- Rozliczamy VAT kwartalnie. Mamy wątpliwości, jak powinniśmy księgować VAT od paliw nabywanych do firmowych samochodów osobowych. Czy z otrzymanej w lipcu 2015 r. faktury zbiorczej za paliwo zatankowane w czerwcu możemy odliczyć połowę VAT? Czy nieodliczony podatek może być zaliczany do kosztów uzyskania przychodów? – pyta czytelniczka.
Zakupy ewidencjonuje się w księgach według cen nabycia. Art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) mówi, że cena nabycia, którą wykorzystujemy także przy wycenie zakupionego paliwa, jest to cena zakupu obejmująca kwotę należną sprzedającemu, m.in. bez podlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług.
Warunek podstawowy
Aby prawidłowo zaksięgować fakturę za paliwo nabywane do firmowych samochodów osobowych, trzeba najpierw odpowiedzieć na pytanie, czy firma ma prawo do odliczenia VAT.
Podstawowym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
1 kwietnia 2014 r. mocą ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2014 r., poz. 312; dalej: ustawa nowelizująca) wprowadzono nowe zasady odliczania VAT od wydatków dotyczących samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony.
Zgodnie z art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi polegających na:
1. nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych pojazdów oraz nabyciu lub imporcie ich części składowych;
2. używaniu tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze związanym z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
3. nabyciu lub imporcie paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów
– kwotę podatku naliczonego stanowi 50 proc. kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika.
Ograniczenia
Co do zasady zatem podatnikowi ograniczono prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków związanych z pojazdami. Ograniczenie to nie ma zastosowania tylko w ściśle określonych przez ustawę przypadkach. Chodzi mianowicie o pojazdy, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej. O tym, kiedy podatnik może uznać pojazd samochodowy za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i tym samym odliczać 100 proc. podatku naliczonego z tytułu związanych z nim wydatków, stanowi art. 86a ust. 4 ustawy o VAT.
Zasady używania lub konstrukcja
Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
- sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
- konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
Samochód osobowy będzie uznany za wykorzystywany tylko do celów firmowych, jeśli podatnik będzie prowadził odpowiednią ewidencję przebiegu pojazdu >patrz ramka. Ewidencję tę należy prowadzić od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej do dnia zakończenia jego wykorzystywania wyłącznie do tej działalności.
Jakie dane pozwalają na pełne odliczenie
Ewidencja przebiegu pojazdu uzasadniająca wykorzystywanie auta wyłącznie do celów firmowych powinna zawierać:
- numer rejestracyjny pojazdu samochodowego,
- dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji,
- stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji,
- wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu (kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy skąd – dokąd, liczbę przejechanych kilometrów, imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem – wpis ten będzie musiał być potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem),
- liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji. -
Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej obowiązywało dodatkowe, czasowe, ograniczenie obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego. Odliczenie nie mogło być zastosowane do nabywanych przez podatnika do 30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu:
1. samochodów osobowych;
2. innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) jeden – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
b) dwa – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
c) trzy lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.
Uwaga! Ograniczenie to nie dotyczyło pojazdów samochodowych wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 12 ust. 2 ustawy nowelizującej).
Aktualne zasady
Od początku lipca 2015 r. przedsiębiorcy, którzy w swoich firmach wykorzystują samochody osobowe również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (lub samochody używane są tylko w działalności, ale nie jest prowadzona szczegółowa ewidencja przebiegu pojazdu), mogą korzystać z odliczenia 50 proc. VAT od wszystkich wydatków związanych z zakupem paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu.
Nie jest istotna data wystawienia faktury, tylko to, czy zakup nastąpił przed czy po 30 czerwca 2015 r.
Przykład
15 lipca 2015 r. spółka otrzymała zbiorczą fakturę za zakup paliwa na kwotę 676,50 zł brutto (w tym 126,50 zł VAT). W szczegółowym załączniku do faktury wykazano zakupy paliwa w czerwcu 2015 r. na kwotę netto 400 zł + 92 zł VAT oraz zakupy lipcowe na kwotę 150 zł netto + 34,50 VAT.
W księgach rachunkowych ewidencja zakupu paliwa do samochodu osobowego może przebiegać następująco:
1. Faktura zakupu
Wn „Rozliczenie zakupu" 676,50
Ma „Rozrachunki z dostawcami" 676,50
2. VAT podlegający odliczeniu (50 proc. VAT tylko z zakupów lipcowych)
Wn „VAT naliczony" 17,25
Ma „Rozliczenie zakupu" 17,25
3. Koszt paliwa (wartość faktury netto 550 zł + podatek niepodlegający odliczeniu 92 zł + 17,25 zł)
Wn „Zużycie materiałów i energii" 659,25
Ma „Rozliczenie zakupu" 659,25
W ujęciu CIT
Odpowiedź na pytanie, czy nieodliczony VAT od zakupu paliwa może być zaliczany do kosztów uzyskania przychodów, wynika z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z nim kosztem uzyskania przychodu jest m.in. podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT. Zatem ta część podatku, której firma nie ma prawa odliczyć, powiększy koszty podatkowe.
Autor jest księgowym w Grupie ECA
Fiskus wyjaśnił
W komunikacie dotyczącym zmian w zakresie prawa do odliczenia VAT od zakupu paliwa, zamieszczonym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, resort wyjaśnił, że: „prawo do odliczenia należy oceniać co do zasady w świetle przepisów obowiązujących na moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy paliwa. Jeżeli zatem zakup paliwa dokonany został do 30 czerwca 2015 r., to bez względu na fakt, że faktura została wystawiona np. 4 lipca 2015 r., prawo do odliczenia podatku w omawianym przypadku nie będzie przysługiwało. Obowiązek podatkowy u sprzedawcy z tytułu opisanej czynności powstał bowiem przed 1 lipca 2015 r., zatem prawo do odliczenia należy również oceniać według stanu prawnego obowiązującego przed 1 lipca 2015 r. Moment wystawienia faktury nie ma znaczenia dla ustalenia prawa do odliczenia, otrzymanie faktury ma jedynie znaczenie dla momentu zrealizowania prawa do odliczenia.
Podkreślić również należy, że dostawa paliwa wykorzystywanego przez nabywcę do napędu ww. pojazdów nie może być zasadniczo uznana, w świetle przepisów o VAT, za dostawę towarów o charakterze ciągłym".