Na rozpoczynającym się dziś posiedzeniu Sejm rozpatrzy senacki projekt ustawy naprawiającej lukę w przepisach o zwolnieniu odszkodowań z PIT. Napiętnował ją w marcu 2013 r. Trybunał Konstytucyjny.

Dziś ustawa o PIT zwalnia z podatku odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeśli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw bądź aktów wykonawczych.  Ustawa określa przy tym kilka wyjątków, dotyczących np. odpraw i odszkodowań za skrócenie wypowiedzenia umowy o pracę. Praktyka pokazała jednak, że przepis ten (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy) nie uwzględnia odszkodowań wynikających z innych źródeł prawa niż kodeks pracy i inne ustawy.

Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał bowiem skargę podatnika, który bezskutecznie walczył w sądach administracyjnych o zwrot podatku nałożonego na odszkodowanie za zwolnienie z pracy i niewykonanie umowy o zakazie konkurencji. Podstawą tego odszkodowania nie był jednak przepis ustawowy, ale układ zbiorowy pracy.

Jak zauważył TK, postanowienia takich układów obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy, tak jak przepisy rangi ustawowej. Tym samym ustawa o PIT w dzisiejszym brzmieniu dyskryminuje grupy osób zatrudnionych na podstawie różnych porozumień zbiorowych.

Senatorowie proponują, by w treści przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT rozszerzyć zwolnienie na odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania „wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów", przewidzianych w kodeksie pracy, a konkretnie w jego art. 9 § 1.

Opinia Trybunału o luce ustawowej miała charakter jedynie postanowienia, w którym sędziowie zasygnalizowali potrzebę zmiany przepisów. Trybunał nie stwierdził wtedy utraty mocy obowiązującej żadnego przepisu, nie wskazał też terminu, do jakiego zmiana powinna nastąpić.

Senat proponuje jednak korzystne dla podatników rozwiązanie. Nowe przepisy miałyby zastosowanie wstecz, do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r. Taka była zresztą sugestia sędziów NSA, wyrażona podczas konsultacji projektu.

etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem w Sejmie