- Pracownica – emerytka, zachorowała 13 września (dwa dni zwolnienia). Zatrudniliśmy ją od 2 kwietnia br. na 3/4 etatu z wynagrodzeniem 1200 zł. Od 16 lipca, po zmianie wymiaru czasu pracy, pracowała na pełnym etacie z pensją 2000 zł. Jednak od 10. września znów przeszła na mniejszy wymiar ze względów osobistych (za porozumieniem stron). Pracownica tłumaczyła, że musi zająć się małym wnuczkiem. Jej nowe wynagrodzenie zmalało do 800 zł. Jak policzyć dla niej podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego przy takich zmianach w wymiarze etatu? – pyta czytelniczka.

Jeżeli do zmiany wymiaru czasu pracy dochodzi w miesiącu wystąpienia choroby, to podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi wynagrodzenie za ten miesiąc dla nowego etatu, po odpowiednim uzupełnieniu. W przypadku pracownicy podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego jest więc pensja 800 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne potrącanych z jej dochodu. Zatem poprzednia zmiana wymiaru etatu nie ma wpływu na ustalenie obecnej podstawy zasiłkowej.

Podstawę wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego (a także wynagrodzenia chorobowego) stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym stał się niezdolny do pracy. Ta zasada ulega nieco modyfikacji, gdy w tym czasie doszło do zmiany wymiaru czasu pracy.

W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy, polegającej na przejściu na inny wymiar czasu pracy (obniżenie/podwyższenie etatu), podstawą wymiaru zasiłku oraz wynagrodzenia chorobowego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru etatu – pod warunkiem że ta modyfikacja miała miejsce w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy albo w trakcie 12 miesięcy poprzedzających absencję zdrowotną. Wskazuje na to art. 40 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej ustawa zasiłkowa).

Podstawę zasiłkową trzeba przeliczyć pod zmieniony etat nawet wówczas, gdy między okresami pobierania świadczeń – tego samego lub innego rodzaju – nie było przerwy lub była ona krótsza niż trzy miesiące. Jest to wyjątek od reguły, że przy tak krótkiej pauzie między pobieraniem świadczeń podstawy wymiaru zasiłku po przerwie nie ustala się na nowo (a jego wysokość liczy się od  podstawy wcześniej pobieranego świadczenia). Wynika ona z art. 43 ustawy zasiłkowej.

Podstawa wymiaru zasiłku, mimo zmiany etatu, nie wymaga przeliczenia tylko wówczas, gdy modyfikacja nastąpiła w trakcie trwania nieprzerwanej niezdolności do pracy. Za cały nieprzerwany okres pobierania tego samego świadczenia pracownik otrzymuje wówczas zasiłek naliczony od podstawy wymiaru uwzględniającej wynagrodzenie w wysokości przed zmianą etatu. Podstawa pozostaje bez zmian do pierwszego dnia przerwy albo do zmiany rodzaju pobieranego zasiłku.

Przykład

Pan Jakub chorował od 14 sierpnia br. do 7 września. Od 1 września nastąpiła u niego zmiana wymiaru czasu pracy.

Ponieważ nowego etatu nie wprowadzono ani w miesiącu powstania niezdolności, ani w miesiącach go poprzedzających, podstawę wymiaru świadczenia stanowiła średnia z wynagrodzeń za okres od sierpnia 2011 r. do lipca 2012 r., wypłaconych za pracę w starym wymiarze.

Gdyby jednak pan Jakub zachorował ponownie lub brał opiekę na chore dziecko np. w październiku lub jeszcze pod koniec września, to wysokość świadczenia należałoby już ustalić od pensji przysługującej z tytułu pracy według nowego etatu.

Podstawa wymiaru zasiłku wymaga przeliczenia z powodu zmiany wymiaru czasu pracy następującej w trakcie miesiąca:

1)

gdy przeróbka etatu została wprowadzona w ciągu danego miesiąca, a niezdolność do pracy powstała w miesiącu następnym – wówczas podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie pracownika za miesiąc zachorowania, czyli za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia, następujący po zmianie etatu, po odpowiednim uzupełnieniu,

2)

jeżeli przejście na inną część etatu i choroba wystąpiły w jednym miesiącu (zmiana etatu przed okresem zwolnienia lekarskiego) – wtedy podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy już według nowego etatu.

Przykład

Pani Magdzie zmieniono wymiar czasu pracy z 1/4 na 1/2 etatu od 10 września. Otrzymuje ona wynagrodzenie godzinowe – 15 zł/godz. Od 18 do 20 września była niezdolna do pracy z powodu choroby.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi u niej uzupełnione wynagrodzenie za wrzesień (dla 1/2 etatu) w wysokości 1200 zł (160 godzin x 1/2 etatu x 15 zł), a po odliczeniu części składkowej – 1035,48 zł.

Zatrudnienia i wynagrodzenia sprzed zmiany etatu we wrześniu nie należy brać pod uwagę, licząc wynagrodzenie chorobowe.

W przypadku pracownicy, o której mowa w pytaniu, zmniejszenie etatu nastąpiło w miesiącu zachorowania. Przy czym sekwencja zdarzeń była taka, że najpierw zmieniono wymiar czasu pracy, a potem pracownica zachorowała. Podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego za wrzesień będzie więc nowa pensja, właściwa dla niższego wymiaru czasu pracy.

Konieczne jest jednak ustalenie jej na poziomie uzupełnionym do kwoty, jaka przysługiwałaby za cały miesiąc wykonywania obowiązków z nowym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z umową o pracę jest to 800 zł. Zatem podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego będzie ta kwota pomniejszona o 13,71 proc., czyli 690,32 zł.

—Izabela Nowacka