Cash pooling nie jest pożyczką

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyrokach z 28 sierpnia 2014 r. (I SA/Po 315/14 i I SA/Po 316/14).

Spółka zamierza zawrzeć z bankiem umowę cash poolingu. Stronami umowy będą podmioty wchodzące wraz ze spółką w skład jednej grupy kapitałowej. Umowa zakłada bilansowanie (tj. zerowanie) sald na rachunkach bankowych uczestników z wykorzystaniem rachunku pomocniczego koordynującego (jednego z uczestników systemu).

Spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy odsetki wypłacane w ramach systemu nie będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 ?pkt 60 i 61 ustawy o CIT oraz czy ?w związku z uczestnictwem w systemie na spółce będzie spoczywał obowiązek dokumentacyjny z art. 9a ustawy o CIT.

Zdaniem organu z uwagi na to, że na koniec dnia koordynujący będzie spłacać długi uczestników systemu lub uczestnicy będą spłacać długi koordynującego z tytułu wykorzystania kredytu, a następnego dnia nastąpią transfery zwrotne, to transfery tych środków wypełniają przesłanki zaliczenia ich do umowy pożyczki. Gdy spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a wartość zadłużenia wobec podmiotów z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 przekroczy trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki, wówczas ?w odniesieniu do odsetek płaconych ?w związku z uczestnictwem w systemie znajdą zastosowanie ograniczenia ?w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Ponadto art. 9a ustawy o CIT nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi w ramach cash poolingu.

Sąd uchylił interpretację, podkreślając, że ograniczenia z art. 16 ust. 1 ?pkt 60 i 61 mają związek z definicją pożyczki. Zdaniem sądu istotą pożyczki jest to, że jej kwota jest z góry określona. Natomiast w ramach cash poolingu uczestnicy za pośrednictwem banku zerują konta, w związku z czym nigdy nie wiadomo, jaka kwota środków pieniężnych wpłynie. W przypadku cash poolingu nie mamy zatem do czynienia z pożyczką, nie ma tym samym potrzeby, aby takie transakcje objęte były obowiązkiem dokumentacyjnym z art. 9a ustawy o CIT.

—Natalia Grudzińska, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Michał? Piecuch, konsultant ?w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

WSA rozstrzygnął spór pomiędzy podatnikiem a organami podatkowymi dotyczący zastosowania przepisów ?o cienkiej kapitalizacji oraz obowiązku przygotowania dokumentacji cen ?transferowych w związku z uczestniczeniem w systemie cash pooling.

Istotą sporu była m.in. kwalifikacja umowy cash poolingu jako umowy pożyczki ?w rozumieniu przepisów o cienkiej kapitalizacji. Zgodnie z ustawą o CIT ?dla celów cienkiej kapitalizacji przez pożyczkę rozumie się m.in. każdą ?umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, ?a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Zdaniem organu podatkowego umowa ?cash poolingu wypełnia znamiona tak zdefiniowanej pożyczki, a skoro stronami umowy będą podmioty powiązane, to odsetki płacone w związku z tą umową podlegają ograniczeniom cienkiej kapitalizacji.

Należy zauważyć, że takie podejście organów podatkowych jest potwierdzeniem zmiany interpretacji przepisów o cienkiej kapitalizacji, jaka dokonała się w 2013 roku. Wcześniej organy wydające interpretacje podatkowe jednolicie twierdziły, że umowy cash poolingu nie są objęte restrykcjami wynikającymi z tych przepisów.

W analizowanej sprawie WSA nie zaaprobował tej zmiany w interpretacji przepisów. Sąd słusznie zgodził się ?z podatnikiem, że umowy cash poolingu ?nie są pożyczką w rozumieniu przepisów ?o cienkiej kapitalizacji. Istotą umowy pożyczki dla celów cienkiej kapitalizacji jest w szczególności to, że kwota będąca jej przedmiotem jest z góry określona i znana dla wszystkich stron umowy już ?w momencie jej podpisania. Taka sytuacja nie zachodzi w przypadku umów cash poolingu, które są w istocie kompleksową usługą świadczoną przez bank w celu optymalizacji zarządzania płynnością finansową.

Komentowany wyrok to kolejny już dowód na to, że sądy co do zasady nie podzielają przyjętej przez organy podatkowe ?zmiany interpretacji przepisów. Podobne stanowisko zostało przedstawione ?m.in. w wyrokach WSA we Wrocławiu ?z 11 lutego 2014 r. (I SA/Wr 1945/13) oraz WSA w Rzeszowie z 8 maja 2014 r. ?(I SA/Rz 235/14). Istnieją również nieliczne wyroki aprobujące przedstawione stanowisko organów podatkowych (przykładowo: wyrok WSA w Lublinie ?z 11 czerwca 2014 r. , I SA/Lu 240/14).

Wszystkie wskazane orzeczenia są nieprawomocne. Należy oczekiwać, że skutki umowy cash poolingu staną się zatem przedmiotem analizy Naczelnego Sądu Administracyjnego.