Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 27 maja 2013 r. (III SA/Wa 124/13).
Spółka, prowadząca działalność maklerską zwróciła się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, zadając pytanie, czy opłaty administracyjne pobierane w związku z prowadzeniem rachunków papierów wartościowych lub rachunków pieniężnych są wynagrodzeniem za świadczenie usług, które podlegają zwolnieniu z VAT. Spółka wskazała m.in. na takie czynności jak: wystawianie wyciągów z aktualnym stanem rachunku danego klienta, wystawianie historii rachunku danego klienta, wysyłanie informacji o zmianach na rachunku klienta.
Organ podatkowy w interpretacji indywidualnej (IPPP1/443-604/12-3/ISZ)
stwierdził, że wskazane wyżej czynności nie są świadczeniami pomocniczymi wobec świadczenia głównego (prowadzenie rachunku papierów wartościowych i rachunków pieniężnych) i powinny być traktowane dla celów VAT odrębnie.
Organ stanął na stanowisku, że poszczególne czynności powinny być ocenione pod kątem zwolnienia z VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 40 w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Na tej podstawie organ uznał, że poszczególne czynności administracyjne nie podlegają zwolnieniu z VAT, jako że nie są one właściwe i niezbędne dla świadczenia usługi głównej zwolnionej z VAT.
Spółka złożyła skargę do WSA w Warszawie. Skarga została jednak oddalona. Sąd w uzasadnieniu poparł w całości argumentację organu, podkreślając, że wskazane usługi nie są ani niezbędne, ani specyficzne do świadczenia usług zwolnionych. WSA przytoczył także wyrok TSUE w sprawie C-235/00 CSC, w którym stwierdzono, że dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej niezmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej, nie jest objęta zwolnieniem. Sąd podkreślił również, że co prawda przywołane orzeczenie dotyczyło innego stanu faktycznego, jednak w dużej mierze jego główny cel i wymowa mają zastosowanie do przedmiotowej sprawy.
Rafał Sobolewski współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Łukasz Łebski konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentuje Łukasz Łebski onsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT wprowadzonym w 2011 r., zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi finansowej podlegającej zwolnieniu, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.
Wskazany przepis odzwierciedla istotne dla rozumienia zakresu zwolnień VAT w sektorze usług finansowych orzeczenia TSUE w sprawach C-2/95 SDC oraz C-235/00 CSC. W wyrokach tych TSUE zaznaczył, że dla zastosowania zwolnienia istotne jest m.in., aby usługa pomocnicza stanowiła osobną całość, obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej.
Jednocześnie TSUE uznał, że elementy usług finansowych podlegające zwolnieniu muszą pociągać za sobą zmiany o charakterze prawnym lub finansowym, oddziaływując na prawa i obowiązki strony usługi zasadniczej. Usługa pomocnicza zwolniona z VAT powinna być także odróżniona od czynności stanowiących świadczenie czysto fizyczne lub techniczne (mere physical or technical supply).
Należy jednak zauważyć, że wprowadzenie art. 43 ust. 13 do ustawy o VAT rozszerza zakres zwolnienia przewidzianego w Dyrektywie 2006/112/WE, do którego odnosi się TSUE w przywołanym orzecznictwie (potwierdził to również NSA m.in. w wyrokach z 26 marca 2013 r., I FSK 785/12 oraz z 4 marca 2013 r., I FSK 577/12).
W tym kontekście, stosowanie zwolnienia w zakresie usług stanowiących element usług finansowych jedynie na podstawie wskazówek interpretacyjnych TSUE może prowadzić do innych wniosków niż te, które wynikają ze stosowania wykładni językowej art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. W istocie bowiem, czynności wystawiania zaświadczeń, świadectw, wyciągów czy innych dokumentów informacyjnych mogą być uznane jako właściwe i niezbędne dla usługi prowadzenia rachunków w domu maklerskim.
Pomimo, że omawiane czynności mają charakter administracyjny (tj. nie powodują bezpośrednio zmian natury prawnej), ich potencjalne wyłączenie z oferty domu maklerskiego może ujemnie wpływać na istotę i kompletność świadczonej usługi. Czynności te w oderwaniu od usługi prowadzenia rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych nie miałyby dla konsumenta żadnej ekonomicznej wartości. Tym samym, czynność ta powinna być jednak traktowana jako element usługi zasadniczej zwolnionej z VAT.
Niezależnie od tych wątpliwości, biorąc pod uwagę analizowany wyrok, a także praktykę administracyjną organów podatkowych (m.in. interpretacje indywidualne: Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2011 r., ILPP1/443-596/11-4/MP; IS w Łodzi z 5 października 2012 r., IPTPP2/443-546/12-4/KW oraz IS w Warszawie z 5 stycznia 2013 r., IPPP2/443-1045/12-2/RR), należy spodziewać się jednak dalszego utrwalania stanowiska, że czynności „administracyjne" związane ze świadczeniem usług finansowych nie podlegają zwolnieniu.
