Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 lutego 2014 r. (III SA/Wa 2375/13).

Spółka złożyła wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wskazała, że zmierza partycypować w strukturze cash-poolingu (zarządzania płynnością finansową). W ramach tej struktury tzw. agent globalny (spółka z siedzibą we Francji) będzie koordynował nadwyżki i niedobory finansowe. Spółka zapytała, czy odsetki wypłacone przez nią na rzecz agenta globalnego w związku z jej przystąpieniem do opisanej struktury będą zwolnione z obowiązku zapłaty podatku u źródła na podstawie art. 11 ust. 1 polsko-francuskiej umowy ?o unikaniu podwójnego opodatkowania (dalej: UPO).

Organ podatkowy odpowiedział na to pytanie przecząco. Powołał się na wydany przez OECD w 1977 r. Komentarz do Modelowej Konwencji, podnosząc, że organizacja ta uznaje go za wiążący (co wiąże też Polskę). Zawarto w nim klauzulę „beneficial owner". Klauzula powinna się zatem znaleźć również w UPO podpisanej przez PRL z Francją, warunkując skorzystanie ze zwolnienia tym, aby podmiot zagraniczny (odbiorca odsetek) był także faktycznym dysponentem odsetek. Spółka natomiast, poza wskazaniem, że agent globalny będzie takim dysponentem, zwracała uwagę, że UPO zawarta przez Polskę z Francją została podpisana przed wydaniem Komentarza, na który powołał się organ (w 1975 r.). Uniemożliwiało to stronom umowy dostosowanie się do tego Komentarza. Spółka wniosła na interpretację skargę do WSA.

WSA uchylił interpretację. Podkreślił, że na stanowisko to miała wpływ chronologia pojawiania się powołanych aktów prawnych. Niesłuszne było odniesienie się w interpretacji do Komentarza wydanego po wejściu w życie UPO, zwłaszcza że jej nie renegocjowano. Zdaniem sądu spornej klauzuli nie można domniemywać. Opowiadając się za wykładnią językową, sąd odmówił słuszności stanowisku organu. Uznał za niedozwolone posłużenie się Komentarzem w celu odkodowania znaczenia danej normy UPO.

Agata Kot, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Milena ?Kaniewska-?Środecka, doradca podatkowy ?w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Podatnicy coraz chętniej korzystają ?z finansowania działalności w formie ?cash pooling, który z założenia ma ?na celu efektywne zarządzanie wspólną płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych. W strukturze cash poolingu istnieje tzw. lider/agent, który zarządza wspólnym rachunkiem, na którym gromadzone są środki finansowe uczestników cash poolingu. I to właśnie status lidera stał się w ostatnich latach osią sporu polskich uczestników cash poolingu (tj. płatników podatku u źródła) ?z organami podatkowymi.

W świetle ustawy o CIT odsetki wypłacane na rzecz nierezydentów podlegają ?w Polsce opodatkowaniu 20-proc. podatkiem u źródła. Płatnicy mają jednak możliwość zastosowania odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które przewidują np. zwolnienie z opodatkowania (tak jak to ma miejsce w przypadku umowy z Francją). Warunkiem skorzystania z dobrodziejstwa takiej umowy, jest posiadanie certyfikatu rezydencji podmiotu, na rzecz którego dokonywana jest płatność.

Należy jednak zauważyć, że umowy zwykle przewidują korzystniejsze zasady wyłącznie w odniesieniu do płatności odsetek na rzecz tzw. uprawnionego odbiorcy. Nie ulega wątpliwości, ?że ta konstrukcja jest spójna z wytycznymi OECD zawartymi w modelowej konwencji, na którą powoływały się organy podatkowe w analizowanej sprawie. Należy również zauważyć, że obecnie zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne najczęściej odmawiają możliwości zastosowania obniżonych stawek opodatkowania dla odsetek wypłacanych ?na rachunek lidera. Uznają, że w wielu przypadkach nie jest on faktycznym dysponentem odsetek (tzw. beneficial owner). Tym samym zakwestionowanie statusu lidera jako uprawnionego odbiorcy odsetek – w świetle ostatnich stanowisk organów podatkowych – oznacza wyłączenie możliwości zastosowania obniżonej stawki wynikającej ?z umowy z krajem, w którym lider jest rezydentem.

Płatnik w analizowanej sprawie przedstawił argumenty przemawiające ?za uznaniem lidera jako uprawnionego odbiorcy odsetek. Niemniej jednak spór skupił się na brzmieniu umowy z Francją, gdyż nie zawiera ona klauzuli uprawnionego odbiorcy, a organy podatkowe powoływały się na brzmienie modelowej konwencji OECD, która tę klauzulę zawiera. W świetle analizowanego wyroku WSA odsetki wypłacone na rzecz lidera we Francji mogą być zwolnione z opodatkowania podatkiem u źródła w Polsce ?na podstawie art. 11 umowy z Francją, ?a kwestionowany przez organy ?podatkowe i sądy administracyjne status lidera pozostaje w tym przypadku bez znaczenia.