Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną chirurga plastyka w sprawie zwolnienia z VAT operacji plastycznych. NSA konsekwentnie odmawia preferencji na zabiegi, które mają poprawić samopoczucie czy podnieść samoocenę (sygnatura akt: I FSK 1548/12).

Względy estetyczne

We wniosku o interpretację pani doktor wyjaśniła, że wykonuje zabiegi chirurgii plastycznej mające na celu poprawę wyglądu oraz zabiegi poprawiające zdrowie fizyczne. Polegają one na np. zmniejszeniu piersi w celu odciążenia kręgosłupa czy naprostowaniu nosa w celu poprawy oddychania. Część wykonywana jest po konsultacji pacjenta u lekarza psychiatry lub psychologa, inne bez. Niektóre dokonywane są w związku z odniesionymi przez pacjenta urazami.

Zdaniem wnioskodawczyni dokonanie zabiegu chirurgicznego, który ma poprawić wygląd, też jest zwolnione z VAT. Podkreśliła, że celem takiego zabiegu oprócz poprawy wizerunku jest przecież także poprawa zdrowia.

Fiskus nie zgodził się z tym stwierdzeniem. Przypomniał, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT zwolnieniem objęte są usługi opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Dlatego w jego ocenie operacje plastyczne mające poprawić wygląd, np. lifting, wycięcie nadmiaru skóry z ramion lub ud, liposukcja, operacje odstających uszu, poprawa wyglądu nosa, powiększanie piersi z zastosowaniem implantów, nie korzystają ze zwolnienia. I nie ma znaczenia, czy jest dodatkowa opinia lekarza psychiatry lub psychologa czy też nie.

Bez preferencji

Stanowisko fiskusa potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Jednocześnie nie wykluczył, że zabiegi z chirurgii rekonstrukcyjnej i estetycznej będą podlegać zwolnieniu. Podkreślił, ze sporna interpretacje dotyczyła zabiegów wykonywanych w celu poprawy wyglądu. Jeśli jednak wykonanie usługi będzie konieczne do osiągnięcia celu terapeutycznego, czyli leczniczego, to taki zabieg będzie mógł skorzystać z preferencji w VAT.

Ostatecznie brak prawa do zwolnienia w stanie faktycznym opisanym we wniosku potwierdził NSA. Sędzia NSA Arkadiusz Cudak w ustnym uzasadnieniu wskazał przede wszystkim na orzecznictwo sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości UE. A głównie na wyrok C-91/12.

W orzeczeniu tym TSUE podkreślił, że pojęcia „opieka medyczna" i „świadczenie opieki medycznej" mogą obejmować świadczenia mające na celu leczenie osób, które w związku z chorobą, urazem lub wrodzoną niepełnosprawnością wymagają zabiegów o charakterze estetycznym. Zakresem tych pojęć nie są objęte działania służące wyłącznie celom kosmetycznym.

Z rozstrzygnięcia NSA jasno więc wynika, że o tym, czy do danej operacji plastycznej można zastosować preferencję czy nie, decyduje cel, jakiemu ma ona służyć. Przekonała się o tym sama skarżąca.

Jak wyjaśnia Krzysztof Nowak z Kancelarii Prawno-Podatkowej Perfect, która reprezentowała skarżącą z jej wniosku, została wydana także korzystna interpretacja. W tej drugiej ten sam wachlarz zabiegów chirurgii plastycznej, ale mający na celu poprawę zdrowia fizycznego, został uznany za zwolniony z VAT.

Płynna granica

Czy to oznacza, że fiskus ma dowolność oceny, jak opodatkować dany zabieg? Zdaniem Marty Szafarowskiej, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, taka teza nie jest uprawniona.

– Rzeczywiście granice oceny są w tym przypadku płynne, ale kryteria są jasne. Jeśli istnieją udokumentowane wskazania medyczne, to zabieg medycyny estetycznej powinien korzystać ze zwolnienia z VAT – tłumaczy Marta Szafarowska.

Ekspert podkreśla, że każdą sprawę trzeba oceniać indywidualnie. Bardzo duże znaczenie ma dokumentacja medyczna, która może przesądzić o zwolnieniu.

Wyrok NSA jest prawomocny.

Z orzecznictwa TSUE

Subiektywne przekonanie pacjenta

W orzeczeniu z 21 marca 2013 r. (C-91/12) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odniósł się m.in. do tego, czy dla zastosowania zwolnienia należy brać pod uwagę rozumienie celu zabiegu przez pacjenta. W jakim stopniu należy uwzględniać subiektywne postrzeganie przez pacjenta wykonywanego świadczenia przy ocenie jego celu? Trybunał wskazał, że co do zasady problemy zdrowotne, których dotyczą transakcje zwolnione na podstawie art. 132 ust. 1 lit. b) i c) dyrektywy VAT, mogą mieć charakter psychologiczny. Samo subiektywne postrzeganie zabiegu estetycznego przez osobę, która się mu poddaje, nie jest jednak rozstrzygające do ustalenia, czy zabieg jest wykonywany w celu terapeutycznym. Ocena taka ma bowiem charakter medyczny, powinna więc być dokonywana na podstawie kryteriów medycznych przez wykwalifikowane osoby.