Skarbówka wykryła już ponad 20 tys. faktur na prawie 315 mln zł wystawionych przez podmioty, które od stycznia zostały usunięte z rejestru VAT – poinformowało „Rzeczpospolitą" Ministerstwo Finansów. A takich usuniętych jest już prawie 50 tys.

- Jest problem, bo fiskus w ogóle nie informuje o wykreśleniu z rejestru – mówi Michał Borowski, ekspert BCC, doradca podatkowy, partner w Crido Taxand. – Część firm działa więc dalej, wystawia faktury, a ich kontrahenci odliczają z nich VAT.

Zdaniem ministerstwa, jeśli faktura została wystawiona przez podmiot niebędący zarejestrowanym podatnikiem, to kontrahent nie może odliczyć wykazanego w niej VAT.

Resort informuje też, że do firm, które wpisały w ewidencji faktury od podmiotów wykreślonych z rejestru, są już wysyłane e-maile lub esemesy z prośbą o sprawdzenie rozliczeń. Jeśli są w nich błędy, należy zrobić korektę.

Zaległość do zapłaty

– Skutek może być taki, że firmy, które współpracują z podmiotem wykreślonym z rejestru, będą musiały zapłacić zaległość wraz z odsetkami – mówi Paweł Satkiewicz, doradca podatkowy w kancelarii DLA Piper.

Jak fiskus wyłapuje faktury od podmiotów usuniętych z rejestru? Na podstawie danych z VAT-owskich ewidencji przesyłanych w elektronicznym Jednolitym Pliku Kontrolnym. Duże firmy składały go już w zeszłym roku, od rozliczenia za styczeń muszą go też przesyłać mali i średni przedsiębiorcy (do końca 2017 r. zwolnieni z tego obowiązku są mikroprzedsiębiorcy).

Sprawdzać dostawców

– Firmom, które chcą uniknąć tych perypetii, nie pozostaje nic innego jak sprawdzanie, czy kontrahent figuruje w bazie podatników VAT – mówi Paweł Satkiewicz. – Przy większej ilości transakcji to bardzo trudne i żmudne zadanie.

– Jeśli okaże się, że współpracowaliśmy z podmiotem wykreślonym, musimy wykazać, że transakcja została faktycznie przeprowadzona i dochowaliśmy należytej staranności – mówi Beata Hudziak, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii 8Tax. – Nawet jeśli fiskus nie uzna tych argumentów, powinniśmy przekonać sąd.

Czyszczenie VAT-owskiego rejestru to jeden z elementów walki z wyłudzeniami podatku. Główną przyczyną wykreślania firm jest to, że nie prowadziły w ostatnich miesiącach działalności. Są też jednak inne.

– Wielu przedsiębiorców, którzy mają siedzibę w domu, zostało usuniętych z rejestru, bo nie odebrali wezwania z urzędu – mówi Beata Hudziak. Podaje też przykład działającej od pięciu lat spółki z o.o., która została wykreślona przez pomyłkę. Przez miesiąc nie było jej w rejestrze i przez ten czas wyjaśniała wątpliwości kontrahentów.

Przemysław Pruszyński - doradca podatkowy, sekretarz Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan

Jednolity Plik Kontrolny, zapowiadany jako narzędzie weryfikacji transakcji między firmami, przynosi już pierwsze efekty. Pokazuje to duża ilość wykrytych faktur, które zostały wystawione przez podmioty wykreślone z rejestru VAT. Obawiam się jednak, że konsekwencje mogą ponieść uczciwi przedsiębiorcy, którzy dokonali zakupów od takiego wykreślonego podmiotu i skorzystali z odliczenia VAT. Moim zdaniem, jeśli transakcja została faktycznie przeprowadzona, nabywca ma prawo do odliczenia, nawet gdy kontrahent w momencie sprzedaży nie figurował w rejestrze. Znając jednak praktykę urzędów, zakwestionują one takie transakcje. A przedsiębiorcy będą musieli dochodzić swojego przed sądem, powołując się na unijne przepisy i orzecznictwo.