Bitcoin to elektroniczny ekwiwalent pieniądza, który posiada realną wartość i służy do zakupu towarów lub usług – zarówno tych wirtualnych, jak i prawdziwych. Elektroniczną walutę można nabyć za pośrednictwem internetowych platform przypominających kantory i giełdy lub tworzyć samodzielnie, wykorzystując do tego celu własny komputer.
Pomimo znacznych wahań kursu bitcoina oraz niedawnego bankructwa giełdy Mt. Gox [giełda bitcoin – red.], zainteresowanie wirtualną walutą nie maleje. Polacy znajdują się w światowej czołówce pod względem liczby transakcji rozliczanych w bitcoinach.
Coraz więcej osób planuje rozpoczęcie działalności polegającej na prowadzeniu serwisów internetowych umożliwiających zakup i sprzedaż bitcoina w zamian za prowizję. Prowizja pobierana jest za kojarzenie ofert kupna i sprzedaży oraz udostępnianie użytkownikom środków technicznych do przeprowadzania transakcji. Firmy pośredniczące nie sprzedają zatem e-waluty we własnym imieniu i na własny rachunek.
W polskim porządku prawnym brak jest regulacji dotyczących obrotu wirtualną walutą. Mimo że bitcoiny są w istocie znakami legitymacyjnymi niebędącymi towarami ani usługami, w opinii fiskusa pośrednictwo w ich sprzedaży to usługa podlegająca opodatkowaniu VAT. Naszym zdaniem słusznie.
Ani towar, ani usługa, ?ale fiskusowi trzeba płacić
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Niemniej uznanie danej czynności za usługę wymaga istnienia bezpośredniego związku pomiędzy wykonaną czynnością a zapłatą. Wynagrodzenie musi więc być należne za wykonanie konkretnego świadczenia.
W przypadku pośrednictwa w sprzedaży bitcoina, warunek ten wydaje się spełniony. Prowizja pobierana przez właściciela serwisu internetowego jest wynagrodzeniem za udostępnienie użytkownikowi platformy transakcyjnej. W konsekwencji, świadczenie takie należy uznać za usługę i opodatkować według stawki 23 proc.
Zwolnienie przedmiotowe ?nie dotyczy...
Potencjalnie można argumentować, że pośrednictwo w obrocie wirtualną walutą powinno korzystać ze zwolnień dla usług finansowych przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 40 ustawy o VAT. Zgodnie z tymi przepisami zwolnieniu ?z VAT podlegają transakcje, których przedmiotem są waluty, banknoty, monety oraz usługi ?w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych i wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych oraz pośrednictwo w takich transakcjach.
Należy jednak pamiętać, że w świetle obowiązujących przepisów bitcoin nie jest walutą prawnie uznaną za środek płatniczy. Nie posługują się nim żadne instytucje publiczne. Bitcoin nie funkcjonuje również jako instrument rynku pieniężnego. W związku z tym istnieje duże ryzyko, że pośrednictwo w obrocie bitcoinem nie zostanie zaliczone do usług finansowych objętych zwolnieniem.
Podobne stanowisko zaprezentowała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacjach: ?z 14 listopada 2013 r. (IBPP2/443-762/13/ICz) oraz z 21 czerwca 2013 r. ( IBPP2/443-258/13/ICz). Wprawdzie wydano je w indywidualnych sprawach i dotyczą konkretnych stanów faktycznych, niemniej obrazują one sposób, w jaki fiskus postrzega pośrednictwo w obrocie bitcoinem.
... ale podmiotowe – tak
Ustawa o VAT przewiduje zwolnienie sprzedaży z podatku, jeżeli jej wartość nie przekroczy kwoty 150 tys. zł. Przedsiębiorcy korzystający z tego zwolnienia mają obowiązek ewidencjonowania dziennej sprzedaży.
Dopóki zatem wartość sprzedaży nie przekroczy ustawowego pułapu, nie ma konieczności powiększania ceny świadczonych usług ?o 23 proc. VAT i rozliczenia podatku.
Ponieważ pośrednictwo w obrocie bitcoinem jest stosunkowo nowym rodzajem działalności, warto obserwować kształtowanie się praktyki organów podatkowych w tym zakresie. Mając na względzie częste zmiany linii interpretacyjnej ministra finansów, nie można wykluczyć, że w przyszłości bitcoin będzie postrzegany jako środek płatniczy, w konsekwencji czego podatnicy świadczący usługi pośrednictwa w obrocie e-walutą będą mogli skorzystać ze zwolnienia z VAT.
—Monika Bilska ?doradca podatkowy w Sendero Tax & Legal
—Michał Wykurz ?specjalista ds. podatków w Sendero Tax & Legal
WNIOSEK
Z uwagi na brak możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego dla usług finansowych, pośrednictwo w obrocie wirtualną walutą podlega opodatkowaniu według podstawowej stawki VAT.