50 proc. pensji zasadniczej. Od 15 lipca br. pracodawca zrezygnował z wypłacania dodatków motywacyjnych. Od kwietnia do czerwca 2013 r. pracownica dostała łącznie 501 zł dodatków motywacyjnych i 1140 zł premii; w okresie tym przepracowała łącznie 490 godzin.

Osobno ustalamy podstawę wymiaru i wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy od 11 do 14 lipca 2013 r. (2 dni robocze, czyli 16 godzin) i osobno podstawę wymiaru i wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy od 15 do 16 lipca 2013 r. (16 godzin pracy).

 

Obliczenie pensji za urlop

Etapy obliczeń

Wynagrodzenie za urlop 11 i 14 lipca 2013 r.

Wynagrodzenie za urlop 15 i 16 lipca 2013 r.

podstawa wymiaru

501 zł + 1140 zł = 1641 zł

1140 zł

stawka godzinowa

1641 zł : 490 godz. = 3,35 zł

1140 zł : 490 godz. = 2,33 zł

pensja za urlop

3,35 zł x 16 godz. = 53,60 zł

2,33 zł x 16 godz. = 37,28 zł

 

W lipcu 2013 r. kobieta powinna dostać 1900 zł wynagrodzenia zasadniczego (obejmującego pensję za urlop ze stałej stawki miesięcznej), premię miesięczną w kwocie przyznanej przez szefa oraz łącznie 90,88 zł wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ze składników zmiennych za okresy nie dłuższe niż miesiąc (53,60 zł + 37,28 zł).

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

Opisane zasady dotyczące obliczania pensji na urlop stosuje się odpowiednio do ekwiwalentu za dni wypoczynku niewykorzystane w naturze. Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia – bez względu na jego charakter (stała stawka miesięczna, zmienne składniki za okresy nie dłuższe niż miesiąc i za okresy dłuższe niż miesiąc) – w miesiącach branych odpowiednio do podstawy wymiaru bądź w miesiącu ustania zatrudnienia oznacza, że składnik ten trzeba wykluczyć z podstawy ekwiwalentu od początku. Nie ma znaczenia, za jaki okres przysługiwał urlop, za który należy się ekwiwalent.

Przykład 3

Stała stawka miesięczna

Stosunek pracy pana Pawła, zatrudnionego na 2/3 etatu, uległ rozwiązaniu 31 lipca 2013 r., kiedy to zostały mu 24 godziny niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.

Do końca czerwca 2013 r. pracownik dostawał wynagrodzenie zasadnicze 1700 zł brutto miesięcznie, dodatek językowy 200 zł miesięcznie i zmienne dodatki lojalnościowe wahające się od 10 do 45 proc. pensji podstawowej (średni od kwietnia do czerwca 2013 r. wyniósł 408 zł).

Od 1 lipca 2013 r. firma skasowała dodatki językowe. Mężczyznę obowiązuje 7-godzinna dobowa norma czasu pracy (jest niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym). Podstawę wymiaru ekwiwalentu za urlop kalkulujemy z wyłączeniem dodatku językowego w następujący sposób:

- podstawa ekwiwalentu ze stałej stawki miesięcznej: 1700 zł

- podstawa ekwiwalentu z dodatków lojalnościowych: 408 zł

- łącznie podstawa wymiaru ekwiwalentu: 2108 zł

- współczynnik ekwiwalentu: 20,92 x 2/3 etatu = 13,95

- dzienna stawka ekwiwalentu: 2108 zł : 13,95 = 151,11 zł

- godzinowa stawka ekwiwalentu: 151,11 zł : 7 godz. = 21,59 zł

- finalna kwota ekwiwalentu: 21,59 zł x 24 godz. = 518,16 zł.

Przykład 4

Zmienny za okresy nie dłuższe niż miesiąc

Stosunek pracy pani Ireny, zatrudnionej na 1/3 etatu, uległ rozwiązaniu z końcem lipca 2013 r. Zostało jej 20 godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Do 15 maja 2013 r. uzyskiwała pensję podstawową 700 zł brutto miesięcznie, dodatek stażowy 100 zł brutto miesięcznie i ruchome premie miesięczne, wynoszące od 10 zł do 500 zł brutto miesięcznie. Od 16 maja 2013 r. zakład z powodów ekonomicznych zaprzestał wypłaty premii miesięcznych.

W konsekwencji tej premii w ogóle nie wolno uwzględnić licząc podstawę wymiaru ekwiwalentu, mimo że pracownica otrzymała ją za niektóre z miesięcy branych do tej podstawy. Kobietę obowiązuje 8-godzinna dobowa norma czasu pracy. Podstawę ekwiwalentu szacujemy tak:

- podstawa wymiaru ekwiwalentu: 700 zł + 100 zł = 800 zł

- współczynnik ekwiwalentu: 20,92 x 1/3 etatu = 6,97

- dzienna stawka ekwiwalentu: 800 zł : 6,97 = 114,78 zł

- godzinowa stawka ekwiwalentu: 114,78 zł : 8 godz. = 14,35 zł

- finalna kwota ekwiwalentu: 14,35 zł x 20 godz. = 287 zł.

