Sprzedawcy tzw. lekkiego oleju opałowego, aby zastosować przy jego sprzedaży stawkę akcyzy w wysokości 232,00 zł/1000 litrów (jest to tzw. stawka obniżona), są zobowiązani co do zasady uzyskać od nabywcy oświadczenie, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych lub będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych. Oświadczenie to może również zostać złożone w okresowej umowie zawartej miedzy sprzedawcą a nabywcą. Wówczas wywiera ono skutek jedynie w stosunku do nabycia oleju opałowego w ilości określonej w umowie pod warunkiem, że sprzedaż zostanie potwierdzona fakturą.

Czytaj także:

Sposób rozliczania akcyzy od oleju napędowego

Niedopełnienie przez sprzedawcę obowiązku uzyskania ww. oświadczeń oraz ustalenie przez organy podatkowe, że olej opałowy nie został użyty do celów opałowych lub gdy nie ustalono jego nabywcy, skutkuje zastosowaniem przez organy podatkowe stawki akcyzy określonej w art. 89 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym, w wysokości 1822,00 zł/1000 litrów (tzw. stawka podwyższona).

Dotychczas organy podatkowe zazwyczaj stały na stanowisku, że nieuzyskanie od nabywcy oleju opałowego oświadczenia o przeznaczeniu go na cele opałowe stanowi wystarczającą przesłankę do zastosowania sankcyjnej stawki akcyzy.

Oświadczenie nie zawsze jest potrzebne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 października 2016 r. (VIII SA/Wa 523/16) dotyczącym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej uznał za wadliwe stanowisko ministra finansów co do konieczności zastosowania stawki akcyzy określonej w art. 89 ust. 4 pkt 1 (stawka podwyższona) ustawy o podatku akcyzowym z powodu naruszenia przez podatnika wymogów dokumentacyjnych polegających m.in. na nieuzyskaniu oświadczeń określonych w art. 89 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym. Sąd uznał, że dla zastosowania właściwej stawki podatku akcyzowego (stawki obniżonej lub podwyższonej) decydujące znaczenie należy przypisać faktycznemu zużyciu oleju opałowego także wówczas, gdy podatnik nie dopełni wymogów dokumentacyjnych. Sprawa dotyczyła spółki, która w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego sprowadzała do kraju specjalistyczny olej opałowy, a następnie sprzedawała go sieciom marketów budowlanych w pojemnikach o pojemności 20 litrów. Spółka nie dopełniła obowiązku uzyskania od nabywców oświadczeń, że nabywane wyroby będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych.

Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, podzielił stanowisko sądu I instancji w wyroku z 8 marca 2019 r. (I GSK 1442/16).

Fiskus zmienił zdanie

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ponownie rozpatrzył sprawę będącą przedmiotem ww. wyroków. W interpretacji z 29 lipca 2019 r. (IPPP3/443-329/10/19-13/S/RMA) uznał, że gdy zostanie stwierdzone, że nabywany i sprzedawany przez podatnika olej opałowy rzeczywiście został przeznaczony do celów opałowych, sam fakt naruszenia obowiązków dokumentacyjnych (np. nieuzyskanie przez podatnika od nabywcy oleju opałowego oświadczenia, o którym mowa w art. 89 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym) nie będzie skutkował obowiązkiem zapłaty podatku akcyzowego według wyższej stawki.

Przykład:

Spółka ABC sprzedała tzw. lekki olej opałowy spółce XYZ. Nie uzyskała od nabywcy oświadczenia, że towar ten będzie przeznaczony na cele opałowe. Jeżeli nabywca (XYZ) lekkiego oleju opałowego faktycznie zużyje go na cele opałowe, to nie będzie podstaw do zastosowania podwyższonej stawki akcyzy.

Należy zatem uznać, dla zastosowania stawki akcyzy przewidzianej art. 89 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym zasadnicze znaczenie mają ustalenia dotyczące faktycznego wykorzystania sprzedawanego przez podatnika oleju opałowego. Tym samym, niedopełnienie przez sprzedawcę obowiązków dokumentacyjnych nie może zostać uznane za jedyną przesłankę dla zastosowania sankcyjnych stawek akcyzy do sprzedaży oleju opałowego.

Wymogi formalne

Właściwe udokumentowanie transakcji sprzedaży oleju opałowego umożliwia więc potwierdzenie zasadności zastosowania obniżonej stawki oleju opałowego, bez konieczności przeprowadzania skomplikowanego postępowania dowodowego.

Przykład:

Spółka ABC uzyskała od nabywcy oświadczenie o przeznaczeniu oleju opałowego na cele opałowe. Okazało się, że olej opałowy został zużyty przez nabywcę jako paliwo silnikowe. W takim przypadku nie ma podstaw do zastosowania podwyższonej stawki akcyzy wobec sprzedawcy oleju opałowego, ponieważ spółka ABC dysponuje oświadczeniem nabywcy spełniającym wymogi formalne.

Sprzedawca musi jednak zapłacić podwyższoną akcyzę od sprzedaży oleju opałowego, jeżeli nie posiada prawidłowych oświadczeń nabywcy, a jednocześnie okaże się, że nabywca zużył olej opałowy niezgodnie z przeznaczeniem.

Przykład:

Spółka ABC sprzedała tzw. lekki olej opałowy bez uzyskania od nabywcy oświadczenia o przeznaczeniu oleju do celów opałowych. Okazało się, że nabywca prowadzący działalność przewozową nie posiadał urządzenia grzewczego, w którym mogłoby dojść do zużycia oleju na cele opałowe, a wykorzystywał go jako paliwo silnikowe. W związku ze zużyciem oleju na cele inne niż opałowe znajdzie zastosowanie podwyższona stawka akcyzy w wysokości 1822,00 zł/1000 litrów.

Zmiany od 1 września

Dotychczasowe zasady stosowania stawek akcyzy dla olejów opałowych do celów grzewczych zmieniły się od 1 września 2019 r .

Zmiany wynikają z ustawy z 19  lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza do ustawy o podatku akcyzowym definicję zużywającego podmiotu olejowego i pośredniczącego podmiotu olejowego. Wprowadza także obowiązek rejestracyjny dla tych podmiotów (z pewnymi wyjątkami). Obowiązek ten powinien być wykonany przed dniem pierwszej czynności związanej z wykorzystaniem oleju przeznaczonego do celów opałowych. Na mocy ustawy z 19 lipca 2019 r. dotychczasowe oświadczenia o przeznaczeniu oleju opałowego zastąpiono oświadczeniami składanymi elektronicznie w ramach systemu SENT. Jest przy czym możliwe stosowanie dotychczasowych regulacji (oświadczeń papierowych) w okresie przejściowym trwającym do 31 marca 2020 r.

Autor jest radcą prawnym, konsultantem podatkowym w ECDP Tax Mazur i Wspólnicy sp.k.

www.ecdpgroup.pl

podstawa prawna: art. 89 ust. 1 pkt 10 lit. a i pkt 15 lit. a oraz ust. 4 pkt 1, ust. 5 i ust. 16 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 864 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r. poz. 1556)