Podstawowym celem zabezpieczenia akcyzowego jest zagwarantowanie, że w ostatecznym rozrachunku należny podatek akcyzowy i opłata paliwowa zostaną uiszczone.

W art. 63 ust. 1 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 752 ze zm.) ustawodawca określił katalog podmiotów zobowiązanych do złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Podmiotami tymi są: prowadzący skład podatkowy, zarejestrowany odbiorca, zarejestrowany wysyłający, podmiot posiadający zezwolenie wyprowadzenia, podmiot nabywający wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium kraju, podmiot pośredniczący oraz przedstawiciel podatkowy.

Ustawodawca wprowadził jednak pod pewnymi warunkami możliwość zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

Według nowych zasad

Od 1 stycznia 2015 r. w związku z nowelizacją ustawy o podatku akcyzowym zmieniły się między innymi zasady udzielania zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Wprowadzono obowiązek objęcia zabezpieczeniem akcyzowym, a w konsekwencji także zwolnieniem z obowiązku złożenia zabezpieczenia należności dotyczących opłaty paliwowej. W ślad za tymi zmianami minister finansów wydał nowe rozporządzenie wykonawcze z 15 grudnia 2014 r. w sprawie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego (DzU z 2014 r. poz. 1842) określające szczegółowy sposób udzielania, przedłużania i cofania zwolnienia, a także określające nowy wzór wniosku o udzielenie lub przedłużenie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

Na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego ma zastosowanie w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy, korzystającego z procedury zawieszenia akcyzy. Zwolnienia nie stosuje się do wyrobów objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz w przypadku przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, z wyjątkiem przemieszczania rurociągiem ropopochodnych wyrobów akcyzowych pomiędzy składami podatkowymi prowadzonymi przez ten sam podmiot na terytorium kraju.

Konieczne wymogi

Zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia uzależnione jest od spełnienia następujących warunków:

1) posiadanie siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju,

2) stosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy co najmniej od roku,

3) posiadanie odpowiedniej sytuacji finansowej i majątku zapewniającego wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych oraz z obowiązku uiszczenia opłaty paliwowej,

4) brak zaległości z tytułu cła i podatków stanowiących dochód budżetu państwa, opłaty paliwowej, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz brak prowadzenia wobec tego podmiotu postępowania egzekucyjnego, likwidacyjnego lub upadłościowego, z wyjątkiem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu,

5) zobowiązanie się do zapłacenia, na pierwsze pisemne żądanie naczelnika urzędu celnego, kwoty akcyzy oraz kwoty opłaty paliwowej, przypadających do zapłaty z tytułu powstania zobowiązania podatkowego oraz obowiązku uiszczenia opłaty paliwowej.

Rolnicy prowadzący skład podatkowy, w którym są wykonywane, zgodnie z ustawą z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, wyłącznie czynności polegające na wytwarzaniu na własny użytek estru lub czystego oleju roślinnego, nie muszą spełnić warunków rocznego stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy oraz posiadania sytuacji finansowej i majątku zapewniających wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych.

Podobnie również podmiot posiadający zezwolenie wyprowadzenia nie musi spełniać warunku rocznego stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Decyzja na czas oznaczony

Zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego jest udzielane na czas oznaczony, nie dłuższy niż dwa lata, w drodze decyzji naczelnika urzędu celnego, na pisemny wniosek podmiotu uprawnionego. Wniosek o zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego powinien zawierać:

- dane dotyczące podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności imię i nazwisko lub nazwę, adres zamieszkania lub siedziby podmiotu,

- określenie przewidywanej maksymalnej kwoty zobowiązania podatkowego podlegającego zabezpieczeniu akcyzowemu,

- określenie terminu, na jaki zwolnienie ma być udzielone.

Na pisemny wniosek podmiotu zwolnienie może być przedłużone, w drodze decyzji, na kolejne okresy nie dłuższe każdorazowo niż dwa lata.

Procedura wydawania decyzji w zakresie zwolnienia z obowiązku składania zabezpieczeń akcyzowych została określona w sposób szczegółowy w ww. rozporządzeniu ministra finansów z 15 grudnia 2014 r. Podmiot ubiegający się o zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia składa do naczelnika urzędu celnego wniosek o zwolnienie lub o przedłużenie zwolnienia na ustalonym wzorze stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia. Do wniosku należy dołączyć wiele załączników >patrz ramka.

