Faktury VAT: jakie są konsekwencje niepłacenia

Od 1 stycznia 2019 r. wprowadzono zmiany w art. 89a ust. 1a ustawy o podatku VAT. Zgodnie z tymi przepisami, podatnik ma prawo do wcześniejszego skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona w całości lub w części.

Czytaj także: Wystawianie faktur VAT - co musisz o nich wiedzieć

Aby dokonać zmniejszenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, trzeba spełnić ustawowe warunki, tj.:

- Dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z  15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

- Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni oraz dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Przykład 1

Spółka w styczniu 2019 r. rozliczyła VAT z faktury zakupu. Termin płatności wskazany na fakturze to 21 stycznia 2019 r. W przypadku nieuregulowania płatności, podatnik ma obowiązek do dokonania korekty podatku naliczonego w deklaracji za kwiecień 2019 r.

Przykład 2

Spółka w styczniu 2019 r. otrzymania fakturę VAT, od której nie odliczyła podatku naliczonego (związek ze sprzedażą zwolnioną). W przypadku nieuregulowania płatności w terminie 90 dni, podatnik nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego.

Dłużnik ma obowiązek skorygowania wcześniej odliczonej kwoty podatku wynikającej z faktury. Korekty takiej dokonuje w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności. W przypadku uregulowania części należności obowiązek korekty dotyczy tej części, która została nieuregulowana.

Podobnie do korekty po stronie podatku należnego, została wskazana sytuacja, w której nie mamy obowiązku dokonać wyłączenia VAT naliczonego. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku, gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90. dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z  15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Podobna korekta we wcześniejszych latach odnosiła się także do podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych. Została ona zniesiona od 2016 roku. Obecnie z przepisów nie wynika wprost konieczność dokonania wyłączeń niezapłaconych faktur. Jednakże urzędy skarbowe mogą kwestionować ujęcie w kosztach takich dokumentów, argumentując to ustawowym określeniem „wydatku poniesionego".

Pod koniec 2018 r. pojawiły się informacje o rządowym projekcie zmian ustaw o podatku dochodowym. Zakłada on powrót do stanu faktycznego z lat 2013–2015 w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Nowa regulacja ma przypominać tą z ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ będzie dotyczyć zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. Różnica polegać będzie na terminie, który zobowiąże do korekty, ponieważ ma to być 120 dni.

Podsumowując, zmiany dotyczące ulgi na złe długi wprowadzone od 2019 r. pomogą podatnikom we wcześniejszym „odzyskaniu" podatku należnego z tytułu nieściągalnej wierzytelności.

Niestety ma to także swoje słabe strony, ponieważ trzeba bardziej pilnować płatności za faktury zakupu i dokonywać ich szybciej. Co do wstępnych planów modyfikacji w podatku dochodowym, musimy poczekać na ostateczną wersję nowej regulacji.

Autorka jest Zastępca Kierownika Zespołu Podatkowego w MDDP Outsourcing

Korekta VAT

Nie tylko wierzyciela czekają opisane zmiany. Termin 90 dni dotyczy także dłużnika, który ma obowiązek skorygowania podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT. Odpowiednie aktualizacje w tym zakresie zostały wprowadzone w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.

Wierzytelności nieściągalne

Obowiązujący obecnie termin dokonania korekty VAT należnego dotyczy wszystkich wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona po 31 grudnia 2018 r. Dla podatników oznacza to, że podatek należny można skorygować już po 90 dniach od upływu terminu płatności także w przypadku faktur wystawionych w czasie obowiązywania ówczesnych przepisów.