Przykład 5

Stały składnik roczny

Stosunek pracy pana Krzysztofa, zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, uległ rozwiązaniu 31 lipca 2013 r., kiedy to zostało mu 80 godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Pracownik dostawał wynagrodzenie zasadnicze 3000 zł brutto miesięcznie, dodatek stażowy 12 proc. pensji zasadniczej miesięcznie i premie roczne w stałej stawce 1200 zł brutto (pomniejszane za czas nieobecności).

Od 1 kwietnia 2013 r. firma zlikwidowała premie roczne. W związku z tym nie można jej wliczyć do podstawy wymiaru ekwiwalentu, mimo że pracownik dostał ją za część okresu przyjmowanego do jego podstawy wymiaru. Mężczyznę obowiązuje 8-godzinna dobowa norma czasu pracy. Podstawę wymiaru ekwiwalentu szacujemy następująco:

- podstawa wymiaru: 3000 zł + (3000 zł x 12 proc.) = 3360 zł

- współczynnik ekwiwalentu: 20,92

- dzienna stawka ekwiwalentu: 3360 zł : 20,92 = 160,61 zł

-godzinowa stawka ekwiwalentu: 160,61 zł : 8 godz. = 20,08 zł

- finalna kwota ekwiwalentu: 20,08 zł x 80 godz. = 1606,40 zł.

Zasiłek chorobowy

Składniki wynagrodzenia, których wypłaty zakład zaprzestał, pomija się, licząc podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po dacie rezygnacji z tego elementu płacy. Dotyczy to też składnika (premii, dodatku) przyznanego pracownikowi tylko do określonego terminu. Wyłącza się go z podstawy wymiaru świadczenia należnego po tym terminie (art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Przykład 6

Likwidacja składnika

Pani Grażyna, pracownica, była niezdolna do pracy od 25 czerwca do 17 lipca 2013 r. i uzyskała za ten czas prawo do zasiłku chorobowego. Na jej wynagrodzenie składała się płaca zasadnicza prowizyjna w kwocie 100 zł od sprzedanego komputera i premia prowizyjna wynosząca 20 proc. pensji podstawowej.

Z powodu trudności finansowych spółka zatrudniająca zmieniła regulamin płacowy od 1 lipca 2013 r., rezygnując z premii prowizyjnych. W tej sytuacji osobno należy ustalić podstawę wymiaru i zasiłek chorobowy należny za okres od 25 do 30 czerwca (uwzględniając wynagrodzenie zasadnicze i premię prowizyjną) oraz osobno podstawę wymiaru i zasiłek za okres od 1 do 17 lipca 2013 r. (gdzie bazą będzie tylko pensja zasadnicza).

Przykład 7

Dodatek przejściowy

Pan Wojciech, pracownik, zastępował kierownika działu będącego na urlopie bezpłatnym. Z tego tytułu przez pół roku – od stycznia do czerwca 2013 r. – pobierał dodatek funkcyjny pomniejszany za czas zdrowotnej niezdolności do pracy. Oprócz tego dostawał pensję podstawową, a także dodatek za wieloletnią pracę. Ten ostatni zakład jednak zlikwidował ze względów ekonomicznych z końcem kwietnia 2013 r. (on również wchodził do podstawy zasiłku). Mężczyzna chorował od 20 czerwca do 8 lipca 2013 r., uzyskując z racji niedyspozycji zasiłek chorobowy.

Podstawę wymiaru świadczenia stanowi przeciętne wynagrodzenie miesięczne wypłacone za okres od czerwca 2012 r. do maja 2013 r. Zasiłek za czas choroby w czerwcu br. trzeba obliczyć z uwzględnieniem wynagrodzenia zasadniczego, dodatku funkcyjnego, z pominięciem dodatku stażowego (odebranego od maja 2013 r.). Z kolei z podstawy wymiaru świadczenia za czas lipcowej absencji trzeba jeszcze odliczyć dodatek funkcyjny, który przysługiwał pracownikowi tylko do końca czerwca. Zasiłek zostanie zatem obliczony jedynie od pensji zasadniczej.

Opisaną zasadę z art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej stosuje się odpowiednio do pracownika zatrudnionego w tej samej firmie na zlecenie lub na podstawie innej umowy cywilnej, do której – zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego – odnoszą się przepisy o zleceniu (np. umowa o dzieło, kontrakt menedżerski).

Przykład 8

Umowa o pracę i zlecenie

Pani Stefania, pracownica, była niezdolna do pracy z powodu choroby od 9 czerwca do 10 lipca 2013 r., zachowując z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego. Zakład pracy zawarł z nią dodatkową umowę –zlecenie na okres od 1 maja do 30 czerwca 2013 r.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należy ustalić biorąc pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone kobiecie za okres od czerwca 2012 r. do maja 2013 r.

Podstawę zasiłku chorobowego za okres od 9 do 30 czerwca 2013 r. zwiększy jednak przychód za wykonanie zlecenia trwającego od 1 maja do 30 czerwca 2013 r. Lipcowe świadczenie będzie natomiast niższe, bo z jego podstawy trzeba wyłączyć zarobek z umowy cywilnej (zasiłek należy się za okres po zakończeniu realizacji zlecenia).