Prowadzę działalność gospodarczą (punkt usługowo-handlowy). W wyniku dziedziczenia (po połowie z siostrą) stałam się współwłaścicielką samochodu osobowego o wartości 25 tys. zł. Na podstawie umowy użyczenia zawartej z siostrą będę wykorzystywać samochód do działalności gospodarczej i w celach prywatnych. Jak mam rozliczyć koszty uzyskania przychodu w firmie, skoro samochód stanowi współwłasność? – pyta czytelniczka.
W opisanym przypadku samochód jest współwłasnością przedsiębiorcy, może on go więc wprowadzić do ewidencji środków trwałych i rozliczać odpisy amortyzacyjne, które są kosztem uzyskania przychodu firmy. W celu rozliczenia odpisów amortyzacyjnych trzeba najpierw określić wartość początkową środka trwałego (samochodu).
Wartość tę należy ustalić zgodnie z art. 22g ust. 11 ustawy o PIT proporcjonalnie do udziału we współwłasności składnika majątku.
Przykład
Ojciec i syn kupili na współwłasność (po 50 proc.) samochód osobowy za 50 tys. zł. Syn prowadzi firmę i chciałby wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych. Wartość początkowa środka trwałego to w tym przypadku 25 tys. zł (50 tys. zł x 50 proc.).
Takie stanowisko wyraziła również Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 19 marca 2012 r. (ILPB1/415-1399/11-4/AG). W piśmie tym czytamy: „Wnioskodawczyni może środek transportu stanowiący w 1/2 jej współwłasność wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych swojej działalności gospodarczej, proporcjonalnie do posiadanego udziału we własności tego składnika majątku". Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżeńską, chyba że oboje małżonkowie wykorzystują samochód w działalności gospodarczej prowadzonej przez każdego z nich odrębnie (czyli jeśli jeden małżonek korzysta z samochodu w działalności gospodarczej, a drugi z niego nie korzysta i nie ma między nimi rozdzielności majątkowej, to można amortyzować całą wartość samochodu).
Również wydatki na ubezpieczenie samochodu mogą być kosztem podatkowym. O tym, czy ubezpieczenie będzie w całości kosztem przedsiębiorcy, czy proporcjonalnie do udziału we współwłasności, decyduje umowa między stronami, w tym przypadku między użyczającym a przedsiębiorcą. Jeśli składki na ubezpieczenie samochodu ponoszą oboje współwłaściciele, to kosztem podatkowym będą składki płacone tylko przez przedsiębiorcę. Jeśli w całości składki na ubezpieczenie samochodu płaci przedsiębiorca, to mogą być one w całości kosztem podatkowym u przedsiębiorcy. Podatnicy nie zaliczą do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samochodu i odpisów amortyzacyjnych w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro do wartości samochodu przyjętej do celów ubezpieczenia (wartości pojazdu określonej w polisie). W rozpatrywanym przypadku ograniczenie to nie ma jednak zastosowania, gdyż – jak wynika z pytania – wartość odziedziczonego samochodu wynosi 25 tys. zł.
U przedsiębiorcy nie powstanie przychód z tytułu korzystania z udostępnionego samochodu osobowego na podstawie umowy użyczenia, ponieważ art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT zwalnia od podatku wartość nieodpłatnego świadczenia uzyskanego od najbliższego członka rodziny w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Współwłaściciel samochodu może w całości zaliczać do kosztów uzyskania przychodu firmy wydatki na zakup paliwa, zakup części do samochodu czy opłaty za parking, jeśli te wydatki ponosi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i w celu osiągnięcia, zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów. Aby wydatek dotyczący eksploatacji samochodu był kosztem podatkowym, przedsiębiorca nie musi prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu.
