Tak wynika z wyroku WSA w Krakowie z 28 maja 2013 r. (I SA/Kr 514/13).
Spółka planuje utworzyć podatkową grupę kapitałową (dalej: PGK) i zgodnie z art. 11 ust. 8 ustawy o CIT stosować w ramach grupy ceny odbiegające od cen rynkowych.
W ramach zawieranych transakcji spółka (wnioskodawca) będzie miała pełne prawo do odliczenia VAT, natomiast inne spółki, z którymi będą dokonywane transakcje, takiego prawa nie będą mieć. Zdaniem spółki art. 32 ustawy o VAT, który pozwala organowi podatkowemu na określenie wysokości obrotu na podstawie wartości rynkowej, nie może mieć zastosowania do PGK, gdyż jego zastosowanie prowadziłoby do sytuacji, w której korzystanie z jednego uprawnienia (art. 11 ust. 8 ustawy o CIT) oznaczałoby negatywne konsekwencje na gruncie ustawy o VAT.
Organ podatkowy w wydanej interpretacji uznał, że nie można przekładać zasad z ustawy o CIT na inne ustawy. PGK to pojęcie funkcjonujące tylko na gruncie ustawy o CIT, dzięki czemu rozliczenia następują na poziomie grupy. Spółki wchodzące w skład PGK nie tracą natomiast statusu odrębnych podatników na gruncie ustawy o VAT.
Pełnomocnik spółki podkreślał, że zastosowanie art. 32 ustawy o VAT niweczy sens ekonomiczny podatkowej grupy kapitałowej, gdyż w fakturze spółka musiałaby albo wykazać poziom rynkowy transakcji, albo – jeżeli chciałaby skorzystać z możliwości nierynkowego ustalania cen - poniosłaby odpowiedzialność karną skarbową z tytułu niewłaściwego wystawiania faktur. Instytucja PGK stałaby się więc pusta.
Sąd oddalił skargę. Przesądził o tym fakt, że jedynie skarżąca spółka będzie miała pełne prawo do odliczania VAT, kontrahenci zaś wchodzący w skład grupy nie będą mieli tego prawa – stanowisko organu podatkowego jest więc prawidłowe. Zdaniem sądu takie stanowisko nie narusza wykładni systemowej, gdyż nie ma sprzeczności między obydwoma ustawami, nie zachodzi też niezgodność polskich przepisów z Dyrektywą (w szczególności z art. 80).
—Jacek Hawrysz współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Agnieszka Urbaniak doradca podatkowy menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. biuro w Warszawie)
Komentuje Agnieszka Urbaniak, doradca podatkowy menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. biuro w Warszawie)
Przewidziana w ustawie o CIT możliwość tworzenia PGK jest bardzo korzystnym instrumentem podatkowym. Jakkolwiek instrument ten pozwala zastosować wiele uproszczeń na gruncie CIT, w tym pominąć kwestię cen transferowych w transakcjach pomiędzy powiązanymi podmiotami, to jednak należy pamiętać, że koncepcja PGK nie została wciąż zaimplementowana w Polsce na gruncie VAT.
Ustawa o VAT przewiduje w art. 32 możliwość szacowania obrotu w przypadkach, gdy powiązane podmioty stosują ceny odbiegające od rynkowych i jednocześnie, gdy zastosowanie takich rozliczeń jest korzystne ze względu na ograniczone prawo do odliczenia dla jednej ze stron transakcji. W praktyce sytuacje takie mogą prowadzić do korzyści finansowych po stronie podmiotu z ograniczonym prawem do odliczenia, np. do zwiększenia zakresu odliczenia lub zmniejszenia kwoty niepodlegającego odliczeniu podatku naliczonego.
Taka sytuacja mogłaby wystąpić w sprawie, która była przedmiotem rozstrzygnięcia sądu. Dlatego, zdaniem sądu, pomimo planowanego utworzenia PGK, na gruncie VAT organy podatkowe nie będą pozbawione prawa do szacowania obrotów, gdyby doszło do spełnienia przesłanek zastosowania art. 32 ustawy o VAT. Analogiczne rozstrzygnięcia zapadły wcześniej m.in. przed NSA (wyrok z 8 marca 2013 r., I FSK 689/12).
Stanowisko to podzielają obecnie co do zasady także organy podatkowe
(m.in. w interpretacjach indywidualnych Izby Skarbowej w Warszawie z 4 września 2012 r., IPPP2/443-518/12-2/DG oraz Izby Skarbowej w Katowicach z 9 października 2012 r., IBPP2/443-639/12/RSz)
.
Należy podkreślić, że obecnie zarówno sądy, jak i organy podatkowe co do zasady akceptują brak możliwości szacowania przez organy podstawy opodatkowania w przypadku, gdy podmioty wchodzące w skład PGK mają pełne prawo do odliczenia. W takich bowiem przypadkach nie dojdzie do uzyskania korzyści w VAT w związku z ewentualnym zastosowaniem cen odbiegających od poziomu rynkowego. Niemniej podjęcie decyzji o ewentualnym utworzeniu PGK dla celów CIT w przypadku posiadania niepełnego prawa do odliczenia przez członków grupy zdecydowanie ogranicza sens ekonomiczny takiego posunięcia.
Wiele wątpliwości w tym zakresie zostałoby rozwianych w przypadku wdrożenia tzw. grup VAT-owskich na gruncie polskiej ustawy o VAT. Rozwiązania takie funkcjonują w różnych schematach w wielu krajach UE, m.in. w Holandii i w Niemczech. Pozostaje mieć nadzieję, że rozwiązanie to z czasem zostanie wprowadzone do polskiego porządku prawnego, co uprości rozliczenia w ramach PGK oraz z pewnością przyczyni się do jej rozpowszechnienia.
