Na wekslach można czasem trafić na sformułowania typu „zapłacę bez protestu", „pan X zapłaci bez kosztów". Jest to jedna z dozwolonych przez prawo wekslowe klauzul dodatkowych. W żadnym wypadku nie powoduje ona nieważności takiego dokumentu i wyrażonego w nim zobowiązania do zapłaty określonej kwoty pieniędzy. Co zatem oznacza taki zapis i w jaki sposób wpływa na zobowiązania wekslowe? Najkrócej rzecz ujmując, zwalnia on posiadacza weksla od konieczności dokonywania tzw. protestu weksla. A protest jest to urzędowo stwierdzony fakt odmowy zapłaty lub przyjęcia weksla przez dłużnika wekslowego w wyznaczonym terminie. Protestu wekslowego dokonuje się najczęściej u notariusza, a ten za wykonanie takiej czynności pobiera opłatę.
Zgodnie z prawem kosztem tej usługi można obciążyć dłużnika wekslowego. Dokonanie protestu jest szczególnie istotne, gdy weksel znajdował się w obiegu, czyli na podstawie tzw. indosu zmieniał właścicieli. Każda osoba, która w tym czasie podpisała się na dokumencie, przekazując go kolejnemu wierzycielowi, staje się dłużnikiem. I właśnie dokonanie protestu we właściwym terminie daje wierzycielowi prawo dochodzenia roszczeń w tzw. poszukiwaniu zwrotnym (regres), czyli od kolejnych indosantów podpisanych na tym papierze wartościowym, innych dłużników (np. poręczycieli), aż do wystawcy.
Ponadto warto pamiętać, że sam protest ma istotne znaczenie dowodowe. Potwierdza bowiem datę zgłoszenia weksla do zapłaty, a ściślej mówiąc, odmowy takiej zapłaty. Jeżeli wystawca umieszcza w treści weksla sformułowanie „bez kosztów" lub „bez protestu", to tym samym zwalnia posiadacza z obowiązku dokonywania urzędowego protestu. Innymi słowy nawet bez dokonania tej czynności wierzyciel zachowuje pełne prawo do poszukiwania zwrotnego i żądania zaspokojenia swojej należności od wszystkich osób podpisanych na dokumencie. Jednocześnie zwalnia dłużnika z ewentualnych dodatkowych kosztów. Gdyby bowiem wierzyciel mimo wszystko chciał dokonać protestu, do czego, mimo klauzuli, ma pełne prawo, to musi pamiętać, że robi to na własny rachunek. Tak jak zostało bowiem zauważone, co do zasady kosztami protestu wolno obarczyć dłużnika.
Jednak gdy występuje klauzula „bez protestu", to wystawca, zwalniając dłużnika z obowiązku jego dokonania, wysyła mu jednocześnie sygnał, że nie będzie pokrywał kosztów protestu.
Warto pamiętać, że prawo wekslowe, które reguluje sposób wystawiania i dokonywania obrotu wekslami, przewiduje wiele różnorodnych klauzul. Część z nich jest wynikiem wielowiekowej tradycji stosowania tego instrumentu. Jednak umieszczając jakiekolwiek adnotacje w treści weksla, trzeba postępować bardzo ostrożnie.
Niektóre z nich mogą bowiem skutkować nieważnością takiego dokumentu (np. wpisanie warunku, od którego zależy spełnienie świadczenia i zobowiązanie wekslowe musi być bezwarunkowe), inne będą przez prawo wekslowe uważane za niezapisane. Innymi słowy, pozostaną obojętne dla istoty zobowiązania wekslowego. Przykładem może być zapis o odsetkach od kwoty wekslowej.
