[b]Pracodawca jest w stanie upadłości. Nie wypłacono nam wynagrodzeń oraz ekwiwalentów za urlop. Czy tak już zostanie? Czy takie należności po prostu przepadną?[/b] – pyta pracownik naszego czytelnika.

Pracownicy nie zostaną pozostawieni sami sobie. Mają bowiem zagwarantowane wypłacenie świadczeń w sytuacji, gdy ich firma jest niewypłacalna. Po to powołany został Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Środki na realizację tego celu pochodzą ze składek płaconych przez pracodawców, windykacji i zwrotów środków od pracodawców oraz z innych dochodów. Wysokość składki na fundusz określa ustawa budżetowa, a poboru dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

[srodtytul]Zgłoszenie do sądu[/srodtytul]

Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dzieje się tak wtedy, gdy majątek dłużnika nie pozwala na zaspokojenie wszystkich jego wierzycieli.

Aktem prawnym regulującym skutki upadłości i tryb postępowania w razie jej wystąpienia jest [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C028D2A2CD6B7EB739860E7A4F87A6E2?id=169085]ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (DzU nr 60, poz. 535 ze zm.[/link]). Reguluje ona zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami oraz skutki ogłoszenia upadłości, a także zasady postępowania naprawczego wobec przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością.

[srodtytul]Zapewniona ochrona[/srodtytul]

Kiedy już sąd upadłościowy stwierdzi niewypłacalność, roszczenia pracowników wynikające ze stosunku pracy powinny zostać zaspokojone ze środków FGŚP.

Zasady, zakres i tryb ochrony roszczeń pracowniczych w razie niemożności ich zaspokojenia z powodu niewypłacalności firmy reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=CD651EEBCF6715857DADC4C433B96E14?id=183265]ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (DzU nr 158, poz. 1121ze zm.[/link]). Przepisy ustawy stosuje się w przypadku niewypłacalności pracodawcy będącego przedsiębiorcą, o którym mowa w art. 4 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7EF612E6FFB5B7A8F7C05AA5F226BE4A?id=236773]ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.[/link]).

Nie stosuje się jej natomiast do małżonka pracodawcy, a także jego krewnych i powinowatych. Oznacza to, że osoby te, w razie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego związanego z obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, nie będą uznawane za takie, które mogą uzyskać świadczenia z FGŚP w razie niewypłacalności pracodawcy.

W ciągu miesiąca od wystąpienia niewypłacalności sporządza się wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych. Powinien on określać osoby uprawnione oraz rodzaje i wysokość należnych im świadczeń podlegających zaspokojeniu ze środków funduszu. Sporządza go pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy. Tu uwaga! FGŚP ma roszczenie zwrotne do pracodawcy, którego zobowiązania w stosunku do pracowników zostały pokryte przez fundusz.

Ustawa daje pracownikowi możliwość uzyskania zaspokojenia części roszczeń pieniężnych niepokrytych przez pracodawcę. Wniosek o wypłatę świadczeń może być zgłoszony także bezpośrednio przez osobę uprawnioną (pracownika, byłego pracownika lub uprawnionych do renty rodzinnej członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika).

[srodtytul]Rodzaje świadczeń [/srodtytul]

Zaspokojeniu ze środków funduszu nie podlegają wszystkie roszczenia finansowe pracowników. Zaspokojeniu z FGŚP podlegają należności główne z tytułu:

1) wynagrodzenia za pracę,

2) przysługujących pracownikowi na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy:

a) wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

b) wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby, o którym mowa w art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=62D49B66086210CB1C605399C220D40E?id=76037]k.p.[/link],

c) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,

3) odprawy pieniężnej przysługującej na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

4) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, o którym mowa w art. 171 k.p., ale tylko należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy,

5) odszkodowania – art. 36[sup]1[/sup] § 1 k.p.,

6) dodatku wyrównawczego, o którym mowa w art. 230 i 231 k.p.,

7) składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawców na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wszystkie te świadczenia co do zasady podlegają zaspokojeniu za okres:

- nie dłuższy niż trzy miesiące poprzedzające dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo

- nie dłuższy niż trzy miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w czasie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.

Natomiast odprawa pieniężna przysługująca pracownikowi w związku ze zwolnieniem z przyczyn niedotyczących pracowników i odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia podlegają zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż cztery miesiące następujące po tym dniu.

[ramka][b]Ważne [/b]

Fundusz nie odpowiada za należności uboczne (odsetki) należne od pracodawcy, gdyż nie można obciążać funduszu odpowiedzialnością za opóźnienie pracodawcy w wypłacie świadczeń pracowniczych.[/ramka]