Rz: Czy likwidacja działalności gospodarczej, np. jednoosobowej firmy, wiąże się z jakimiś obowiązkami w VAT?
Krzysztof Modzelewski: Przede wszystkim wymagane jest złożenie zgłoszenia VAT-Z o zaprzestaniu czynności podlegających VAT.
Jeśli w momencie likwidacji działalności pozostaną na stanie towary, z których zakupem lub wytworzeniem wiązało się prawo do odliczenia, to należy sporządzić ich spis z natury. Spisem trzeba objąć nie tylko towary handlowe czy materiały lub surowce do produkcji, ale również środki trwałe, nawet jeśli są zamortyzowane, ale mają jakąś wartość rynkową. Obowiązkowi ujęcia w spisie nie podlegają natomiast nabyte i niewykorzystane w trakcie działalności usługi, np. licencje na programy komputerowe.
Spis należy dołączyć do deklaracji VAT za miesiąc lub kwartał, w którym zaprzestano działalności. W deklaracji tej wykazuje się podatek należny wynikający ze spisu.
Jeśli prowadzona była zarówno działalność opodatkowana, jak i zwolniona, a odliczenia VAT naliczonego dokonywano na zasadzie proporcji, w odniesieniu do środków trwałych używanych krócej niż pięć lat, a w niektórych przypadkach dziesięć lat, konieczna jest jednorazowa korekta.
W przypadku stosowania kas fiskalnych w okresie krótszym niż trzy lata należy zwrócić ulgi związane z ich nabyciem.
Czy są sytuacje, kiedy lepiej poczekać z zamknięciem firmy?
Jeśli trudno ustalić, czy firma zostanie definitywnie zamknięta, a nie zatrudnia ona pracowników, to warto rozważyć zawieszenie działalności na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W jego trakcie nie ma obowiązku sporządzania i opodatkowywania spisu z natury. Ponadto w okresie zawieszenia nie trzeba, co do zasady, składać deklaracji VAT. Należy jednak zwrócić uwagę, że zawieszenie działalności nie może trwać krócej niż 30 dni i dłużej niż 24 miesiące i nie zwalnia całkowicie od obowiązków w zakresie rozliczania VAT. Należy np. rozliczać VAT (składać deklaracje), jeśli w trakcie zawieszenia wystąpi import usług lub wewnątrzwspólno-towe nabycie towarów.
Czy przeznaczenie majątku po działalności na cele prywatne, np. przejęcie auta wziętego w leasing na firmę na własne potrzeby, wiąże się z obowiązkiem korekty VAT?
Jeśli po zakończeniu leasingu auto zostanie przejęte (nabyte) na własne potrzeby, a nie na firmę, to w momencie likwidacji działalności nie powstaną żadne obowiązki w zakresie rozliczenia VAT, mimo że w czasie leasingu było ono wykorzystywane w działalności.
W okresie leasingu nabywana jest bowiem usługa. Nie korzystamy natomiast z własnego środka trwałego, który w chwili zaprzestania działalności traktowany jest jak towar podlegający ujęciu w spisie z natury, a jako środek trwały – jednorazowej korekcie VAT naliczonego. Brak obowiązku ujmowania takiego auta w spisie z natury wynika także z tego, że przy nabyciu go do majątku prywatnego podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Jeśli natomiast przed zaprzestaniem działalności leasingowany wcześniej samochód zostanie zakupiony na firmę i podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku, to w momencie likwidacji działalności auto należy ująć w spisie z natury i opodatkować. Ponadto, jeśli było ono wykorzystywane zarówno do potrzeb działalności dającej prawo do odliczenia, jak i do czynności niedających takiego prawa, a likwidacja firmy nastąpi przed upływem pięcioletniego (dziesięcioletniego) okresu korekty odliczonego podatku, to należy zrobić jednokrotną korektę tego podatku.
—rozmawiała Aleksandra Tarka
