Koronawirus: Restrukturyzacja z tarczy 4.0 wpływa na rozliczenia podatkowe

Tarcza 4.0 wprowadziła uproszczone zasady prowadzenia uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu w związku z występowaniem Covid-19 (tj. uproszczone zasady prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego). Za najistotniejsze należy uznać, że uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne ma na celu umożliwienie dłużnikowi podjęcie negocjacji z wierzycielami bez konieczności formalnego otwierania postępowania przez sąd, ale z jednoczesną ochroną przed egzekucją prowadzoną przez wierzycieli działających indywidualnie. Należy jednak pamiętać, że uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne nie stanowi samodzielnej regulacji i nawiązuje do ogólnych zasad prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego zawartych w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne.

Przepisy prawa podatkowego w wielu obszarach uzależniają pewne prawa lub obowiązki podatnika od faktu prowadzenia wobec niego lub kontrahenta m.in. postępowania restrukturyzacyjnego. Przyjrzyjmy się temu na przykładzie VAT, CIT i PIT.

Czytaj także: Koronawirus: restrukturyzacja ochroni przed upadłością

Ulga na złe długi

Zastosowanie tzw. ulgi na złe długi w VAT stosuje się m.in. pod warunkiem, że dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika VAT czynnego, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z 15 maja 2015 r. –Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji (zob. art. 89a ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Natomiast, w przypadku, gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90. dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, nie stosuje się tzw. ulgi na złe długi w VAT u dłużnika (zob. art. 89b ust. 1b w zw. z ust. 1 ustawy o VAT).

Uprawdopodobnienie nieściągalności

Z kolei, w podatkach dochodowych nieściągalność wierzytelności, od której zależy możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów aktualizujących wartość należności, określonych w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych, zależy od uprawdopodobnienia ich nieściągalności. Nieściągalność uznaje się natomiast za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu lub zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków.

W myśl przepisów o podatkach dochodowych, postępowanie restrukturyzacyjne oznacza przy tym postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne. Pojawia się zatem pytanie, czy uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest postępowaniem restrukturyzacyjnym w rozumieniu przepisów prawa podatkowego.

Nie ma jasnej odpowiedzi

We wszystkich wskazanych przykładach przepisy prawa podatkowego odwołują się do postępowania restrukturyzacyjnego w  rozumieniu ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. Stosownie do art. 15 ust. 1 tarczy 4.0, do 30 czerwca 2021 r. podmiot, do którego stosuje się przepisy ww. ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, który zawarł z doradcą restrukturyzacyjnym umowę, o której mowa w art. 210 tej ustawy (tj. umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania), może obwieścić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu prowadzonego na podstawie przepisów ustawy – Prawo restrukturyzacyjne znajdujących zastosowanie do postępowania o zatwierdzenie układu.

Jak zatem widzimy, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne dotyczy postępowań prowadzonych na podstawie przepisów ustawy – Prawo restrukturyzacyjne (ze zmianami wynikającymi z art. 15 – art. 25 tarczy 4.0). Wydaje się zatem, że można przyjąć, uogólniając, iż uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest postępowaniem restrukturyzacyjnym dla celów podatkowych. Wiążące się z tym prawa i obowiązki wynikające z poszczególnych ustaw podatkowych należy więc przypisać także do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego na podstawie zapisów tarczy 4.0. W sposób jednoznaczny przepisy tarczy 4.0 tego jednak nie przewidują (wyjątek stanowi odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe >patrz ramka). Nie można zatem wykluczyć odmiennego podejścia skarbówki.

Co wynika z nowych reguacji

Odnosząc się do wskazanych przykładów należy wskazać, że:

? dostawa na rzecz kontrahenta objętego uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym wyłączy u wierzyciela możliwość skorzystania z ulgi na złe długi w VAT i pomniejszenia podatku należnego,

? okoliczność, że dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90. dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, zwalania go z obowiązku pomniejszenia podatku naliczonego w ramach ulgi na złe długi w VAT,

? objęcie dłużnika uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym może być uznane za uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności dla podatnika zamierzającego zaliczyć w koszty uzyskania przychodów odpisy aktualizujące wartość należności (w tej części należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych).

Zaprezentowane wnioski mają charakter ogólny. Każdy przypadek odwołania się przez przepisy prawa podatkowego do postępowania restrukturyzacyjnego wymaga zatem przeanalizowania czy należy przez to również rozumieć uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone na podstawie przepisów tarczy 4.0.

Autor jest doradcą podatkowym

Odpowiedzialność za zaległości podatkowe

Stosownie do art. 116 § 1 ordynacji podatkowej, za zaległości podatkowe

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej

w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie

jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub

w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości

lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne

w rozumieniu ustawy - Prawo restrukturyzacyjne albo zatwierdzono

układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa

w ww. ustawie, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego

winy;

2) nie wskazał mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Stosownie do art. 25 ust. 1 pkt 3 tarczy 4.0, odpowiedzialność ta jest

wyłączona także wówczas gdy osoby ponoszące odpowiedzialność wykażą,

że w odpowiednim terminie dokonano obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1 tarczy 4.0 (tj. obwieszczenia w MSiG o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu prowadzonego w ramach tzw. uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego na podstawie przepisów tarczy 4.0), oraz, że w postępowaniu o zatwierdzenie układu doszło do prawomocnego zatwierdzenia układu albo w jego następstwie do otwarcia postępowania sanacyjnego lub do złożenia uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości lub, że w terminie siedmiu dni od umorzenia postępowania o zatwierdzenie układu złożono wniosek o ogłoszenie upadłości albo wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, który doprowadził do otwarcia takiego postępowania.

Podstawa prawna: art. 15 ust. 1 oraz art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami Covid-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem Covid-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1086) – tarcza 4.0

art. 89a ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 89b ust. 1 i 1b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.)

art. 5a pkt 37, art. 14 oraz art. 23 ust. 1 pkt 21 i ust. 3 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.)

art. 4a pkt 5a, art. 12 ust. 3 oraz art. 16 ust. 1 pkt 26a i ust. 2a pkt 1 lit. a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.)

art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.)