Tak orzekł WSA we Wrocławiu w wyroku z 11 kwietnia 2013 r. (I SA/Wr 1513/12).

Małżeństwo kupiło dwie działki dla celów przyszłej działalności gospodarczej. Jedna z nich podlegała opodatkowaniu 23 proc. stawką VAT, z kolei druga była zwolniona z podatku. Niedługo potem małżonkowie założyli spółkę cywilną, dokonując jednocześnie odpowiednich zgłoszeń rejestracyjnych firmy. Następnie wnieśli nieruchomości do spółki jako środki trwałe.

Spółka, występując z wnioskiem o interpretację przepisów podatkowych, zapytała, czy VAT naliczony przy zakupie nieruchomości może zostać przez nią rozliczony. Zdaniem wnioskodawczyni, przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach zakupu, ponieważ jest on związany ze sprzedażą opodatkowaną.

Spółka podkreśliła, że faktura nie mogła być wystawiona na nią z uwagi na to, że spółka jeszcze wtedy nie istniała. Na poparcie swojego stanowiska wnioskodawczyni powołała się na orzeczenia TSUE, z których wynika, że nie można pozbawić wspólników ani samej spółki prawa do odliczenia VAT zapłaconego w cenie wydatków inwestycyjnych, nawet jeśli ponieśli je przed założeniem i rejestracją spółki, ale dokonali tego na jej cele i potrzeby.

Realizacja formalnych wymogów związanych z rozpoczęciem działalności nie przesądza bowiem o odliczeniu podatku naliczonego. Organ podatkowy nie zgodził się ze spółką. Stwierdził, że o możliwości dokonania takiego odliczenia decyduje spełnienie wymagań formalnych. Dane podmiotu zawarte w fakturze muszą zatem być zgodne z danymi podmiotu, który dokonuje rozliczenia. Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem organu i zaskarżyła interpretację do sądu.

Sąd uchylił interpretację organu podatkowego. Zgodził się ze stanowiskiem spółki popartym wyrokami TSUE (m.in. C-280/10). Jego zdaniem, nie można uznać, by brak tożsamości podmiotu uwzględnionego w fakturze (przyszli wspólnicy spółki cywilnej) z podmiotem dokonującym odliczenia (spółka cywilna) był na tyle istotny, żeby nie pozwalał na odliczenie podatku. W przeciwnym razie zostałaby naruszona zasada neutralności podatkowej. WSA zwrócił uwagę na to, że w obu sytuacjach (zakup nieruchomości i rozliczenie) chodzi o te same osoby, tj. o małżonków.

—Anna Izdebska współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Paweł Mikuła, doradca podatkowy, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)

W komentowanym orzeczeniu WSA we Wrocławiu uznał, że podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych, nawet jeżeli wydatki te zostały poniesione przed rejestracją spółki dla celów VAT, a nawet przed samym jej zawiązaniem. Podatnik ma takie prawo również wtedy, gdy oznaczenie nabywcy na fakturze nie było w pełni prawidłowe. Wyrok ten wpisuje się w linię orzeczniczą wypracowaną przez Trybunał Sprawiedliwości UE i w związku z tym linia taka powinna zostać utrzymana również w rozstrzygnięciach polskich sądów.

Najogólniej ujmując, wyrok jest potwierdzeniem obserwowanego kierunku rozwoju orzecznictwa w sprawach VAT, zgodnie z którym obowiązki formalne (rejestracja podatnika, w pełni prawidłowo wystawiona faktura itp.) nie powinny mieć decydującego wpływu na wysokość płaconego podatku. W szczególności zaś, co również potwierdza komentowany wyrok, wpływu na prawo do odliczenia nie powinny mieć takie czynniki, jak formalna rejestracja podatnika dla celów VAT, czy też nawet braki na fakturze, w tym brak precyzyjnego oznaczenia nabywcy.

Trybunał rozstrzygał już sprawę analo- giczną do tej będącej podstawą komen- towanego wyroku (wyrok w sprawie Polski Trawertyn, 1 marca 2012 r., C-280/ 10). Dotyczyła ona sytuacji, w której dwie osoby otrzymały wystawione na swoje imiona faktury dokumentujące wydatki inwestycyjne poniesione przed założeniem spółki. Trybunał wskazał w tej sprawie na zasady wspólnotowego systemu VAT. Wymagają one przyznania prawa do odliczenia, gdy jasne jest to, że nabycia miały miejsce oraz to, kim byli nabywcy.

Jest tak również wtedy, gdy nie zostały spełnione niektóre wymogi formalne. Trybunał następnie uznał, że skoro spółka nie była jeszcze zarejestrowana, a faktura została wystawiona na przyszłych wspólników, to taki brak należy uważać za „wynik czysto formalnego obowiązku". Choć bowiem faktura spełnia ważną funkcję dokumentacyjną, to istnieją sytuacje, w których dane potrzebne do prawidłowego opodatkowania transakcji (w tym prawa do odliczenia) mogą zostać ustalone za pomocą innych środków.

Wobec tego należy uznać, że komentowany wyrok wpisuje się w wypracowaną przez TSUE linię orzeczniczą. Doświadczenie podpowiada jednak, że polskie organy podatkowe traktują obowiązki formalne dużo poważniej niż sądy. W końcu przedmiotowa sprawa musiała doczekać się dopiero rozstrzygnięcia sądowego, tak, jak i inne podobne polskie sprawy przed TSUE.