Obowiązkowa składka na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców jest kosztem

Składka na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spełnia przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – istnieje związek między jej poniesieniem a przychodem przedsiębiorcy, oraz nie została ona wymieniona w art. 16 ust. 1 wskazanej ustawy.

Tak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 30 stycznia 2017 r. (3063-ILPB2.4510.206.2016.2.EK).

Z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpił przedsiębiorca – podatnik podatku dochodowego od osób prawnych, będący bankiem krajowym w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.

Ustawowy nakaz

W opisie stanu faktycznego wnioskodawca wskazał, że stosownie do art. 16 ustawy z 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy (dalej: „ustawa o wsparciu kredytobiorców"), będąc kredytodawcą miał obowiązek wpłaty składki na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (dalej: „składka"), proporcjonalnie do wielkości posiadanego portfela kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych, których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekraczało 90 dni.

Ponadto, zgodnie z art. 25 ustawy o wsparciu kredytobiorców, wnioskodawca został poinformowany przez Radę Funduszu Wsparcia Kredytobiorców o wysokości przypadającej na niego składki oraz o terminie wpłaty. Przedsiębiorca wpłacił należną składkę zgodnie z ww. informacją.

Niewykorzystane – do zwrotu

Co istotne, zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o wsparciu kredytobiorców, po upływie sześciu miesięcy od 31 grudnia 2018 r. środki Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, które nie zostały użyte lub zarezerwowane na udzielenie wsparcia, zostaną zwrócone kredytodawcom (w tym wnioskującemu przedsiębiorcy), w transzach półrocznych, proporcjonalnie do sumy wpłat i uzupełnień, pomniejszonej o wartość wsparcia przyznanego kredytobiorcom, będącym klientami danego kredytodawcy.

Zdanie podatnika...

Zdaniem wnioskodawcy, zapłacona składka jest kosztem uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie bowiem z przepisami prawa bankowego, banki krajowe, które chcą prowadzić działalność gospodarczą, są zobowiązane do ponoszenia różnego rodzaju wydatków – w tym składek na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Ponadto, we wniosku wskazano, że dodatkowym argumentem przemawiającym za uznaniem, że wydatek na składkę został poniesiony przez przedsiębiorcę w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów jest okoliczność, że zgodnie z przepisami ustawy o wsparciu kredytobiorców klientom banku będącym osobami fizycznym, którzy znaleźliby się w trudnej sytuacji finansowej, będzie mogło zostać przyznane zwrotne wsparcie finansowe – sfinansowane ze środków Funduszu Wsparcia Kredytobiorców pochodzących m.in. ze składki wniesionej przez wnioskodawcę. Oznacza to, że istnieje związek pomiędzy poniesieniem tego wydatku przez przedsiębiorcę, a zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodu w postaci odsetek od udzielonych klientom banku kredytów mieszkaniowych. Możliwość uzyskania ww. wsparcia zmniejsza bowiem ryzyko niewypłacalności klientów banku, co wiązałoby się z utratą przez podatnika przychodów w postaci odsetek od kredytów.

... podzielił fiskus

Organ interpretacyjny uznał stanowisko przedsiębiorcy za prawidłowe, zgadzając się z przytoczoną przez niego argumentacją. Dyrektor Izby Skarbowej w wydanej interpretacji wskazał, że konstrukcja przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT pozwala uznać, że składka może być kosztem uzyskania przychodu. Jednocześnie jednak zaznaczył, że „(...) ewentualnie otrzymane przez Wnioskodawcę kwoty, o których mowa w art. 16 ust. 7 ustawy o wsparciu kredytobiorców (...), tj. środki Funduszu, które nie zostały użyte lub zarezerwowane na udzielenie wsparcia, zwrócone Wnioskodawcy, stanowić będą dla Banku – przychód podatkowy (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych)." ?

Zdaniem autora

Mateusz Piech, konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

W analizowanej interpretacji bank (wnioskodawca) powziął wątpliwość, czy składka, którą ma obowiązek uiszczać na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, może być uznana za koszt podatkowy. Zdaniem przedsiębiorcy tak, co potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu. Pogląd taki należy ocenić jako słuszny.

W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że wydatek – aby mógł zostać zakwalifikowany jako koszt podatkowy, musi być powiązany z przychodami (lub zabezpieczeniem ich źródła), a dodatkowo nie może należeć do grupy kosztów, wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (tzw. negatywny katalog kosztów).

Wspomniana składka nie została wymieniona w tym katalogu, a obowiązek jej poniesienia został nałożony na bank w drodze ustawy. Tym samym, aby bank mógł prowadzić swoją normalną działalność, mającą na celu zarobkowanie, musiał przeznaczyć część posiadanych środków pieniężnych na opłacenie składki. Uregulowanie składki nie przyczyniło się co prawda bezpośrednio do uzyskania przez podatnika określonych przychodów, jednak było konieczne, żeby przedsiębiorca mógł dalej działać jako bank. Dlatego zarówno bank, jak i Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu słusznie wskazali na związek między przychodami banku a wydatkami na składkę.

Analizowana interpretacja utrwala korzystne stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym ilekroć jakiś wydatek musi zostać poniesiony, aby legalnie prowadzić działalność, to można go uznać za koszt podatkowy. Podobne stanowisko przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacjach z 18 maja 2016 r. (IBPB-1-2/4510-240/16/MM) oraz z 5 lipca 2016 r. (IBPB-1-2/4510-454/16/BD), a także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 20 maja 2016 r. (ILPB4/4510-1-122/16-4/KP).