Nowa ordynacja podatkowa utrzyma instytucję interpretacji prawa podatkowego – zarówno ogólnych, jak i indywidualnych. W nowych przepisach szykują się jednak zmiany dotyczące sporów o treść tych interpretacji i trybu wydawania interpretacji ogólnych.

Dziś podatnicy masowo starają się o taki glejt zawierający oficjalne rozumienie przepisów. W ostatnich latach administracja skarbowa wydawała ponad 30 tys. interpretacji rocznie.

Podatnicy niezadowoleni z ich treści skarżą je do sądów administracyjnych. Skutkuje to procesami dotyczącymi nie tyle faktycznego wymiaru podatku, ile sporów o teoretyczne zagadnienia. Wielu podatników wykorzystuje wszystkie instancje, łącznie z Naczelnym Sądem Administracyjnym. Walczą do końca, choć postępowanie może się przeciągnąć do dwóch lat lub dłużej.

Według danych z NSA, w ubiegłym roku do jego Izby Finansowej wpłynęły 5803 skargi kasacyjne, z czego aż 1195 (a więc 20,6 proc.) dotyczyło indywidualnych interpretacji podatkowych.

Eksperci pracujący nad nową ordynacją zaproponowali rozwiązanie, które ma odciążyć NSA. Zanim skarga na wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego w sprawie interpretacji trafi na wokandę NSA, jego sędziowie wstępnie ją ocenią. Skierują ją do rozpoznania, tylko gdy zostaną spełnione określone warunki.

Nie wszystko do sądu

Chodzi o występowanie „istotnego zagadnienia prawnego" albo poważnych wątpliwości co do przepisów prawnych, zwłaszcza takich, które powodują rozbieżności w orzecznictwie sądów. NSA zajmie się taką sprawą, gdy zajdzie nieważność postępowania albo skarga kasacyjna będzie „oczywiście uzasadniona".

Ani podatnicy, ani organy skarbowe nie będą miały możliwości wpływania na tę „przedsądową" ocenę. NSA dokona jej bowiem na posiedzeniu niejawnym. Jeśli się okaże, że sprawa nie trafi na wokandę, ostateczne stanie się orzeczenie WSA.

Zasada przedsądowej kwalifikacji skarg na interpretacje znajdzie się w znowelizowanym prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ma być to jedna ze 142 ustaw nowelizowanych w związku z wprowadzeniem nowej ordynacji.

MF zapyta NSA

Zmiany będą dotyczyły także interpretacji ogólnych. Dzisiejsza ordynacja zaleca ministrowi finansów, by przy ich wydawaniu ogólnie uwzględniał orzecznictwo podatkowe. Nowa ordynacja umożliwi ministrowi swoistą konsultację z NSA w konkretnej sprawie. Jeśli bowiem dana sytuacja będzie rozbieżnie interpretowana przez sądy, to minister będzie mógł zwrócić się do NSA o rozstrzygnięcie tych rozbieżności. Dopiero potem interpretacja zostanie wydana.

Nowa ordynacja i inne towarzyszące jej zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r. Taki termin zapisano w projekcie ustawy wprowadzającej nowy akt, lecz realna data wprowadzenia będzie zależała od tempa prac legislacyjnych.

etap legislacyjny: konsultacje wewnątrzresortowe

Opinia

Maciej Zborowski, adwokat w kancelarii Ożóg Tomczykowski

Projektowane ograniczenie rozpatrywania przez Naczelny Sąd Administracyjny skarg kasacyjnych dotyczących interpretacji podatkowych racjonalizuje procedurę sądową. Zmniejszy bowiem obciążenie tego sądu i da szansę na przyspieszenie rozpatrywania skarg na decyzje wymiarowe. Niewykluczone są wątpliwości, czy nie jest to ograniczenie konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności postępowania. Może to jednak przynieść ogólne przyspieszenie ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie interpretacji. W takich sprawach szybkość rozstrzygnięcia jest istotna, nawet wtedy, gdy jest ono niekorzystne dla podatnika. Pozwala bowiem nie blokować procesu decyzyjnego w przedsiębiorstwach, a często jest to dla biznesu zasadniczą sprawą.