Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 7b ustawy o PIT).
W przypadku częściowego dofinansowania/refundacji (np. z NFZ, MOPS) odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkowymi a kwotą otrzymanego dofinansowania/refundacji (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 kwietnia 2014 r., ITPB2/415–51/14/MN; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 14 sierpnia 2013 r., IBPBII/1/415–523/13/MCZ; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 4 czerwca 2012 r., IBPBII/1/ 415–216/12/MZ; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 maja 2012 r., ITPB2/415–171/12/RS).
Przykład 3
Jeżeli znany nam z przykładu 1 pan Jan (przedsiębiorca płacący podatek dochodowy na zasadach ogólnych – skala podatkowa) otrzymał ze środków NFZ częściową refundację kosztów zakupu aparatu słuchowego, np. 1 200 zł, to w ramach ulgi rehabilitacyjnej mógłby odliczyć różnice pomiędzy poniesionymi wydatkami a otrzymaną refundacją, tj. 4 800 zł (6 000 zł–1 200 zł).
Darowizna nie pozbawia uprawnień
Sfinansowanie wydatków rehabilitacyjnych z otrzymanej uprzednio darowizny od fundacji nie pozbawia prawa do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Otrzymane w wyniku darowizny środki pieniężne stały się własnością obdarowanego, nie ma zatem podstaw twierdzić, że finansując wydatki tymi środkami, podatnik otrzymuje de facto ich zwrot (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 3 grudnia 2012 r., IBPBII/1/415–778/12/MZ).
Wydatki na cele określone w art. 26 ust. 1 ustawy o PIT (a więc także na cele rehabilitacyjne) podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 13a ustawy o PIT).
Jakie dokumenty trzeba gromadzić
Zgodnie z art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o PIT wysokość wydatków na cele określone w art. 26 ust. 1 ustawy o PIT ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego w szczególności:
? dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę),
? rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz
? kwotę zapłaty.
Z kolei, w myśl art. 26 ust. 7c ustawy o PIT, w przypadku wydatków, o których mowa w art. 16 ust. 7a pkt 7, 8 i 14 ustawy o PIT (czyli opłacenie przewodników, utrzymanie psa asystującego oraz używanie samochodu osobowego na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne >patrz ramka na str. >D4) nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest jednak obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1)
wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
2)
okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
3)
okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.
Musi być imienny dowód
Dany wydatek może być odliczony od dochodu w zeznaniu rocznym, jeżeli jest odpowiednio udokumentowany, np. rachunkiem lub fakturą wystawioną na imię i nazwisko podatnika (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 13 listopada 2013 r., IBPBII/1/415–811/13/MCZ; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 4 lipca 2013 r., IPPB4/415–303/13–4/JK4).
Brak imiennego dowodu poniesienia przez podatnika wydatków na cele rehabilitacyjne wyklucza, w związku z treścią art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o PIT, możliwość skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Ma to m.in. miejsce w przypadku gdy:
? faktura zostanie wystawiona na małżonka podatnika zamierzającego dokonać odliczenia (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 20 kwietnia 2012 r., IBPBII/1/ 415–54/12/MCZ; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 5 stycznia 2012 r., IBPBII/1/415–863/11/AA),
? wydatek zostanie udokumentowany paragonem fiskalnym (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 lipca 2013 r., ILPB2/415–410/13–4/JK); gdyby jednak paragon fiskalny zawierał NIP nabywcy (zob. m.in. § 8 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia ministra finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących), to wydaje się, że mógłby stanowić podstawę od odliczenia wydatku; bezpieczniej byłoby jednak uzyskać fakturę.
Tylko w roku poniesienia
Wydatki rehabilitacyjne mogą być rozliczone wyłącznie w roku ich poniesienia w zeznaniu podatkowym (PIT-36, PIT-37) składanym za rok podatkowy, w którym zostały poniesione (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 czerwca 2013 r., ILPB2/415–251/13–2/AJ).
Nie jest możliwe odliczenie poniesionych wydatków tytułem tzw. ulgi rehabilitacyjnej od dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących latach podatkowych (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 5 stycznia 2012 r., IBPBII/1/415–863/11/AA).
Należy również pamiętać, że warunkiem odliczenia wydatków rehabilitacyjnych jest wystąpienie dochodu (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 25 września 2013 r., IBPBII/1/415–674/13/MCz).
Przykład 4
W 2014 r. pan Jędrzej prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według zasad ogólnych (skala podatkowa) poniósł wydatki na adaptację lokalu mieszkalnego do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Łącznie wydał na ten cel 14 800 zł. Pan Jędrzej jest inwalidą 2. grupy (schorzenia narządu ruchu). Poniesione wydatki nie zostały mu w żaden sposób zwrócone ani nie zostały przez niego zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są udokumentowane fakturami. Niestety, dochód pana Jędrzeja za 2014 r. (po potrąceniu składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne) wynosi tylko 10 600 zł. Nie pozwoli zatem na odliczenie całości poniesionych wydatków rehabilitacyjnych. Pan Jędrzej zastanawia się, czy pozostałą część wydatków, tj. 4 200 zł, będzie mógł odliczyć od dochodu za 2015 r.
Na pytanie pana Jędrzeja należy niestety odpowiedzieć przecząco, gdyż przepisy ustawy o PIT nie zezwalają na odliczanie wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej w innym roku niż rok ich poniesienia, czyli w przypadku pana Jędrzeja w 2014 r.
Autor jest doradcą podatkowym
