- Spółka prowadzi działalność gospodarczą na terenie całego kraju. Kupujemy często urządzenia, których wartość nie przekracza 3500 zł. Czy zawsze należy je uznawać jako środki trwałe i wprowadzać do ewidencji? Czasami korzystamy z nich przez pół roku, czasami – jak jest potrzeba – wykorzystujemy te urządzenia nawet dłużej niż rok. Czy trzeba je wtedy ewidencjonować? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 tej ustawy.

Dwa sposoby

W przypadku niskiej wartości początkowej składnika majątku, tj. wartości do 3500 zł, podmiot prowadzący działalność gospodarczą może podjąć decyzję o amortyzowaniu zakupionego składnika majątku w dwojaki sposób:

- wydatek poniesiony na nabycie takiego składnika majątku zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania (bez wprowadzania do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych); wynika to z art. 16d ust. 1 ustawy o CIT,

- wprowadzić taki składnik majątku do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych albo dokonać odpisu amortyzacyjnego jednorazowo w miesiącu oddania do używania lub w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3 ustawy o CIT).

Podatnik musi zatem dokonać wyboru, ale w przypadku odstąpienia od amortyzowania składnika majątku nie ma potrzeby wprowadzania takiego urządzenia do ewidencji środków trwałych.

Jeżeli więc wartość początkowa nabytych składników majątku o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok jest niższa lub równa 3500 zł, wydatki na ich nabycie mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. Amortyzowane składniki majątku należy wprowadzić do ewidencji środków trwałych, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania (art. 16d ust. 2 cyt. ustawy).

Przykład

W CAŁOŚCI W KOSZTY

Zakupiono środek trwały o wartości 2000 zł, przy czym do momentu oddania do używania tego środka nie dokonywano ulepszeń ani nie ponoszono kosztów związanych z uruchomieniem tego urządzenia. Kwota ta mieści się w wysokości określonej przepisami prawa podatkowego, można więc dokonać jednorazowej amortyzacji lub zaliczyć całą kwotę wynikającą z dokumentu zakupu do kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli wartość początkowa środka trwałego w dniu przyjęcia do użytkowania jest wyższa niż 3500 zł, podatnik musi dokonywać odpisów amortyzacyjnych na zasadach określonych w art. 16h–16m ustawy o CIT. Rozliczenie kosztów podatkowych jest wtedy rozłożone w czasie. Jeśli jednak wartość ta jest co najmniej równa lub mniejsza od wskazanej kwoty, podatnik może wybrać sposób rozliczenia kosztów nabycia tych środków.

Wariant I Zasady ogólne

Podatnik może dokonać odpisów w trybie art. 16h–16m ww. ustawy o CIT (a więc na podstawie tzw. zasad ogólnych), albo jednorazowo w miesiącu oddania do użytkowania tego środka lub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3 zdanie drugie cyt. ustawy).

Wariant II Bez rozliczenia w czasie

Podatnik może zdecydować, że nie dokonuje odpisów amortyzacyjnych. W takim przypadku wydatki na nabycie składników majątkowych będą kosztem uzyskania przychodu w miesiącu oddania ich do użytkowania (art. 16d ust. 1 ustawy o CIT).

Składniki majątkowe podatnika, spełniające warunki uznania ich za środki trwałe, których wartość nie jest wyższa niż 3500 zł, mogą być objęte zarówno odpisami amortyzacyjnymi, jak i bezpośrednio zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (bez dokonywania odpisów). Wybór sposobu rozliczenia wydatków na ich nabycie w kosztach należy tylko do podatnika.

Uwaga! Obowiązek ewidencjonowania obejmuje bezwzględnie składniki majątkowe o wartości powyżej 3500 zł (wyrok WSA w Łodzi z 13 kwietnia 2010 r., I SA/Łd 175/10).

Ujmować czy nie

W przypadku składników majątkowych o niższej wartości do podatnika należy decyzja w kwestii rezygnacji z dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Jeśli postanowi on dokonywać odpisów amortyzacyjnych, to wówczas jest obowiązany – dla potrzeb obliczenia wartości i dokonania tych odpisów – wprowadzić składniki do ewidencji. W przeciwnym razie nie ma takiej potrzeby, skoro rozliczenia kosztów wydatków na ich nabycie dokonuje, na podstawie art. 16d ust. 1 ustawy o CIT, bezpośrednio w miesiącu oddania ich do użytkowania, z pominięciem procesu amortyzacji.

Zatem do przedsiębiorcy należy decyzja, czy wskaże składnik majątku jako podlegający amortyzacji, czy też potraktuje go jako inny materiał i wprowadzi bezpośrednio do ksiąg rachunkowych jako koszt. W tym drugim przypadku  nie ma obowiązku prowadzić dla takiego składnika ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W przypadku pozostałych składników majątku podlegających amortyzacji jest to obowiązkowe. Stosownie bowiem do art. 22d ust. 2 ustawy o PIT i art. 16d ust. 2 ustawy o CIT późniejszy termin wprowadzenia składnika do ewidencji jest ujawnieniem środka.

Przykład

TRZEBA POLICZYĆ ODSETKI

Firma ABC sp. z o.o. w maju 2012 roku nabyła urządzenie o wartości 3400 zł, zaliczając jego wartość jednorazowo do kosztów uzyskania przychodu. W maju 2013 roku prezes zarządu zdecydował wprowadzić urządzenie do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. W związku z tym firma dokonała korekty kosztów podatkowych o różnicę między ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych przypadającą na okres dotychczasowego użytkowania. Od różnicy, o którą pomniejszono koszty uzyskania przychodu, firma naliczyła odsetki – zgodnie z art. 16e ust. 1 pkt 4 i art. 16e ust. 2 ustawy o CIT.

Biorąc jednak pod uwagę rzetelność prowadzenia ksiąg,  należy stwierdzić, że z punktu widzenia polityki amortyzacyjnej nie jest to rozwiązanie prawidłowe. W praktyce dochodzi bowiem do sytuacji, gdy składnik o niskiej wartości jest używany, nie ma zaś nad nim kontroli podmiotowej, nie figuruje również w ewidencji.