- Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą i mam zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. Obecnie zamierzam przekształcić swoje przedsiębiorstwo w jednoosobową spółkę ?z o. o. Czy jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia mojego przedsiębiorstwa wstąpi w moje dotychczasowe prawa i obowiązki, a zwłaszcza czy przekształcona spółka stanie się podmiotem zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego, decyzji o zwolnieniu z obowiązku złożenia zabezpieczenia i zgody na złożenie zabezpieczenia ryczałtowego? – pyta czytelnik.

Aby udzielić odpowiedzi na przedstawione pytanie, należy ustalić, czy w opisanej sytuacji mamy do czynienia z następstwem w rozumieniu przepisów prawa podatkowego.

Pochodne nabycie praw

Następstwo prawne polega na przejściu ?z jednego podmiotu na drugi określonych praw i obowiązków. Jeśli następca prawny nabywa prawa i obowiązki przysługujące jego poprzednikowi prawnemu, to mamy do czynienia ?z pochodnym nabyciem praw. Jest to nabycie translatywne, gdyż dotyczy praw i obowiązków poprzednio już istniejących. W prawie podatkowym z reguły ma miejsce następstwo prawne pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna), kiedy to mocą jednego zdarzenia prawnego dochodzi do nabycia całego lub części majątku, a nabywca wchodzi zarówno w prawa, jak ?i w obowiązki swego poprzednika prawnego.

Co mówi kodeks spółek handlowych...

Kwestie związane z następstwem prawnym podmiotów przekształconych na gruncie prawa cywilnego i gospodarczego regulują przepisy kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Zgodnie z art. 551 § 5 k.s.h. przedsiębiorca będący osobą fizyczna wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobowa spółkę kapitałową (spółkę przekształconą). Z art. 5841 i  5842 k.s.h. wynikają podstawowe skutki przekształcenia, a mianowicie określone w tych przepisach zasady tzw. sukcesji uniwersalnej, stosownie do których:

- ?przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru,

- ?osoba fizyczna, staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej,

- ?osoba ta odpowiada solidarnie ze spółką za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.

...a co ordynacja podatkowa

Na gruncie prawa podatkowego prawa ?i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych reguluje rozdział 14 działu III (art. 93–93e) ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). W przepisach tych ustawodawca przedstawił katalog sytuacji, w których zachodzi sukcesja podatkowa, tj. sukcesja praw ?i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych. Zgodnie ?z art. 93a § 4 o.p., jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych.

Obejmuje prawa, ?ale nie zobowiązania

W wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową nie następuje pełna sukcesja podatkowa. Nie obejmuje ona bowiem zobowiązań, ale jedynie prawa. Jednocześnie zgodnie z art. 112b o.p. spółka powstała ?z przekształcenia przedsiębiorcy odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tym samym z chwilą przekształcenia działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną ?w jednoosobową spółkę kapitałową spółka ta wstąpi co do zasady we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wyjątkiem są te prawa, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych.

Nie trzeba występować ?o nowe dokumenty...

Na gruncie podatku akcyzowego zgodnie ?z art. 49 ust. 10 ustawy z 6 grudnia 2008 r. zmiana miejsca prowadzenia składu podatkowego lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy wymaga uzyskania nowego zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego, ?z wyłączeniem następców prawnych lub podmiotów przekształconych w przypadkach wstąpienia przez nich w przewidziane ?w przepisach prawa podatkowego prawa lub prawa i obowiązki, określonych w ordynacji podatkowej. Oznacza to, że jednoosobowa spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i nie jest zobowiązana do uzyskania nowego zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego. Jeśli zatem przedsiębiorca posiada aktualne zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego w miejscu, w którym aktualnie ten skład jest prowadzony, to spółka powstała po przekształceniu nie będzie zobligowana do wystąpienia o wydanie nowego zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego.

Spółka wstąpi także w prawa i obowiązki wynikające ze złożonych zabezpieczeń akcyzowych:

- ?dla zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych powstałych lub mogących powstać z tytułu produkcji wyrobów akcyzowych w składach podatkowych,

- ?dla zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych z tytułu przemieszczania wyrobów akcyzowych między składami podatkowymi w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

...ale należy wcześniej powiadomić urząd celny

Należy pamiętać, że przedsiębiorca będzie musiał jeszcze przed przekształceniem powiadomić naczelnika urzędu celnego o planowanej zmianie danych objętych treścią zezwolenia. Powiadomienie to jest jednocześnie wnioskiem o zmianę zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego w zakresie dotyczącym zgłoszonej zmiany.

Autor jest ekspertem Służby Celnej