Przyszłoroczne zmiany w podatku od nieruchomości mogą mile zaskoczyć wielu podatników. Wprawdzie nie doszło do postulowanej przez wiele środowisk (także przedsiębiorców) generalnej reformy tego podatku, ale to, co uchwalono, może przynieść istotne korzyści dla wielu właścicieli i posiadaczy nieruchomości.
Koniec przekładania z kieszeni do kieszeni
Choć podatek od nieruchomości zasila budżety lokalnych samorządów, to jednak w pewnych sytuacjach gminy muszą płacić ten podatek... same sobie. Chodzi o sytuacje, w których gmina płaci podatek od własnych nieruchomości. W praktyce problem dotyczy np. dróg lokalnych niebędących drogami publicznymi w rozumieniu przepisów drogowych. O ile bowiem „drogi publiczne" są wyraźnie zwolnione z podatku, o tyle np. drogi wewnętrzne prowadzące do pól uprawnych już mu podlegają.
Taka sytuacja działa na niekorzyść wielu samorządów. Wpływy z takiego podatku są bowiem ewidencjonowane jako dochód gminy. W ten sposób dochody budżetów lokalnych są sztucznie zawyżane. A to ma wpływ na subwencje z budżetu centralnego. Mniej dostają zatem te gminy, które w ten sposób przełożą sobie pieniądze z kieszeni do kieszeni. Niektóre samorządy mają na to sposób: w ogóle nie „widzą" w swojej dokumentacji podatkowej takich nieruchomości. Nie płacą podatku i tym samym nic nie pobierają. Rachunek niby też zerowy, ale szanse na środki z budżetu centralnego większe.
Ta sytuacja zmieni się od 1 stycznia 2016 r. Od tego dnia zwolnione z podatku zostaną „grunty i budynki lub ich części, stanowiące własność gminy, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą lub będących w posiadaniu innych niż gmina jednostek sektora finansów publicznych oraz pozostałych podmiotów". Taki przepis przyniosła nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 23 lipca 2015 r. (DzU z 1 września, poz. 1283). Innymi słowy, gmina nie będzie płaciła sama sobie podatku od własnych nieruchomości, chyba że będzie na niech prowadziła działalność gospodarczą albo udostępni je (np. w formie najmu czy dzierżawy) innym podmiotom.
Zmniejszone górne limity
Wielu podatników może w przyszłym roku zapłacić podatek niższy niż dziś. Wynika to z deflacji, którą od wielu miesięcy odczuwa polska gospodarka. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ceny towarów i usług konsumpcyjnych spadły o 1,2 proc. w pierwszym półroczu 2015 r. w porównaniu z pierwszym półroczem poprzedniego roku. Tym samym znajdzie zastosowanie mechanizm obniżki stawek maksymalnych podatków i opłat lokalnych.
Nie sposób tu opisać, jak będą wyglądały konkretne stawki podatku od nieruchomości w różnych gminach. Obniżka dotyczy bowiem jedynie górnych pułapów tych podatków. O realnym zmniejszeniu stawek będzie więc można mówić tylko tam, gdzie gminy do tej pory stosowały stawki maksymalne. W takich przypadkach w podejmowanych pod koniec roku uchwałach będą musiały je obniżyć >patrz ramka.
I tak maksymalna stawka dla gruntów używanych na potrzeby biznesu spadnie o jeden grosz: z 90 do 89 gr za mkw. Budynki służące działalności gospodarczej będą objęte stawką 22,86 zł (dotychczas 23,13 zł) za metr kwadratowy powierzchni użytkowej. Budynki przeznaczone na obrót kwalifikowanym materiałem siewnym będą obciążone podatkiem nieprzekraczającym 10,68 zł (dziś 10,80 zł) za mkw. Służba zdrowia, płacąca dziś do 4,70 zł za mkw. swoich budynków, zapłaci o 5 gr mniej. Stawka dla pozostałych budynków, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności organizacji pożytku publicznego, spadnie z 7,77 zł do 7,60 zł za mkw.
Nie nastąpi natomiast zmiana maksymalnej stawki podatku od budynków mieszkalnych. Wciąż będzie wynosiła 0,75 zł za mkw powierzchni użytkowej.
Pełny wykaz nowych stawek maksymalnych w podatku od nieruchomości został ustalony w obwieszczeniu ministra finansów z 5 sierpnia 2015 r. (Monitor Polski z 19 sierpnia, poz. 735).
Zwolnienie dla rolników
Do ustawy wprowadzono też – poprzez zmianę definicji działalności gospodarczej – nowe przepisy dotyczące rolników. Nie będzie się uznawało za działalność gospodarczą sprzedaży produktów spożywczych wytworzonych we własnym gospodarstwie. Tym samym nie będzie można opodatkować ich gruntów i budynków ani budowli według stawek przewidzianych dla biznesu. To jednak jest zmiana wyłącznie porządkowa, gdyż dotychczas i tak nieruchomości rolne były zwolnione z podatku od nieruchomości.
Fiskus odpuści drobne kwoty
W ustawie pojawi się nowy przepis redukujący biurokrację w drobnych sprawach dotyczących podatku od nieruchomości. Otóż gmina nie będzie wszczynała postępowania w sprawie podatku, a wszczęte postępowanie umorzy, jeśli zobowiązanie podatkowe na dany rok nie przekroczy najniższych kosztów doręczenia ekonomicznej przesyłki listowej w obrocie krajowym. Ta kwota jest ustalana według prawa pocztowego na każdy rok i obecnie wynosi 6 zł 10 gr.
Stawki w danej gminie nie mogą przekroczyć ustalonych limitów
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wysokość stawek podatku od nieruchomości na dany rok określa rada gminy w drodze uchwały. Stawki uchwalone w konkretnej gminie nie mogą przy tym przekroczyć stawek maksymalnych, które są co roku ustalane przez ministra finansów i ogłaszane w Monitorze Polskim.