Co musi wiedzieć organ

Określony rozporządzeniem wzór wniosku zawiera dane dotyczące podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności imię i nazwisko lub nazwę, adres zamieszkania lub siedziby podmiotu, a także określenie przewidywanych maksymalnych kwot zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, podlegających zabezpieczeniu akcyzowemu oraz terminu, na jaki zwolnienie ma być udzielone lub przedłużone. Wniosek o udzielenie zwolnienia, składany przez podmiot prowadzący skład podatkowy, powinien także zawierać określenie rodzaju działalności prowadzonej przez podmiot w składzie podatkowym.

Podmiot występujący z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego określa we wniosku przewidywaną maksymalną kwotę zobowiązań podatkowych oraz opłat paliwowych, podlegających zabezpieczeniu akcyzowemu. Kwota ta powinna być określona w wysokości zabezpieczenia generalnego, które podmiot byłby obowiązany złożyć, gdyby nie został zwolniony z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

W kilku egzemplarzach

Naczelnik urzędu celnego, w wyniku oceny spełnienia warunków, zwłaszcza w zakresie analizy sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorcy, pod kątem możliwości zapewnia wywiązywania się z zobowiązań podatkowych, zobowiązany jest do wydania decyzji o zwolnieniu lub przedłużeniu zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Decyzję o zwolnieniu oraz przedłużeniu zwolnienia wydaje się w dwóch egzemplarzach, z których jeden jest wydawany podmiotowi, a drugi jest zatrzymywany przez naczelnika urzędu celnego, który je wydał. Na uzasadniony wniosek naczelnik urzędu celnego może wydać większą liczbę egzemplarzy decyzji. Naczelnik urzędu celnego, który wydał decyzję o zwolnieniu, przedłużeniu zwolnienia, zmianie decyzji w tej sprawie lub decyzję w sprawie cofnięcia zwolnienia, niezwłocznie przesyła kopię decyzji Dyrektorowi Izby Celnej w Warszawie, który prowadzi bieżąco aktualizowany wykaz podmiotów zwolnionych z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

Pomimo funkcjonowania takiego wykazu, podmiot, któremu udzielono zwolnienia lub przedłużono zwolnienie, doręcza naczelnikowi urzędu celnego, właściwemu ze względu na miejsce stosowania zwolnienia, oryginał decyzji o zwolnieniu lub przedłużeniu zwolnienia lub jej uwierzytelnioną urzędowo kopię.

Zmiana danych

W przypadku zmiany danych zawartych we wniosku o zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub we wniosku o przedłużenie zwolnienia należy w terminie siedmiu dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana, powiadomić naczelnika urzędu celnego.

Naruszenie zasad skutkuje cofnięciem

W przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że nastąpiło naruszenie warunków w zakresie siedziby na terytorium kraju, w zakresie sytuacji finansowo – majątkowej lub w zakresie powstania zaległości publicznoprawnych, naczelnik urzędu celnego, który wydał decyzję o zwolnieniu lub przedłużeniu zwolnienia, wzywa podmiot, któremu udzielono takiego zwolnienia lub przedłużono zwolnienie, do złożenia pisemnego oświadczenia w sprawie zmian danych dotyczących spełnienia powyższych warunków, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania. Gdy wezwany podmiot, pomimo upływu wyznaczonego terminu nie złoży oświadczenia, że spełnia te warunki, i nie przedstawi potwierdzających ich spełnienie, aktualnych dokumentów, wówczas naczelnik urzędu celnego cofa zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia.

W przypadku cofnięcia zwolnienia podmiot, któremu udzielono zwolnienia lub przedłużono zwolnienie, niezwłocznie doręcza naczelnikowi urzędu celnego wszystkie otrzymane egzemplarze decyzji o zwolnieniu lub o przedłużeniu zwolnienia, celem umieszczenia na oryginałach przez naczelnika adnotacji o jego cofnięciu.

Zdaniem autora

Adam Bigas, ekspert Służby Celnej

Należy pamiętać o terminie ważności zwolnienia

Występując z wnioskiem o udzielenie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia należy pamiętać przede wszystkim o tym, że wysokość zwolnienia ustalana jest w sposób identyczny jak zabezpieczenie akcyzowe. Po zmianie przepisów oznacza to, zwłaszcza dla podmiotów objętych obowiązkiem uiszczania opłaty paliwowej, zmianę algorytmu w zakresie sposobu ustalenia. Ponadto, zasadniczym elementem badania przez organ podatkowy w całej procedurze jest analiza sytuacji finansowej i majątkowej w odniesieniu do proponowanej kwoty zwolnienia, ustalanej jak dla zabezpieczenia akcyzowego.

