Sklep spożywczy chce sprzedać firmie bony podarunkowe dla jej pracowników. Jaki dokument powinien wystawić? Czy taka sprzedaż bonów podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz VAT? – pyta czytelniczka.
Odpowiedź należy rozpocząć od wyjaśnienia, że opodatkowaniu VAT podlegają co do zasady odpłatne dostawy towarów oraz odpłatnie świadczone usługi (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). W konsekwencji, aby doszło do opodatkowania VAT, musi wystąpić dostawa towarów lub musi być świadczona usługa.
W przypadku sprzedaży bonów do czynności takich nie dochodzi. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 grudnia 2012 r. (ITPP1/443-1169/12/DM), „bon stanowi dokument uprawniający do nabycia określonego świadczenia – wskazanego towaru lub korzystania z usługi. Bon nie mieści się zatem w definicji towaru określonej w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Spełnia funkcję środka płatniczego, uprawniającego do zapłaty za określone towary oferowane przez sprzedawcę (w niniejszej sprawie wnioskodawcę). Bon stanowi zatem jedynie rodzaj »pieniądza« (innego niż pieniądz ekwiwalentu wartości), upoważniającego do odbioru świadczenia, a więc do zakupu określonych towarów. W konsekwencji, czynności odpłatnego przekazania bonów nabywcom nie można utożsamiać z dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".
Nota obciążeniowa zamiast faktury
Powoduje to, że sprzedaż bonów towarowych nie podlega opodatkowaniu VAT ze wszystkimi tego konsekwencjami. Nie należy więc wystawiać faktury ani paragonu dokumentującego taką sprzedaż, nie należy także ujmować sprzedaży ani w ewidencji, ani w deklaracji VAT. Sprzedaż trzeba udokumentować notą obciążeniową lub innym dokumentem księgowym (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 25 października 2011 r., IPPP3/443-1043/11-2/JK). A zatem, sprzedając firmie bony towarowe, sklep nie powinien wystawiać faktur, lecz notę obciążeniową lub inny dokument księgowy.
Pobrane wpłaty nie są przychodem
Podobnie ma się rzecz na gruncie przepisów o podatku dochodowym, gdyż przepisy ustaw o podatku dochodowym przewidują, że nie zalicza się do przychodów pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (zob. art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT). W konsekwencji – jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 stycznia 2014 r. (ILPB3/423-476/13-2/PR) – „należy podzielić pogląd wnioskodawcy, że przychód podatkowy winien być rozpoznany w momencie wydania towaru/wykonania usługi, zatem nie może być powtórnie rozpoznany w momencie otrzymania zapłaty za zakup bonu przez jego nabywcę. Otrzymaną zapłatę za bon należy traktować jako zaliczkę na poczet późniejszego wydania towaru/wykonania usługi. Tego rodzaju przysporzenia są bowiem wyłączone z przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych".
A zatem sprzedaż przez sklep bonów towarowych nie podlega opodatkowaniu ani VAT, ani podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu tymi daninami będzie podlegać dopiero wydanie przez sklep towarów w zamian za sprzedane bony towarowe.
Także gdy nie zostaną zrealizowane
Ponadto do opodatkowa- nia podatkiem dochodowym (ale nie VAT) dojdzie, jeżeli w określonym dla bonów terminie ważności nie zostaną one zrealizowane. Odpowiednie zastosowanie w takim przypadku znajdzie interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 października 2014 r. (ITPB1/ 415-886/14/MW), w której czytamy, że „otrzymaną zapłatę za voucher należy traktować jako zaliczkę na poczet późniejszego wykonania usługi. Tego rodzaju przysporzenia są wyłączone z przychodów na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 (tj. przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej), nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (...). Natomiast w sytuacji, gdy w oznaczonym terminie klient nie zrealizuje uprawnień wynikających z vouchera, wnioskodawca ma obowiązek rozpoznania przychodu w wysokości niewykorzystanej przez klienta, na ostatni dzień okresu rozliczeniowego".
Przykład
W listopadzie 2014 r. podatnik prowadzący sklep spożywczy sprzedał bon towarowy ważny do końca stycznia 2015 r. o wartości 100 zł. Sprzedał go za cenę nominalną. Z tytułu sprzedaży bonu nie doszło ani do opodatkowania VAT, ani nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Scenariusz A: W grudniu 2014 r. w zamian za bon zostały wydane towary za kwotę 100 zł brutto. Wydanie takich towarów podlega opodatkowaniu VAT (według stawek właściwych dla tych towarów) i spowodowało powstanie podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychodu w wysokości ceny tych towarów netto.
Scenariusz B: Bon nie został zrealizowany do końca stycznia 2015 r. W takim przypadku podatnik powinien do przychodów stycznia 2015 r. doliczyć kwotę 100 zł.
Po cenie niższej niż nominalna
Zdarza się, że bony towarowe sprzedawane są po cenie niższej od ich wartości nominalnej. W takich przypadkach podstawa opodatkowania z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług w zamian za te bony odpowiada otrzymanej przez podatników cenie ze sprzedaży bonów, a nie ich wartości nominalnej (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 24 października 1996 r. w sprawie C-317/94). Podobnie jest, gdy chodzi o wysokość przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Przykład
Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że bon został sprzedany za 90 proc. wartości nominalnej, czyli za 90 zł. W takim przypadku:
1) w przypadku scenariusza A wydanie towarów będzie podlegać opodatkowaniu VAT, lecz podstawę ich opodatkowania będzie stanowić 90 proc. ich ceny netto, a z tytułu ich sprzedaży powstanie odpowiednio mniejszy przychód,
2) w przypadku scenariusza B z końcem stycznia 2015 r. powstanie przychód w wysokości 90 zł.
Autor jest doradcą podatkowym