Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny ?w Warszawie w wyroku z 20 marca 2014 r. (III SA/Wa 2771/13).
Spółka pozwała prezesa innej firmy za naruszenie dóbr osobistych, ponieważ jej zdaniem podważył on swoimi wypowiedziami jej dobre imię. Postępowanie sądowe zostało zakończone zawarciem ugody. W czasie trwania sporu spółka korzystała z pomocy prawnej zapewnionej przez kancelarię prawną (dalej: kancelaria). We wniosku o interpretację spółka zadała pytanie, czy na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy ?o VAT ma ona prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego w fakturach wystawionych przez kancelarię za usługi prawne świadczone w sprawie ochrony dobrego imienia spółki.
Zdaniem spółki usługi świadczone przez kancelarię były związane z jej działalnością gospodarczą. Wszczęcie procesu, jego prowadzenie oraz polubowne zakończenie miały na celu ochronę dobrego imienia spółki, a co za tym idzie także ochronę źródła jej przychodów. Zaufanie klientów bezpośrednio się przekłada na faktyczne korzystanie przez nich z usług spółki, a tym samym na wysokość osiąganego przez nią obrotu z działalności opodatkowanej.
Organ uznał, że świadczone usługi prawne nie wykazują związku z działalnością opodatkowaną prowadzoną przez spółkę. W żaden sposób nie przyczyniają się one do uzyskania przychodu i nawet w sposób pośredni nie wpływają na wysokość obrotu z działalności opodatkowanej spółki.
Sąd uchylił interpretację, przychylając się do argumentacji spółki. W opinii WSA dobre imię spółki jest istotnym elementem działalności gospodarczej i przekłada się na generowane obroty. Od tego bowiem, jak postrzegana jest spółka przez aktualnych i potencjalnych klientów, zależy jej pozycja rynkowa. Sąd posłużył się przykładem reklamy i antyreklamy. Co do zasady wydatki związane z reklamowaniem są traktowane jako związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorstwa, co pozwala obniżyć podatek należny o podatek naliczony ?z tytułu tego typu wydatków. Przeciwieństwem reklamy jest antyreklama – naruszenie dobrego imienia spółki. Dlatego wydatki na ochronę dobrego imienia, jako ponoszone w celu zapewnienia obrotów spółki, są związane z jej działalnością gospodarczą.
Grzegorz ?Arczewski, konsultant w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.
Niniejszy wyrok dotyczy realizacji jednego ?z podstawowych uprawnień podatnika, ?związanych z funkcjonowaniem systemu VAT, ?tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego. ?Prawo to jest rozwinięciem tzw. zasady ?neutralności VAT, zgodnie z którą ekonomiczny koszt VAT powinien ponosić konsument towarów lub usług, a nie podmiot gospodarczy działający ?w charakterze podatnika. Podstawą dokonywania odliczeń podatku naliczonego jest art. 86 ?ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym prawo ?to przysługuje podatnikom w zakresie, ?w jakim nabywane towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania przez nich czynności opodatkowanych. Przepisy ustawy o VAT ?wskazują również katalog przypadków, ?w których prawo do odliczenia jest wyłączone. Natomiast z tytułu wszelkich pozostałych ?zakupów towarów i usług podatek naliczony ?może być przedmiotem odliczenia. Aby ?zatem ustalić, czy podatnik ma prawo ?do odliczenia podatku naliczonego od nabycia konkretnych usług, należy odnaleźć związek pomiędzy poniesionym wydatkiem ?a wykonywaniem czynności opodatkowanych.
Komentowana sprawa dotyczyła prawa do odliczenia VAT od wydatków poniesionych na usługi prawnicze, zorientowane na obronę dóbr osobistych spółki, a konkretnie jej dobrego imienia. Dobre imię spółki jest niewątpliwie pojęciem subiektywnym, związanym z postrzeganiem spółki w jej środowisku gospodarczym przez osoby trzecie, w tym również konsumentów będących ?lub mogących stać się jej klientami. Zatem, chociaż ?dobre imię jest w pewnym sensie zależne od pozycji spółki, będąc efektem jej własnej działalności, to może ono zostać naruszone poprzez postępowanie innych podmiotów (np. poprzez rozprzestrzenianie fałszywych informacji), czego skutkiem może być utrata zaufania obecnych i potencjalnych klientów. Obrona dobrego imienia jest więc de facto ochroną pozycji ?i renomy spółki na rynku, poprzez działania zabezpieczające przed utratą klientów, którzy ?z uwagi na określoną informację mogą zrezygnować z jej usług lub towarów.
Wyrok WSA należy zatem uznać za słuszny. Działania zorientowane na obronę dobrego ?imienia spółki są działaniami mającymi na celu zabezpieczenie aktualnych obrotów oraz przyszłych transakcji gospodarczych i z tego względu są ściśle związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Przedmiotowy wyrok może się również okazać przydatny dla podatników, którzy skorzystali z usług prawniczych w innych sprawach niż ochrona dóbr osobistych, a organy skarbowe odmówiły im prawa do pełnego odliczenia VAT, ?z uwagi na to, że wykonują oni nie tylko czynności opodatkowane.