Najważniejszą kwestią jest jednak, umykająca często przedsiębiorcom posiadającym już zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia, kwestia terminu ważności udzielonego zwolnienia. Przepisy akcyzowe, w odróżnieniu od przedłużania zabezpieczenia akcyzowego, w przypadku zwolnienia z zabezpieczenia, nie określają terminu, w jakim podmiot ma obowiązek wystąpić z wnioskiem o przedłużenie zwolnienia. Należy pamiętać, że proces przedłużenia ważności zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia jest złożony i częstokroć wymaga dużej ilości czasu. Dlatego ważne jest, aby wystąpić z wnioskiem o przedłużenie tego zwolnienia z odpowiednim wyprzedzeniem, np. w analogicznym terminie jak przy zabezpieczeniu, tj. na miesiąc przed upływem terminu ważności. Konsekwencje dla przedsiębiorcy, w przypadku gdy upłynie termin ważności udzielonego zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia, mogą być bardzo duże, ponieważ w takiej sytuacji następuje zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy i powstaje obowiązek zapłaty podatku akcyzowego od wszystkich wyrobów znajdujących się na składzie podatkowym.

>Sam wniosek nie wystarczy

Do wniosku o wydanie decyzji w zakresie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego należy załączyć, w oryginałach lub uwierzytelnionych kopiach, następujące dokumenty:

1) oświadczenie o numerze w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz o nadanym statystycznym numerze identyfikacyjnym REGON,

2) dokument potwierdzający datę rozpoczęcia stosowania przez podmiot procedury zawieszenia poboru akcyzy,

3) informację banku, w którym podmiot posiada podstawowy rachunek bankowy, potwierdzająca wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową podmiotu,

4) sprawozdania finansowe podmiotu, sporządzone zgodnie z przepisami o rachunkowości, a jeżeli podlegają one badaniu przez biegłego rewidenta, to również z opiniami o badanych sprawozdaniach albo w przypadku podmiotów niezobowiązanych do sporządzania sprawozdania finansowego – inne dokumenty określające obroty, zysk oraz zobowiązania i należności – za okres ostatnich trzech lat obrotowych, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy, to za ten okres,

5) oświadczenie podmiotu, z którego wynika, że w stosunku do podmiotu nie jest prowadzone postępowanie likwidacyjne, upadłościowe, z wyjątkiem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu, lub postępowanie egzekucyjne,

6) aktualne zaświadczenie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu, że podmiot nie zalega z opłacaniem podatków stanowiących dochód budżetu państwa lub właściwy organ odroczył lub rozłożył na raty jego zaległe płatności lub wstrzymał wykonanie wydanej wobec niego decyzji,

7) aktualne zaświadczenie wydane przez właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, że podmiot nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne lub właściwy organ odroczył lub rozłożył na raty jego zaległe płatności, lub wstrzymał wykonanie wydanej wobec niego decyzji,

8) zobowiązanie do zapłacenia, na pierwsze żądanie naczelnika urzędu celnego, kwoty akcyzy oraz kwoty opłaty paliwowej przypadających do zapłaty z tytułu powstania zobowiązania podatkowego oraz obowiązku zapłaty opłaty paliwowej.

Wzory oświadczenia wymienionego w punkcie piątym oraz zobowiązania wymienionego w punkcie ósmym zawarte są w ustalonym w rozporządzeniu wzorze wniosku o zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia.

Składanie sprawozdań finansowych nie jest konieczne, jeżeli zostały one wcześniej złożone w urzędzie celnym, do którego jest składany wniosek o udzielenie lub przedłużenie zwolnienia i jeżeli zawarte w nich dane są aktualne. Warunkiem jest wskazanie we wniosku numeru sprawy, przy której złożono te dokumenty. Należy zwrócić uwagę, aby informacja z banku (pkt 3) oraz zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego (pkt 6) nie były wystawione wcześniej niż miesiąc przed datą złożenia wniosku o udzielenie lub przedłużenie zwolnienia. Natomiast zaświadczenie o niezaleganiu z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (pkt 7) nie mogą być wystawione wcześniej niż trzy miesiące przed datą złożenia wniosku.