Sezonowe szczepienia pracowników przeciwko grypie od kilku lat stały się standardem i nikogo nie dziwią już akcje nawołujące do zwiększania odporności zatrudnionych. Szczepienie pracowników wynika nie tylko z dbałości o frekwencję, ale także z przepisów prawa. Niewiele osób wie i pamięta, że od 1 maja 2004 r. w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3805C31C3E8CA8CD90ABC180076F9E82?id=76037]kodeksie pracy[/link] znalazły się przepisy określające obowiązki pracodawców mające związek z narażeniem pracowników na kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi.

[srodtytul]Obowiązkowa ochrona[/srodtytul]

Zgodnie z kodeksem w warunkach narażenia pracownika na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Właśnie pojawił się projekt rozporządzenia w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych. W porównaniu z obecnie obowiązującymi przepisami, w rozporządzeniu, obok pracowników, którym zalecane są szczepienia, wymienieni zostali funkcjonariusze i żołnierze.

– Pracodawcy mają obowiązek właściwie ocenić narażenie na czynnik biologiczny na danym stanowisku pracy. Jeżeli takie występuje, muszą zapewnić osobom zatrudnionym w takich warunkach możliwie jak najpełniejszą ochronę. Jeżeli zatem firma stwierdzi, że zatrudnienie na stanowisku pracy pociąga za sobą zagrożenie określonym czynnikiem biologicznym, i wie, że dostępna jest szczepionka, to powinna pracownikowi na swój koszt ją zapewnić – mówi Izabela Kucharska z Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Oczywiście pracodawca może zaopatrzyć pracownika w inne środki zabezpieczające, np. kombinezony, maseczki, rękawice.

[wyimek]Zalecane szczepienia ochronne są wykonywane na koszt pracodawcy[/wyimek]

Inspekcja sanitarna opracowuje i wydaje co roku program szczepień ochronnych. Zgodnie z nim obowiązkowym szczepieniom w 2011 r. muszą być poddawane osoby wykonujące zawody medyczne narażone na zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby (WZW) typu B. Jest to praktycznie jedyna grupa zawodowa, której pracodawca musi zagwarantować szczepienie. Umieszczone w planie szczepień są obowiązkowe. Finansuje je państwo i pracodawca za nie nie płaci.

– Szpitale, a także inne placówki służby zdrowia, bardzo przestrzegają szczepień personelu zagrożonego zakażeniem wirusowym zapaleniem wątroby. Oczywiście w czasie kontroli sprawdzamy wykonanie przez pracodawcę tego obowiązku. Do tej pory nie stwierdziliśmy uchybień. Nie mamy także skarg od pracowników służby zdrowia – mówi Teresa Cabała z Państwowej Inspekcji Pracy.

[srodtytul]Decyduje dobra wola[/srodtytul]

Pozostali pracownicy narażeni na choroby, zatrudnieni m.in. w branżach gastronomicznej, spożywczej, leśnej czy przy usuwaniu odpadów komunalnych, są objęci szczepieniami zalecanymi. Niestety nikt nie kontroluje tego, czy pracodawcy proponują szczepienia albo w inny sposób ograniczają ryzyko zakażenia. Trudno bowiem stwierdzić, czy pracodawcy się tego podejmują, gdy szczepienie jest zalecane, ale nieobowiązkowe. – Pewnie różnie to wygląda, skoro nawet w laboratoriach ok. 20 proc. kontrolowanych placówek nie miało przeprowadzonej oceny ryzyka – mówi Katarzyna Kitajewska z Departamentu Warunków Pracy GIS.

Leśnicy i pracownicy leśni są grupą zawodową najbardziej ze wszystkich narażoną na choroby. Głównym zagrożeniem jest borelioza i odkleszczowe zapalenie opon mózgowych.

– Leśnicy jako służba mundurowa są zdyscyplinowani i zorganizowani, więc egzekwują zabezpieczenia przed kleszczami i skutkami ukąszeń, w tym szczepienia. Dużo gorzej wygląda poziom szczepień wśród pracowników zakładów usług leśnych. W 2008 roku firmy zajmujące się leśnictwem nie zapewniły szczepień ochronnych przeciwko kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych dla 1,7 tys. osób – mówi Zbigniew Serwań z Państwowej Inspekcji Pracy.

[ramka][b]Co ma zapewnić pracodawca[/b]

- Dokonać prawidłowej oceny ryzyka zawodowego w związku z możliwością zakażenia.

- Prowadzić rejestr prac narażających na działanie czynników biologicznych i rejestr pracowników przy nich zatrudnionych.

- Zapewnić środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.

- Zrealizować szkolenie dotyczące zagrożeń dla zdrowia i życia spowodowanych czynnikami biologicznymi w miejscu pracy, używania środków ochronnych, wymagań sanitarnych.

- Poinformować pracownika o rodzaju wskazanego szczepienia ochronnego.[/ramka]