Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 3 maja 2013 r. (IPPP1/443-1252/12-2/ AP).
Spółka prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług franczyzy dla hoteli i jest czynnym podatnikiem VAT. Wchodzi również w skład międzynarodowej grupy hotelowej, w ramach której funkcjonują różne marki hotelowe. Spółka ma prawo do używania oraz sublicencjonowania praw do wybranych znaków towarowych oraz do zawierania z podmiotami z Polski, Litwy, Łotwy i Estonii umów franczyzy na prowadzenie działalności hotelowej pod tymi markami.
W ramach zawartych przez siebie umów franczyzy spółka udzieliła dwóm franczyzobiorcom licencji na prowadzenie w Polsce działalności pod marką X, jak również do korzystania ze znaku towarowego marki X. Spółka przyznała także franczyzobiorcom prawo do korzystania z koncepcji prowadzenia działalności gospodarczej w ramach standardów właściwych dla marki X (m.in. wygląd hotelu, zasady obsługi klientów). W ramach opłat wnoszonych przez franczyzobiorców na podstawie umowy franczyzy mieści się wynagrodzenie za korzystanie ze znaków towarowych oraz za przekazanie koncepcji działalności gospodarczej w branży hotelowej.
Spółka uczestniczyła w procesie zmiany marki X na markę Y, którego celem jest wykreowanie silnej i rozpoznawalnej marki Y, kojarzonej ze świadczeniem określonej klasy usług hotelowych. Ustalono, że koszt zmiany marki poniesie spółka. Z uwagi na brak odpowiednich zasobów ludzkich i możliwości technicznych spółka zleciła wykonanie usług zmiany marki franczyzobiorcom. Usługi te obejmowały takie czynności jak: stworzenie programu zmiany marki i jego harmonogramu, przygotowanie materiałów informacyjnych, promocja nowej marki, zakup wyposażenia z nowym logo etc.
W związku z tym spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o potwierdzenie, że będzie jej przysługiwać prawo do doliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach otrzymanych od franczyzobiorców z tytułu świadczenia przez nich usług zmiany marki.
Zdaniem spółki jest ona uprawniona do odliczenia VAT naliczonego z tego tytułu, gdyż nabywane przez nią usługi związane są z wykonywaną przez nią działalnością opodatkowaną VAT (świadczeniem usług franczyzy), a dodatkowo nie znalazły się w katalogu włączeń określonych w art. 88 ustawy o VAT. Organ podatkowy w pełni zgodził się ze stanowiskiem spółki i odstąpił od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.
Agnieszka Fedorowicz starsza konsultantka w Dziale Prawno- podatkowym PwC
Komentuje Agnieszka Fedorowicz, starsza konsultantka w Dziale Prawno- podatkowym PwC
Trudno nie zgodzić się ze stanowiskiem organu podatkowego. Prawo podatnika do odliczenia VAT naliczonego z tytułu towarów i usług nabywanych w związku z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej opodatkowanej VAT jest jedną z naczelnych zasad tego podatku.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Warto zauważyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), dokonując analizy przepisów Dyrektywy VAT 2006/112/WE (oraz poprzednio obowiązującej VI Dyrektywy), dotyczących prawa podatnika do odliczenia VAT naliczonego, niejednokrotnie stwierdzał, że system odliczeń jest tak skonstruowany, żeby zwolnić przedsiębiorcę od ciężaru VAT naliczonego lub zapłaconego w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (por. wyrok w sprawie C-37/95).
Co więcej, w orzeczeniu w sprawie C-110/94, w odniesieniu do poniesionych przez podatnika wydatków inwestycyjnych, Trybunał wskazał, że prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli planowana działalność gospodarcza nigdy nie zakończyła się transakcją opodatkowaną.
W sprawie będącej przedmiotem interpretacji nie ulegało wątpliwości, że nabycie usług mających na celu wykreowanie nowej rozpoznawalnej marki hoteli jest bezpośrednio związane ze świadczeniem przez spółkę usług franczyzowych. Spółka mogła zlecić ich wykonanie również podmiotom trzecim, tj. podmiotom, wobec których sama nie występuje jako usługodawca. Jednak zlecenie wykonania przedmiotowych usług franczyzobiorcom z pewnością gwarantowało, że będą one wykonane efektywniej. Co więcej, nabycie tych usług mogło w przyszłości przyczynić się do zwiększenia obrotów spółki.
Omawiając tę interpretację, warto zauważyć, że przepisy ustawy o VAT nie definiują charakteru związku pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną, tj. nie stwierdzają wprost, że związek ten ma być bezpośredni. Należy zaznaczyć, że w przypadku tzw. kosztów ogólnych, brak jest co prawda bezpośredniego związku zakupów ze sprzedażą opodatkowaną, jednak, co do zasady, uznaje się, że pozostają one w bezpośrednim związku z działalnością gospodarczą podatnika. W takim przypadku, jeżeli podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane VAT, to VAT naliczony powinien, co do zasady, podlegać odliczeniu w pełnej wysokości.
Jeśli jednak podatnik wykonuje zarówno działalność opodatkowaną VAT, jak i działalności zwolnioną z VAT (a więc niedającą prawa od odliczenia VAT naliczonego), wówczas VAT naliczony z tytułu kosztów poniesionych w związku z całokształtem jego ekonomicznej działalności będzie podlegać proporcjonalnemu odliczeniu przy uwzględnieniu tzw. współczynnika struktury sprzedaży.
