Dostrzegając praktyczne problemy związane ze składaniem plików JPK_VAT i uwzględniając fakt, że od stycznia 2018 r. obowiązek ten obejmie również mikroprzedsiębiorców, resort finansów uruchomił konsultacje podatkowe, których celem jest dokonanie optymalnych (z perspektywy podatników i fiskusa) zmian w JPK_VAT. To dobra okazja do dyskusji o kluczowych zagadnieniach w tym obszarze. A ponieważ w Polsce „VAT korektą stoi", wskazane wydaje się poruszenie w pierwszej kolejności problematyki składania korekt plików JPK_VAT za okresy przeszłe. Zwłaszcza mając w pamięci wzmiankowany przez resort finansów pomysł przejęcia przez JPK_VAT funkcji i roli deklaracji VAT.

Piąta korekta deklaracji, n-ta wersja pliku JPK

Aż do stycznia 2017 r. nie było możliwości systemowego rozróżnienia pliku JPK_VAT składanego po raz pierwszy (plik pierwotny) od jego korekty (odzwierciedlającej złożoną korektę deklaracji VAT). W praktyce, aby odróżnić plik pierwotny od kolejnych korekt, fiskus porównywał daty sporządzenia plików składanych za ten sam okres przez tego samego podatnika, co zdecydowanie utrudniało identyfikację danej korekty, jej powiązanie z korektą deklaracji, i analizę danych. Problem ten został częściowo rozwiązany w drugiej wersji JPK_VAT (w styczniu 2017 r.). Obecnie istnieje możliwość systemowego odróżnienia pliku pierwotnego (Cel złożenia: „1") od (pierwszej i każdej kolejnej) korekty pliku (Cel złożenia: „2"). Nadal jednak nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia sekwencyjności składanych korekt plików.

W piśmie zawiadamiającym o rozpoczęciu konsultacji w sprawie zmiany w JPK_VAT, Ministerstwo Finansów – dostrzegając problem – zaproponowało, aby w wersji 3 JPK_VAT rozszerzyć katalog oznaczeń celu złożenia w taki sposób, aby można było uzyskać informację o kolejności składanych plików JPK_VAT (Cel złożenia: „2" – dla pierwszej korekty, „3" – dla drugiej itd.). To zmiana idąca w dobrym kierunku, choć dla uniknięcia nieporozumień można rozważyć jeszcze inną modyfikację nomenklatury.

Przykład

Oznaczenia plików JPK_VAT można zorganizować w taki sposób, aby jednoznacznie odróżnić plik pierwotny od wszystkich korekt oraz aby kolejny „numerek" faktycznie wskazywał kolejną w sekwencji składaną korektę. Można przyjąć następujące rozwiązanie: Cel złożenia: „0" / „P" – dla pliku pierwotnego, „1"/"K1" – dla pierwszej korekty itd. Takie rozwiązanie może przynieść korzyści:

- z punktu widzenia podatnika – klarowną listę kolejnych korekt;

- dla fiskusa – sprawniejszą analizę porównawczą rozliczeń.

W dżungli informacji, czyli co korygujemy

Choć wprowadzenie mechanizmu oznaczania kolejnych korekt pliku JPK_VAT jest pożyteczne, to niekoniecznie przyczyni się do zmniejszenia obciążeń po stronie podatnika, związanych z wyjaśnianiem administracji skarbowej powodów, dla których rozliczenia VAT za dany okres podlegają korekcie.

1. Po pierwsze, tak jak w przypadku deklaracji VAT-7, pliki JPK_VAT wskazują informacje w ujęciu narastającym, co oznacza, że kolejne wersje pliku JPK_VAT zawierają zarówno faktury ujęte w pliku pierwotnym, jak i te, które „doszły" lub zostały zmienione w (pierwszej i kolejnej) korekcie rozliczeń.

