Szacowania obrotu dla VAT w podatkowej grupie kapitałowej

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny ?w wyroku z 4 września 2014 r. (I FSK 1351/13).

Spółka zamierza utworzyć podatkową grupę kapitałową (dalej: PGK). Opisując zdarzenie przyszłe, wyjaśniła, że w przypadku transakcji z inną spółką wchodzącą w skład PGK ceny będą kształtowane w sposób dowolny. Wnioskodawca nie wyklucza, że w przyszłości będzie przeprowadzał ze spółką transakcje, w których wynagrodzenie zostanie ustalone na poziomie wyższym bądź niższym niż poziom rynkowy. Zdaniem spółki w stosunku do transakcji pomiędzy wnioskodawcą a innymi spółkami wchodzącymi w skład PGK nie ma zastosowania art. 32 ustawy o VAT.

Przeciwnego zdania był organ podatkowy. Stwierdził, że gdy strony przyjmą wartość transakcji niższą od wartości rynkowej, a spółka jako nabywca nie będzie miała pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku od towarów i usług należnego o kwotę podatku naliczonego, wówczas w stosunku do tych transakcji znajdzie zastosowanie art. 32 ustawy ?o VAT, odnoszący się do możliwości określenia przez organ obrotu na podstawie wartości rynkowej (zdefiniowanej dla potrzeb VAT w tej ustawie).

Spółka zaskarżyła tę interpretację do WSA w Krakowie, jednak sąd oddalił jej skargę, zgadzając się z organem podatkowym. Tego samego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny, do którego spółka złożyła skargę kasacyjną. W ustnym uzasadnieniu sąd podkreślił, że zasada neutralności?i potrącalności VAT nie pozwala na tak swobodne kształtowanie podstawy opodatkowania jak w podatku dochodowym.

—Paulina Staniszewska, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Katarzyna ?Wieczorek-Puławska, doradca podatkowy, ?starszy konsultant ?w szczecińskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

W art. 1a ustawy o CIT ustawodawca wprowadził do polskiego prawa podatkowego specyficzną kategorię, odpowiadającą ?w zakresie obrotu cywilnoprawnego konstrukcji holdingu - podatkową grupę kapitałową (PGK). PGK, jako odrębny podatnik, płaci podatek dochodowy od dochodu, będącego różnicą między sumą dochodów a sumą strat poszczególnych, wchodzących w skład grupy podmiotów. Pozostawanie w PGK, obok udogodnień związanych m.in. z możliwością rozliczania straty w ramach PGK oraz uproszczoną procedurą rozliczania podatku dochodowego, wiąże się z możliwością wyłączenia stosowania regulacji cen transferowych. Przepisy dotyczące wymogu stosowania cen rynkowych w odniesieniu do świadczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi nie mają bowiem zastosowania w przypadku świadczeń między spółkami tworzącymi PGK. Wskazane udogodnienia odnoszą się jednak wyłącznie do rozliczeń pomiędzy uczestnikami PGK na gruncie podatku dochodowego. Dla celów innych podatków, w tym VAT, podmioty te są traktowane jako odrębni podatnicy. ?Wiąże się to m.in. z tym, że stosowanie przez uczestników PGK cen odbiegających od rynkowych w określonych przypadkach mogłoby prowadzić do określenia przez organ podatkowy obrotu na podstawie wartości rynkowej zgodnie z art. 32 ustawy o VAT, ?co potwierdził NSA w omawianym wyroku.

Warto dodać, że ww. przepis jest specyficzną regulacją, nakazującą stosować ceny rynkowe w przypadku podmiotów powiązanych, w konkretnych – opisanych w ustawie ?o VAT – sytuacjach, tj. w szczególności wówczas, gdy stosowanie cen innych niż rynkowe mogłoby prowadzić do swojego rodzaju zaburzeń/nadużyć w rozliczeniach VAT (tj. wpływałoby na nieuzasadnione korzyści jednego z uczestników transakcji). Chodzi np. o sytuacje, gdy wynagrodzenie ?z tytułu dostawy (świadczonej usługi) zostałoby ustalone w wartości niższej niż rynkowa, a nabywca (usługobiorca) nie miałby pełnego prawa do odliczenia VAT.

Potencjalnie kwestia stosowania cen rynkowych pomiędzy podmiotami powiązanymi w ramach PGK przestałaby mieć istotne znaczenie w przypadku wprowadzenia do polskich regulacji możliwości tworzenia grupy VAT. Takie rozwiązanie zostało przewidziane w art. 11 Dyrektywy 112, zgodnie z którym po konsultacji z komitetem doradczym ds. podatku od wartości dodanej, każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym ?i organizacyjnym. Co istotne wskazany przepis został zastosowany przez niektóre państwa Unii Europejskiej. Grupy VAT funkcjonują przykładowo w Szwecji, Danii, Czechach czy Wielkiej Brytanii. Wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego grup VAT umożliwiłoby grupom powiązanych spółek funkcjonowanie jako jeden podatnik nie tylko dla celów podatku dochodowego, ale również dla celów VAT. Wiązałoby się to ?z dalszymi udogodnieniami oraz oszczędnościami dla spółek funkcjonujących w ramach takiej grupy. Jednak wydaje się, że Ministerstwo Finansów jak dotąd obawiało się wprowadzenia takiej regulacji w obawie przed powstaniem negatywnych skutków dla budżetu, w związku z nieopodatkowaniem transakcji dokonywanych w grupie, lecz również z powodu możliwych nadużyć, ?m.in. w zakresie unikania opodatkowania. ?W efekcie, pomimo pojawiających się ?w przeszłości inicjatyw ustawodawczych w tym zakresie, grup VAT nie udało się wprowadzić do polskiego systemu podatkowego.