Odsetki od kredytu na umorzenie akcji nie mogą być kosztem

Trudno również doszukać się związku pomiędzy poniesieniem wydatków ?na zapłatę oprocentowania ?od kwoty pożyczonej na wypłatę wynagrodzenia akcjonariuszowi ?a zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 21 stycznia 2014 r. (I SA/Bd 879/13).

Spółka planuje wypłatę na rzecz jedynego akcjonariusza wynagrodzenia – objętego tzw. zdolnością dywidendową na podstawie art. 348 § 1 kodeksu spółek handlowych – tytułem nabycia części akcji własnych w celu ich umorzenia. Z uwagi na to, że wypracowany w latach ubiegłych zysk przeznaczono na rozwój i działalność spółki, wypłata należnego akcjonariuszowi wynagrodzenia z bieżących wpływów finansowych może spowodować dla niej znaczące problemy związane z brakiem możliwości regulowania zobowiązań. Aby temu zapobiec, spółka planuje zaciągnięcie kredytu bankowego. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zapytała, czy odsetki zapłacone od kredytu bankowego zaciągniętego na sfinansowanie wypłaty na rzecz akcjonariusza tytułem nabycia części akcji własnych w celu umorzenia będą mogły zostać przez nią zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Jej zdaniem, wydatki takie nie tylko zabezpieczają źródło przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, ale też zapobiegają utracie płynności finansowej.

Organ podatkowy uznał, że nie sposób doszukać się chociażby pośredniego związku pomiędzy wydatkami poniesionymi na odsetki od kredytu a działaniami służącymi uzyskaniu przychodów czy też zachowaniu lub zabezpieczeniu ich źródła. W jego ocenie wydatki te, jako niespełniające przesłanki celowości z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. Zauważył też, że obniżenie kapitału zakładowego wskutek umorzenia akcji nie przyczynia się do poprawy kondycji finansowej wnioskodawczyni.

Spółka wniosła skargę do WSA ?w Bydgoszczy, jednak ten ją oddalił. Sąd zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego, że sporne wydatki nie spełniają kryterium celowości. Uznał, że podejmując uchwałę ?o umorzeniu akcji, jedyny wspólnik powinien wnikliwie rozważyć, jak ta decyzja wpłynie na funkcjonowanie spółki. W tym zakresie mieści się ocena, czy decyzja taka nie będzie prowadziła do utraty przez nią płynności finansowej. Ryzyko podejmowania decyzji powinien bowiem ponosić podmiot gospodarczy, a nie Skarb Państwa.

—Piotr Wysocki, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Jakub ?Podleśny, menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o. ?(biuro w Rzeszowie)

Komentowany wyrok wpisuje się ?w utrwaloną od kilku lat linię orzeczniczą. Sądy w niekorzystnych dla podatników orzeczeniach używają  stale tych samych argumentów. Twierdzą, że odsetki od kredytu zaciągniętego w celu wypłaty wynagrodzenia z tytułu umorzenia akcji/udziałów (lub np. wypłaty dywidendy) ?nie mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych, ponieważ poniesiony ?na nie wydatek nie służy w żaden sposób osiągnięciu, zabezpieczeniu czy też zachowaniu źródła przychodu. ?Tym samym, zdaniem sądów, nie zostaje spełnione kryterium celowości, które musi wypełniać każdy wydatek zaliczany do kosztów uzyskania przychodu.

Do sądów nie przemawiają racjonalne argumenty podatników. Przede wszystkim zaciągnięcie kredytu pozwala spółkom na zachowanie płynności finansowej, ?co z kolei przekłada się na możliwość normalnego prowadzenia działalności. Nieracjonalne byłoby postępowanie, gdzie spółka zamrażałaby własne środki finansowe na możliwe, aczkolwiek niepewne (co do ich wystąpienia ?i terminu) wypłaty na rzecz udziałowców w przyszłości (czy to dywidendy czy ?– jak w przedmiotowym przypadku ?– wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów). Podatnicy podkreślają, ?że chociażby z tego powodu wydatki ponoszone na spłatę odsetek powinny ?być zaliczane do kosztów podatkowych, jako koszty wpływające na ogólnie ?pojęte funkcjonowanie danej jednostki.

Ponadto, o ile oczywiste jest, że umorzenie udziałów/akcji i wypłata wynagrodzenia z tego tytułu nie powoduje powstania przychodu po stronie spółki dokonującej umorzenia, o tyle jednak należy zaznaczyć, że działanie takie może powodować zmianę struktury właścicielskiej danego podmiotu ?i w dłuższej perspektywie mieć na celu usprawnienie jego funkcjonowania, ?a w efekcie doprowadzić do zwiększenia jej przychodów.

Jeżeli spółka nie jest w stanie samodzielnie pokryć kosztów związanych z takim przedsięwzięciem i decyduje się na uzyskanie wsparcia w postaci ?kredytu, to odmawianie jej prawa ?do zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodu jest – moim zdaniem – wyrazem niezrozumienia sądów dla obecnych realiów rynku i braku perspektywicznego myślenia z ich strony. Takie podejście nie może więc spotkać się z aprobatą.

Jednakże biorąc pod uwagę to, że takie negatywne stanowisko jest utrwalone ?w praktyce orzeczniczej, należy zwrócić uwagę podatników na konsekwencje podjęcia decyzji o finansowaniu wynagrodzenia wypłacanego za nabyte udziały własne w taki sposób ?i – przynajmniej z podatkowego punktu widzenia – sugerować wybór innej metody finansowania.