2. Po drugie, w danej korekcie pliku JPK_VAT nie ma możliwości oznaczenia, które wiersze wystąpiły już w poprzednich wersjach pliku, a które „doszły" lub zostały zmienione. W efekcie, w przypadku złożenia korekty deklaracji VAT-7, mimo przesłania detalicznej informacji w korekcie pliku JPK_VAT, podatnicy mogą być zobligowania do wyjaśnienia lub uzasadnienia przyczyn złożonej korekty (tj. wskazania konkretnych transakcji i kwot, które spowodowały korektę, a nawet wyjaśnienie powodu ujęcia ich w korekcie rozliczeń).

Z perspektywy zarówno podatnika, jak i administracji skarbowej użyteczne mogłoby być wprowadzenie opcjonalnego znacznika (na poziomie wiersza), który wskazywałby, w której wersji JPK_VAT dana transakcja została dodana lub zmieniona. Jeżeli składamy drugą korektę pliku JPK_VAT, część wierszy już ujętych w pierwotnym pliku mogłaby mieć oznaczenie: „P", wiersze dodane lub zmienione w pierwszej lub drugiej korekcie: odpowiednio: „K1" itd. W ten sposób łatwo można zidentyfikować poszczególne faktury (jak i kwoty), które były powodem złożenia korekty.

Ministerstwo Finansów oraz administracja skarbowa uzyskałyby w ten sposób pełny obraz zmian w korektach rozliczeń, zwalniając jednocześnie podatników z obowiązku pisemnego uzasadniania przyczyn korekty. Użyteczne mogłoby być też podanie faktycznej przyczyny ujęcia danego wiersza w korekcie rozliczeń (np. błędnie rozpoznany obowiązek podatkowy), ale tu sprawa może być kontrowersyjna z uwagi na ograniczenia w systemach księgowych w dostępie do takiej informacji oraz konieczność określenia zamkniętej listy przyczyn korekty.

Która wersja JPK_VAT dla korekt

W perspektywie wprowadzenia trzeciej wersji pliku JPK_VAT od stycznia 2018 r., warto poruszyć zagadnienie czasowego zakresu jej obowiązywania. Przypomnijmy, że w wyniku zmian technicznych w środowisku bramki JPK, w praktyce wymuszona została konieczność bezwzględnego stosowania drugiej wersji pliku JPK nie tylko dla okresów od stycznia 2017 r. (tj. od momentu opublikowania wersji drugiej) ale też – retrospektywnie – dla korekt plików JPK_VAT za okresy: lipiec-grudzień 2016 r. (tj. za okresy, dla których zastosowanie miała wersja pierwsza struktury). Biorąc pod uwagę fakt, że w wersji drugiej rozszerzono (w porównaniu do wersji pierwszej) zakres danych podlegających wykazaniu w pliku JPK_VAT, podatnicy zostali zmuszeni do zapewnienia możliwości raportowania informacji przy składaniu korekt rozliczeń za okresy sprzed stycznia 2017 r., do których wykazywania nie był i zobligowaniu w okresie, za który była składana korekta.

W przypadku deklaracji podatkowych, kolejne publikowane wersje mają zastosowanie od pierwszego okresu, dla którego zostały opracowane oraz okresów przyszłych, aż do momentu opracowania kolejnej wersji deklaracji. W efekcie, w przypadku np. korekt rozliczeń VAT za okres przeszły stosuje się deklarację VAT-7 dla danego okresu korygowanego (formularz historyczny), a nie aktualnie obowiązujący dla bieżących rozliczeń. Ta zasada powinna być stosowana również odniesieniu do plików JPK: nowa, trzecia wersja pliku JPK_VAT powinna być używana dla rozliczeń od stycznia 2018 r. (planowana data jej wprowadzenia), natomiast dla korekt za okresy wcześniejsze powinna mieć zastosowanie obecnie obowiązująca, druga wersja struktury. Stosowanie spójnych zasad w tym zakresie zwiększyłoby poczucie stabilności i pewności prawa wśród podatników.

Igor Roman, Starszy Menedżer w Zespole Tax Management Consulting, Deloitte Doradztwo Podatkowe