Urząd skarbowy, który egzekwuje niezapłacone przez firmę daniny publiczne, może zająć środki zgromadzone na jej rachunku bankowym. W momencie zawiadomienia banku o zastosowaniu tego środka egzekucyjnego następuje blokada wszystkich kont prowadzonych dla przedsiębiorcy, niezależnie od tego, czy są to rachunki osobiste czy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dotyczy to także rachunku wspólnego założonego dla osób fizycznych, np. wspólników spółki cywilnej. Skutkiem zajęcia jest wstrzymanie możliwości wypłat z konta przedsiębiorcy do czasu zapłacenia dochodzonej przez fiskusa kwoty wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi. Blokada obejmuje również środki, które wpłyną na rachunek po otrzymaniu przez bank zawiadomienia z urzędu skarbowego. Nie oznacza to jednak, że firma nie będzie mogła pokryć należności na rzecz swoich pracowników. Zgodnie bowiem z art. 81 § 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1619; dalej: upea) wynikający z zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego zakaz pobierania środków z tego rachunku bez zgody organu egzekucyjnego nie dotyczy wypłat na bieżące wynagrodzenia za pracę.
Poświadczone regulaminy lub umowy
Przedsiębiorca może więc wybrać pieniądze z konta w celu pokrycia pensji należnych pracownikom. W tym celu musi złożyć w banku odpis listy płac lub inne wiarygodne dowody. Mogą to być: regulamin wynagradzania, regulamin pracy lub umowy o pracę. Nie musi on przedkładać ich oryginałów. Wystarczy, że będą to odpisy dokumentów. Powinny być one poświadczone przez posiadacza konta, a konkretnie co najmniej przez te osoby, które są upoważnione do dysponowania środkami na rachunkach bankowych.
Obowiązek oceny zarówno wiarygodności dokumentów, będących podstawą tych wypłat, jak i zasadności ich dokonania, w szczególności w zakresie ustalenia, czy żądanie przedsiębiorcy dotyczy rzeczywiście wypłat na bieżące wynagrodzenia, spoczywa na banku. Musi on wnikliwie przeanalizować przedłożone dokumenty, gdyż zgodnie z art. 168c upea dłużnik zajętej wierzytelności, który nie wykonał lub nienależycie wykonał ciążące na nim obowiązki związane z realizacją zajęcia egzekucyjnego, odpowiada za wyrządzone przez to wierzycielowi szkody na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
Zlecenia i premie też pod ochroną
W art. 81 § 4 upea przyjęto szerokie rozumienie pojęcia „wynagrodzenie za pracę". Za takie, zgodnie z art. 1a pkt 17 upea, uznaje się wynagrodzenia oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz na innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne. Definicja ta pozwala więc przyjąć, że zakaz wypłat, oprócz zarobków pracowników kontraktowych, nie dotyczy również wynagrodzeń z tytułu prac zleconych. Poza tym w skład wynagrodzenia za pracę wchodzi nie tylko pensja zasadnicza, ale także pozostałe jej składniki, tzn. dodatki, nagrody, premie itp.
Uwaga! Wypłacone mogą być wyłącznie zarobki bieżące, czyli takie, co do których pracownicy nabyli już prawa, ale termin wypłaty jeszcze nie upłynął. Wiąże się to z uregulowaniami zawartymi w kodeksie pracy, gdzie zgodnie z jego art. 85 § 2 wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych dziesięciu dni następnego miesiąca kalendarzowego. Przekazanie środków na bieżące wynagrodzenia powinno nastąpić do rąk przedsiębiorcy. Oznacza to także, że może on zlecić bankowi bezpośrednie przekazanie tych wypłat na poszczególne rachunki bankowe uprawnionych pracowników. Na takich samych zasadach i w takim zakresie jak wypłata na bieżące wynagrodzenia może być zrealizowana również wypłata zaliczek na PIT oraz przekazanie składek na ubezpieczenie społeczne.
