Szczególnym rodzajem dostawy towarów jest na gruncie VAT sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju. Zgodnie z art. 2 pkt 23 ustawy o VAT do sprzedaży takiej dochodzi, jeżeli łącznie spełnione są dwa warunki:
1)
ma miejsce dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika podatku od towarów i usług lub na jego rzecz z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru,
2)
dostawa ta dokonywana jest na rzecz podmiotu (niekoniecznie podatnika), który nie jest zobowiązany do tego, aby w państwie przeznaczenia dokonać rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia tych towarów.
Głównie dla osób prywatnych
Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju jest więc szczególnym rodzajem dostawy wewnątrzwspólnotowej, w której nabywcą jest podmiot nieobowiązany do rozpoznawania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (dalej: WNT).
Dotyczy to w szczególności sprzedaży dla osób prywatnych z innych państw członkowskich, jeżeli towary będące przedmiotem dostawy są przemieszczane do innych państw członkowskich przez dostawcę lub na jego rzecz. Nie jest jednak sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju sprzedaż towarów odbieranych w Polsce przez nabywców z innych państw członkowskich.
Przykład
Podatnik prowadzi sklep internetowy. Otrzymał zamówienie od klienta (osoby prywatnej), który jako adres wysyłki wskazał miejscowość w Wielkiej Brytanii. Podatnik wysłał towar na wskazany adres pocztą. Dostawa tego towaru jest z punktu widzenia VAT sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju.
Uciążliwe obowiązki
Dostawy towarów, które są sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT w państwie przeznaczenia (ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 ustawy o VAT), a więc w państwie członkowskim faktycznej konsumpcji towarów. Ma to na celu wyeliminowanie ewentualnych zakłóceń konkurencji spowodowanych dokonywaniem sprzedaży z Polski do innych państw członkowskich, w których obowiązują wyższe stawki podatku.
W praktyce oznacza to, że podatnicy dokonujący sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (najczęściej są to podmioty zarejestrowane jako podatnicy wyłącznie w Polsce) są obowiązani rejestrować się jako podatnicy w państwie członkowskim przeznaczenia i rozliczać podatek z tytułu dokonanych dostaw. Jest to uciążliwe i często niepraktyczne, zwłaszcza w przypadku sprzedaży wysyłkowej prowadzonej w niewielkim zakresie.
Tak jest prościej
Dlatego też art. 23 ust. 2 ustawy o VAT umożliwia – pod pewnymi warunkami – opodatkowywanie w Polsce sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju. Dotyczy to sytuacji, gdy całkowita wartość towarów (innych niż wyroby akcyzowe, a więc wartości wyrobów akcyzowych nie uwzględnia się w tej wartości) wysyłanych lub transportowanych do tego samego państwa członkowskiego w ramach sprzedaży wysyłkowej z kraju, pomniejszona o kwotę podatku:
1)
jest w danym roku mniejsza lub równa od kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej limitowi ustalonemu przez państwo członkowskie przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów,
2)
w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła tego limitu >patrz tabela.
Przykład
Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że wartość dostaw towarów w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju do Wielkiej Brytanii nie przekroczyła w poprzednim ani w obecnym roku 498 000 zł (limit sprzedaży wysyłkowej obowiązujący dla Wielkiej Brytanii).
Oznacza to, że obecnie realizowana dostawa, co do zasady, podlega opodatkowaniu VAT w Polsce według stawki 23 proc. (przy założeniu, że przedmiotem dostawy jest towar opodatkowany w Polsce stawką podstawową).
Warto rozważyć rezygnację
Podatnicy mogą jednak – wybierając tzw. opcję – jeszcze przed przekroczeniem ww. limitów zrezygnować z opodatkowania w Polsce dostaw towarów w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (zob. art. 23 ust. 5 ustawy o VAT).
Rezygnacja taka powoduje, że wysyłki towarów dokonywane przez podatnika w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju do państwa członkowskiego, którego dotyczy wybór opcji, bezwzględnie uznaje się za dokonywane na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia. Skorzystanie z opcji powoduje więc wyłączenie opodatkowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju w Polsce i opodatkowanie tej sprzedaży w państwie członkowskim przeznaczenia.
Wybór opcji jest opłacalny wtedy, gdy dla dostaw towarów będących przedmiotem sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju w państwie członkowskim przeznaczenia obowiązuje niższa stawka VAT niż w Polsce. Niższy podatek może bowiem polskiemu podatnikowi zrekompensować uciążliwości związane z koniecznością rejestracji VAT w państwie członkowskim przeznaczenia oraz z rozliczaniem podatku w tym państwie.
Sytuacja taka – jeżeli chodzi o stawkę podstawową VAT – ma miejsce, między innymi, w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju do Czech (stawka VAT podstawowa 21 proc.), Francji (stawka VAT podstawowa 19,6 proc.), Niemiec (stawka VAT podstawowa 19 proc.) czy Wielkiej Brytanii (stawka VAT podstawowa 20 proc.).
Przykład
Podstawowa stawka VAT w Wielkiej Brytanii wynosi 20 proc. Oznacza to, że z punktu widzenia wysokości VAT podatnikowi, o którym mowa w naszych przykładach, opłacałoby się skorzystać z opcji w stosunku do Wielkiej Brytanii. Dzięki temu VAT od dostawy, o której mowa, wyniósłby 20 proc. zamiast 23 proc.
I odwrotnie, wybór opcji nie jest opłacalny wtedy, gdy dla dostaw towarów będących przedmiotem sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju w państwie członkowskim przeznaczenia obowiązuje stawka taka sama jak w Polsce lub wyższa.
Sytuacja taka – jeżeli chodzi o stawkę podstawową VAT – ma miejsce, między innymi, w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju do Danii (stawka VAT podstawowa 25 proc.), Irlandii (stawka VAT podstawowa 23 proc.), Rumunii (stawka VAT podstawowa 24 proc.), czy Węgier (stawka VAT podstawowa 27 proc.).
Przykład
Podatnik prowadzący sklep internetowy otrzymał zamówienie od klienta (osoby prywatnej), który jako adres wysyłki wskazał miejscowość w Danii. W takim przypadku wybór opcji w stosunku do Danii byłby nieopłacalny, gdyż oznaczałby konieczność opodatkowania dostawy według stawki 25 proc. VAT (zamiast 23 proc.).
Autor jest doradcą podatkowym
