Podatnik w latach 1994–2009 wraz z dwoma wspólnikami prowadził działalność gospodarczą (zakład produkcyjno-usługowo-handlowy) w formie spółki cywilnej. Z końcem września 2009 r. wystąpił ze spółki. Wspólnicy rozliczyli majątek spółki przez biuro rachunkowe.
We wniosku o interpretację były wspólnik wyjaśnił, że otrzymał zwrot wkładu oraz część wspólnego majątku spółki nabytego w czasie jej trwania. Było to 1/3 wysokości udziałów wnioskodawcy: środki trwałe, wyposażenie, wartość towarów i produktów w magazynie oraz środków finansowych w obrocie spółki. Podatnik podkreślił, że majątek ten powstał ze środków pieniężnych uzyskanych z dochodu, od którego opłacał podatek dochodowy.
Postanowił się jednak upewnić czy uzyskany zwrot wkładu oraz otrzymana część wspólnego majątku nabytego w czasie trwania spółki cywilnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Sam uważał, że wystąpienie ze spółki cywilnej i związany z tym zwrot przypadającej mu części majątku, nie spowoduje konieczności rozliczenia się z fiskusem. A to dlatego, że dochody spółki w czasie jej trwania podlegały opodatkowaniu w każdym roku.
Fiskus nie zgodził się na takie rozwiązanie. Odpowiedział, że zwolnieniu z PIT podlega tylko przychód uzyskany z wystąpienia ze spółki cywilnej, w wysokości nieprzekraczającej wielkości wniesionego do niej wkładu. Przychód zaś stanowiący nadwyżkę ponad wartość wniesionych wkładów, podlegał opodatkowaniu, jako przychód z praw majątkowych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach nie podzielił tego stanowiska. Uwzględniając skargę podatnika sąd zwracał uwagę, że źródłem majątku, który został zwrócony jest już raz opodatkowany dochód (dochód, który był pozostawionym w spółce wypracowanym zyskiem). Zysk ten powstał na skutek rezygnacji skarżącego z uprawnień do jego wypłaty. Co więcej, zysk ten był każdorazowo opodatkowany przez wspólników spółki.
W ocenie WSA zwolnienie przewidziane w art. 21 ust.1 pkt 50 ustawy o PIT dotyczące przychodów otrzymanych w związku ze zwrotem wkładu w spółce osobowej obejmuje zarówno wkład pierwotnie wniesiony, jak i jego zwiększenie. Chodzi o zwiększenie wynikające z pozostawienia zysków opodatkowanych oraz ze wzrostu wartości składników majątku spółki. Dla określenia zakresu zwolnienia istotne jest zatem ustalenie, jaka była wartość wkładu wspólnika z uwzględnieniem podwyższenia tego wkładu dokonanego już w trakcie działalności spółki.
Naczelny Sąd Administracyjny podzielił to stanowisko(sygn. akt II FSK 2063/11). Sąd nie miał wątpliwości, że celem zwolnienia z art.21 ust.1 pkt 50 ustawy o PIT było wyeliminowanie podwójnego opodatkowania dochodów od których podatnik już wcześniej odprowadził daninę.
Zwolnienie podatkowe obejmuje zarówno zwrot wkładu pierwotnie wniesionego do spółki, jak i tę część jej majątku, która została już wcześniej opodatkowana.
Konrad Filip Turzyński doradca podatkowy, Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy sp. k.
Komentuje Konrad Filip Turzyński, doradca podatkowy, Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy sp. k.
Od 2011 r. do ustaw PIT i CIT wprowadzone zostały przepisy dość jasno regulujące sposób opodatkowania likwidacji i występowania ze spółek osobowych. Wcześniej, zasady rozliczenia takich operacji nie były precyzyjne.
Z tego powodu podatnicy musieli toczyć spory z fiskusem za każdym razem, gdy chcieli odzyskać zarobione przez siebie pieniądze, które raz zostały już opodatkowane. Przykładem tego sporu na gruncie ustawy PIT jest omawiany wyrok.
Przed 2011 r. ze względu na nieprecyzyjne brzmienie przepisów, fiskus dążył do ponownego opodatkowania zysków spółki osobowej na etapie wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Było to spowodowane m.in. treścią art. 23 ust. 1 pkt. 50) ustawy PIT, który wprost zwalniał z podatku jedynie wkłady wniesione do spółki przez wspólników. Zdaniem organów podatkowych słowo „wkłady" nie obejmowało zysków zatrzymanych w spółce w toku jej działalności. W braku innego zwolnienia organy twierdziły więc, że konieczne jest opodatkowanie takich zysków przy wystąpieniu.
W znakomitej większości sądy administracyjne uchylały niekorzystne dla podatników interpretacje, słusznie wskazując na niemożność podwójnego opodatkowania tych samych środków podatkiem dochodowym. Ta linia orzecznicza doprowadziła do tego, że wystąpienie ze spółki osobowej – po uzyskaniu korzystnego wyroku – było neutralne jeśli wspólnik otrzymywał jedynie zwrot wartości swojego wkładu oraz należnych mu zysków wypracowanych przez spółkę. Zasady wypracowane w orzecznictwie sądowym zostały następnie przeniesione na grunt ustawowy.
Obecnie więc wynikają one wprost z przepisów. Wprowadzone regulacje w tym m.in. art. 14 ust. 3 pkt 11) Ustawy PIT jasno wskazują, iż tego rodzaju wypłaty nie są opodatkowane. Co więcej, otrzymanie składników majątkowych (niebędących pieniędzmi) ze spółki w ramach wystąpienia również nie jest opodatkowane.
