Podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł, są zwolnieni z VAT.
Minister finansów w § 27 rozporządzenia w sprawie faktur określił przy tym listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT. Lista ta stanowi załącznik do rozporządzenia w sprawie faktur. W poz. 12 tego załącznika wymieniono: doradztwo, z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.
Co mówią obecne przepisy
Zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). Do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.), nie wlicza się także odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT (określonych w art. 5 ustawy o VAT) jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 000 zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.).
Stosownie natomiast do art. 113 ust. 13 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.) zwolnień, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, świadczenia usług, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT podatnikiem jest ich usługobiorca, oraz podatników:
1. dokonujących dostaw:
a) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,
c) nowych środków transportu,
d) terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę;
2. świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie;
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
W przyszłym roku inaczej policzymy limit
Od 1 stycznia 2014 r. nie będą już zwolnieni z VAT podatnicy, ale dokonywana przez nich sprzedaż. Sama wysokość limitu nie ulegnie zmianie, jednak niektóre czynności zwolnione będzie trzeba uwzględnić przy obliczaniu limitu 150 000 zł.
Od podatku będzie zwolniona sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczy łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie będzie się wliczać kwoty podatku (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.).
W myśl art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, nie będzie się wliczać:
1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
a) transakcji związanych z nieruchomościami,
b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy o VAT (m.in. transakcji dotyczących walut, banknotów i monet używanych jako środek płatniczy, usług zarządzania OFE, udzielania kredytów, czy udzielania poręczeń),
c) usług ubezpieczeniowych
– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Zwolniona od podatku będzie także sprzedaż dokonywana przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT (określonych w art. 5 ustawy o VAT), jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 000 zł.
Nowe brzmienie, stare wyłączenie
Nowe brzmienie otrzyma 1 stycznia 2014 r. także art. 113 ust. 13 ustawy o VAT (mówiący kiedy nie stosuje się omawianego zwolnienia). Nadal jednak świadczenie usług doradczych wyłączy możliwość skorzystania ze zwolnienia.
Zgodnie bowiem z art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., zwolnień, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, nie będzie się stosować do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.
Zatem tak jak obecnie, podatnicy świadczący usługi doradcze nie będą mogli korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 lub ust. 9 ustawy o VAT.
Przykład
Janusz Kowalski świadczy kompleksowe usługi rachunkowo-księgowe polegające na prowadzeniu ksiąg przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów, ksiąg handlowych, sporządzaniu na podstawie ewidencji niezbędnych deklaracji rozliczeniowych i ich kontroli, prowadzeniu ewidencji środków trwałych i amortyzacji, ewidencji sprzedaży i zakupu VAT, prowadzeniu rozliczeń płac i ZUS zatrudnionych pracowników, oraz rozliczeń ZUS usługobiorcy. Poza tym świadczy usługi doradztwa (doradztwo przy prowadzeniu działalności gospodarczej). Ponieważ pan Janusz świadczy usługi doradcze, nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, nawet jeżeli jego wartość sprzedaży jest znacznie niższa niż limit 150 000 zł.
Ze zwolnienia podmiotowego korzystają podatnicy, którzy świadczą usługi rachunkowo-księgowe, ale nie wykonują przy tym usług doradczych. Pogląd ten powszechnie podzielają organy podatkowe (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 16 stycznia 2013 r., IBPP1/443-1103/12/LSz; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 30 listopada 2012 r., ILPP2/443-946/12-4/MR; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 29 października 2012 r., IPPP2/443-946/12-4/JW; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 lipca 2012 r., ITPP2/443-450/12/KT).
Będą mogli korzystać z tego uprawnienia także w przyszłym roku.
Sporządzanie dokumentacji
Jak wyjaśniła Izba Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 9 kwietnia 2013 r. (IPPP2/443-125/13-2/KG): „(...) Strona w zakresie świadczonych usług o charakterze rachunkowo – księgowym ograniczających się do prowadzenia ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów, rejestrów zakupu i sprzedaży oraz ewidencji środków trwałych, a także sporządzania deklaracji podatkowych, sporządzania i naliczania list płac, sporządzania stosownych deklaracji do ZUS i prowadzenia akt pracowniczych, bez świadczenia usług doradztwa podatkowego - ma prawo korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ww. ustawy o VAT (...)".
NSA w wyroku z 20 czerwca 2013 r. (I FSK 1094/12) uznał, że samych usług księgowych, nawet kompleksowych, nie można utożsamiać ze świadczeniem usług doradztwa. Posiadanie określonej wiedzy pozwalającej na prowadzenie tych usług nie jest równoznaczne z przyjęciem, że osoba, która je świadczy, udziela porady, wskazuje sposób postępowania w sprawie. Prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie deklaracji podatkowych musi bowiem łączyć się z kwalifikowaniem dokumentów księgowych do ujęcia ich w tych księgach.
Przykład
Znany nam z poprzedniego przykładu pan Janusz nie świadczy usług doradczych, ale wyłącznie kompleksowe usługi rachunkowo-księgowe. W tym przypadku może on korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Doradztwo to udzielanie fachowych zaleceń
Ustawa o VAT oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwa. W potocznym rozumieniu termin „doradztwo" obejmuje wiele usług doradczych, tj. np.: podatkowe, prawne, finansowe. Zakres znaczeniowy pojęcia „usługi w zakresie doradztwa" jest szerszy niż termin „usługi w zakresie doradztwa podatkowego". Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy posiłkowo odwołać się do wykładni językowej. W znaczeniu językowym „doradzać" znaczy udzielić porady, podać, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Tak więc doradztwo jest udzieleniem fachowych zaleceń, porad (np. ekonomicznych). Użyty w ustawie o VAT termin „usługi w zakresie doradztwa" należy więc rozumieć szeroko. Jednym z rodzajów doradztwa jest doradztwo podatkowe (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 26 marca 2013 r., IPPP2/443-39/13-4/KG; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 27 lutego 2013 r., IBPP1/443-1240/12/ES; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 listopada 2012 r., ILPP2/443-942/12-2/AK).