Zakończenie uczestnictwa wspólnika w spółce jawnej wiąże się z obowiązkiem sporządzenia wykazu składników majątku na dzień wystąpienia wspólnika ze spółki. Wykaz ten powinien być sporządzony przez spółkę, a nie przez występującego wspólnika. Takie stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 21 maja 2014 r. (I SA/Gl 1466/13).
Wspólnik spółki jawnej może, co do zasady, wypowiedzieć umowę spółki. Takie działanie nie jest obojętne dla przepisów prawa podatkowego. Oprócz kwestii związanych z opodatkowaniem przychodów uzyskanych ze spółki, istotny jest również obowiązek sporządzenia wykazu składników majątku. Stosownie do przepisów ustawy o PIT, w razie wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną, sporządza się wykaz składników majątku na dzień jego wystąpienia ze spółki. Przepisy jednak nie precyzują, kto powinien sporządzić taki wykaz – czy obowiązek będzie ciążył na spółce, czy na występującym wspólniku.
WSA w Gliwicach przesądził, że obowiązek ten ciąży na spółce. Wskazał przy tym, że spółka jest odrębnym od podatników podmiotem praw ?i obowiązków, a zarazem właścicielem określonych składników majątku i że posiada dane niezbędne do sporządzenia wykazu majątku. Ponadto, spółka zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz innych wymaganych ewidencji i rejestrów.
Potwierdzeniem tego stanowiska jest, zdaniem sądu, katalog niezbędnych danych, jakie ma zawierać wykaz. Zgodnie z ustawą o PIT, wykaz ten powinien bowiem zawierać co najmniej: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji (art. 24 ust. 3a ustawy o PIT).
Sąd zwrócił uwagę, że podany w ustawie katalog ma charakter otwarty i może być uzupełniony o inne dane niezbędne do sporządzenia wykazu wszystkich składników majątku. Wykaz może być sporządzony wyłącznie na podstawie dokumentacji posiadanej przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Zdaniem sądu, ?w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki, sporządzenie takiego wykazu ?w sposób rzetelny przez byłego wspólnika spółki mogłoby być utrudnione, gdyż to spółka dysponuje wszystkimi wymaganymi danymi. Ponadto wspólnik występujący ze spółki jawnej jest podmiotem nieuprawnionym do dysponowania majątkiem spółki.
Stanowisko zaprezentowane w wyroku WSA w Gliwicach zasługuje na aprobatę. Obowiązujące przepisy nie przesądzają, kto powinien sporządzić wykaz. Nie ma jednak wątpliwości, na co słusznie zwrócił uwagę sąd, że to spółka (osoby ją reprezentujące) ma dostęp do danych, które powinny być ujawnione ?w wykazie.
—Aleksandra Kasińska, doradca podatkowy ?w Kancelarii FL Tax
